Arbeiðsmarknaðareftirløn
Arbeiðsmarknaðareftirløn er felags eftirlønaruppsparing hjá løntakarum og arbeiðsgevarum. Hon er við til at geva okkum øllum eina eftirløn, tá ið vit gerast pensjonistar. Skipanin verður umsitin av Arbeiðsmarknaðareftirlønargrunninum, eisini kallaður AMEG, AM-grunnurin og Samhaldsfasti.
Øll, sum eru undir pensjónsaldur og skattskyldig í Føroyum, rinda prosentpart av skattskyldigu inntøku síni í grunnin. Parturin verður frátrektur sjálvvirkandi. Sama part rinda arbeiðsgevarar av útgoldnari A-inntøku, tó ikki av teirri hjá útlendingum undir FAS og tílíkum skipanum.
Føroya løgting ásetir, hvussu stórur prosentparturin skal vera. Í løtuni er hann 3,0 %.
Man fær útgjald úr Arbeiðsmarknaðareftirlønargrunninum:
- tá man hevur nátt pensjónsaldri,
- og um man í minst trý ár, meðan man var millum 15 og 67, hevur havt fastan bústað í Føroyum og um sama mundið var skrásettur í føroyska landsfólkayvirlitinum.
Pensjónsaldurin er alt eftir, nær man er føddur; t.e., er man føddur:
- áðrenn 1. juli 1957, er hann 67 ár,
- millum 1. juli 1957 og 31. desember 1962, báðir dagar við, er hann 67½ ár,
- eftir 31. desember 1962, er hann 68 ár.
Fult útgjald er 6.325 kr. um mánaðin (í 2024). Støddin á útgjaldinum er treytað av, um og hvussu leingi, man hevur búð í Føroyum.
- Býr man her og hevur gjørt tað í minst trý ár, meðan man var millum 15 og 67, er útgjaldið 1/15 av fullari arbeiðsmarknaðareftirløn fyri hvørt árið, tó í mesta lagi 15/15.
- Býr man ikki her, men hevur gjørt tað í minst trý ár, meðan man var millum 15 og 67, er útgjaldið 1/40 av fullari arbeiðsmarknaðareftirøn fyri hvørt árið, tó í mesta lagi 40/40.
Útgjaldið verður flutt á kontu hvønn mánað forút. Síggj útgjaldsdagar av arbeiðsmarknaðareftirløn í TAKS-kalendaranum undir snarslóðum her á síðuni.
Um man býr í Føroyum
Neyðugt er ikki at søkja, tí man fær eftirlønina sjálvvirkandi.
Um man býr uttanlands
Man sendir TAKS umsókn um arbeiðsmarknaðareftirløn og viðfestir lívváttan, t.e. váttan um, at man sum móttakari av eftirlønini er á lívi. Lívváttanin skal sendast TAKS árliga, fyri at arbeiðsmarknaðareftirlønin ikki skal steðga.
Umsókn og váttan eru at finna undir oyðubløðum her á síðuni.