Tað er skattafrítt at arva í Føroyum, antin tað er deyðsarvur ella forskotsarvur; men eitt arvaavgjald skal rindast til skiftirættin. Tað er millum 1 og 12% av arvinum, alt eftir hvør arvar, og hvussu nógv.
Tá ið onkur doyr, gera arvingarnir og skiftirætturin annars av, hvussu búgvið skal skiftast, t.e. hvussu ognir hins deyða skulu býtast millum tey eftirlivandi. Skiftirætturin boðar so TAKS frá avgerðini, og búgvið rindar skatt og avgjøld eftir hesum, alt eftir, hvør skiftishátturin er – óskift búgv, privat skifti, alment skifti ella einki skifti.
Óskift búgv merkir, at eftirsitandi hjúnafelagi velur ikki at býta ognirnar millum arvingarnar. Ein uppgerð verður gjørd yvir ognina andlátsdagin og latin skiftirættinum. Skiftirætturin sendir so avrit av uppgerðini til TAKS.
Í óskiftum er einki arvaavgjald. Tann deyði verður tó skattaður av inntøkum sínum sum vanligt fram til andlátsdagin, og er tá avlopsskattur, verður hann goldin eftirsitandi hjúnafelaga. Er írestandi skattur, skal hjúnafelagin rinda hann.
Í privatum skifti taka arvingar við allari skuld hins deyða, eisini skattaskuld.
Privat skifti merkir, at tey eftirlivandi býta ognirnar ímillum sín og velja sær ein ábyrgdarpersón at standa fyri búnum. Hetta kann vera ein arvingur ella ein uttanfyristandandi, t.d. ein advokatur. Skiftirætturin kunnar TAKS um, hvør ábyrgdarpersónur er valdur, og TAKS samskiftir nú bara við henda persón.
Búgvið sendir fyrst TAKS og skiftirættinum eina uppgerð yvir ogn og skuld hins deyða á andlátsdegnum umframt eina uppgerð yvir inntøkur hins deyða frá 1. januar til andlátsdagin. Uppgerðirnar skulu sendast innan seks mánaðir eftir andlátið ella í seinasta lagi tveir mánaðir eftir valið av skiftishátti, um tað er gjørt meira enn fýra mánaðir eftir andlátið.
Út frá uppgerðunum ger TAKS av, um inntøka hins deyða í andlátsárinum skal skattast. Tað verður bert gjørt, um írestandi skatturin er 5.000 kr. ella meira, ella um avlopsskatturin er 100 kr. ella meira. Írestandi skattur verður kravdur frá búnum, avlopsskattur verður goldin búnum. Eru upphæddirnar minni enn nevnt, verða tær ikki kravdar ella goldnar.
Búgvið verður síðan endaliga uppgjørt við at arvingarnir senda eina búsuppgerð til skiftirættin. Oyðublað til hesa uppgerð kann fáast frá TAKS ella skiftirættinum. TAKS eftirkannar so uppgerðina og sendir váttan til arvingarnar og skiftirættin. Síðan fáa arvingarnir rokning fyri arvaavgjaldið frá skiftirættinum.
Í almennum skifti heitir skiftirætturin á advokat um at standa fyri búviðgerðini. Alt samskiftið hjá TAKS verður síðan við advokatin. Skattareglurnar eru tær somu sum fyri privat skifti (sí omanfyri).
Í alment skiftum búgvi kunnu arvingarnir velja ikki at taka við skuld, herundir eisini skattaskuld. Tá kann TAKS í staðin senda kravið til búgvið, soleiðis at øll skuld verður afturgoldin, áðrenn arvur kann útlutast til arvingarnar.
Metir skiftirætturin, at ognir hins deyða eru so lítlar, at tær ikki kunnu svara fyri eina búviðgerð, kann avgerð verða tikin um at enda búgvið uttan skifti. Er nakar peningur, verður hann nýttur til jarðarferðaútreiðslur. Skiftirætturin sendir fráboðan um hetta til TAKS. Tá ið vit fáa slíka fráboðan, verður ikki meira gjørt við málið.
Ring til kundatænastu okkara á telefon 35 26 00 mánadag til hósdag millum 10 og 15 ella send eitt teldubræv til taks@taks.fo. Vit vegleiða fegin.
Ella spyr ein sakførara. Teir vita eisini.