Løgtingslógarkunngerð nr. 109 frá 19. september 2023 um landsskatt og kommunuskatt (Skattalógin)
Klikk á yvirskrift og les á logir.fo.
Eru skjøl knýtt at lógini, verður víst til teirra høgrumegin her á teldu og niðast á telefon.
Klikk á yvirskrift og les á logir.fo.
Eru skjøl knýtt at lógini, verður víst til teirra høgrumegin her á teldu og niðast á telefon.
um broyting av roknskaparári hjá feløgum
Roknskaparárið hjá persónliga skattskyldugum er álmanakkaárið fyri ta endaligu álíkningina. Persónliga skattskyldug kunnu ikki broyta roknskaparár
Hjá feløgum v.m., sambært skattalógini § 1, stk. 1, nr. 8-17, sum reka sjálvstøðuga vinnu, verður skattur fyri ávíst skattaár lagdur út á inntøkuna í tí inntøkuári, sum fellur saman við ella endar í álmanakkaárinum frammanundan, sbr. skattalógin § 24, stk. 2
Partafeløg, har helvtin ella meira av partapeninginum er á somu hondum, skulu hava sama roknskaparár, skattalógin § 21, stk. 1.
Er felagið liður av einum samtaki , krevur ársroknskaparlógin § 15, stk. 5 sum meginreglu, at felagið hevur sama inntøkuár sum hini feløgini í samtakinum.
Til at hava annað inntøkuár enn tað, ið feløg v.m. higartil hava nýtt til uppgerð av skattskyldugari inntøku, krevst loyvi frá líkningarvaldinum frammanundan, sambært skattalógini § 24, stk. 4, sbr. stk. 3.
Umsóknir um at broyta roknskaparár til álmanakkaár verða í høvuðsheitinum altíð gingnar á møti, meðan umsóknir um at broyta roknskaparár frá álmanakkaári til brotið roknskaparár verða gingnar á møtið, í tann mun broytt verður til ein ársfjórðing.
Um eitt felag søkir um at fáa brotið roknskaparskeið umlagt til annað brotið roknskaparskeið, verður umsóknin eisini gingin á møti, í tann mun broytt verður ein ársfjórðing.
Hevur TAKS varhugan av, at ein umsókn um broyting av roknskaparári einans hevur til endamáls at fáa eina longri gjaldfreist við skattinum, verður umsóknin ikki gingin á møti.
Við broyting av inntøkuári má tað tryggjast, at øll roknskaparskeið verða skattað, og tað kann ikki góðtakast, at eitt skattaár dettur burturímillum.
Dømi:
Um eitt felag ynskir at broyta roknskaparár frá 1. oktober 2012 – 30. september 2013, ið er skattaárið 2014, til framyvir at umfata 1. apríl – 31. mars kann felagið ikki lata skiftisroknskaparárið verða 1. oktober 2012 -31. mars 2014 (18 mðr.) við tað at hetta inntøkuárið sambært skattalógini § 24, stk 2 er grundarlag undir skattingini í skattaárinum 2015, og skattaárið 2014 harvið hevði dottið burturímillum. Felagið skal tí lata skiftisroknskaparskeiðið verða 1. oktober 2012 – 31. mars 2013, sum er grundarlagið undir skattingini fyri skattaárið 2014.
Tá eitt roknskaparár verður broytt, skal inntøkan ikki tillagast til eitt 12 mánaðarskeið. Somuleiðis við avskriving sambært avskrivingarlógini, ið bert verður loyvd við teimum í avskrivingarlógini nevndu procentsatsum sum skattaársavskriving uttan mun til longdina á roknskaparskeiðnum. Sjálvt um inntøkuárið soleiðis kann verða býtt upp í tvey roknskaparskeið, verða roknskaparskeiðini at rokna sum eitt inntøkuár.
Í slíkum førum má sostatt ansast eftir, at tað bert verður avskrivað sambært avskrivingarlógini eina ferð í inntøkuárinum/skattaárinum.
Tað er ikki neyðugt at søkja TAKS um broyting av roknskaparári, so leingi tann fyrsta sjálvuppgávan hjá felagnum ikki er latin inn ella átti at hava verið latin inn.
Tað skal gerast vart við, at roknskaparárið sambært vinnufelagslógini er viðtøkubundið, og at umsóknirnar um broyting av roknskaparári tí mugu viðgerast í samsvar við reglurnar hjá skrásetingarmyndugleikanum.
Tí má tað í skrivinum, tá TAKS loyvir broyting av roknskaparári, gerast vart við, at viðtøkur felagsins mugu broytast, og skrásetingarmyndugleikin skal hava fráboðan um viðtøkubroytingina innan 4 vikur.
Feløg hava sum so ikki krav uppá at fáa eina umsókn um broyting av roknskaparári játtaða. Tí kann ein avgerð, tá broyting ikki verður loyvd, kærast fyrisitingarliga.
Viðv. krøvum til umlegging sambært ársroknskaparlógini
Vísast skal til § 15 í ársroknskaparlógini, ið sigur, at roknskaparárið skal vera 12 mánaðir. Tó kann tað fyrsta roknskaparskeiðið verða longri ella styttri enn 12 mánaðir, tó hægst 18 mánaðir. Seinni broytingar av roknskaparári kunnu bert. fara fram, tá serlig viðurskifti gera seg galdandi. Roknskaparskeiðið skal tá vera styttri enn 12 mánaðir.
Virkir, sum hoyra til sama samtak, skulu hava sama roknskaparár, um ikki serstøk viðurskifti gera seg galdandi. Um tað við stovnan av einum samtaki, er neyðugt at broyta roknskaparár hjá dótturfelagi ella móðurfelagi, kann roknskaparskeiðið tó verða upp til 18 mánaðir.
Hetta rundskriv kemur í staðin fyri rundskriv nr. 1 frá 13. januar 1994 um broyting av roknskaparári hjá feløgum.
TAKS
Argir, 19. august 2016
Eyðun Mørkøre, stjóri
Jákup Eyðfinn Kjærbo, løgfrøðingar
um gávur frá arbeiðsgevara
Viðvíkjandi gávum frá arbeiðsgevara til starvsfólk í samband við serstakt høvi hevur Ráðið samtykt fylgjandi reglur:
1) Gávur í peningi skulu skattast uttan mun til upphæddina.
2) Aðrar gávur enn tær, sum eru nevndar í nr. 1 og 3, skulu ikki skattast, um keypsprísurin íroknað meirvirðisgjald er 1.500 kr. ella minni.
Er keypsprísurin íroknað meirvirðisgjald yvir 1.500 kr., skal skattur gjaldast av allari upphæddini.
3) Gávur í sambandi við 25, 30, 40 og 50 ára starvsdag skulu ikki skattast, um keypsprísurin íroknað meirvirðisgjald er ávikavist kr. 2.000, kr. 3.000, kr. 4.000 og kr. 5.000 ella minni.
Er keypsprísurin íroknað meirvirðisgjald yvir ávikavist kr. 2.000, kr. 3.000, kr. 4.000 og kr. 5.000., skal skattur gjaldast av allari upphæddini.
Hetta rundskriv fær gildi frá og við inntøkuárinum 2016, og samstundis fer rundskriv nr. 1 frá 11. apríl 2011 úr gildi.
TAKS
Argir, 19. august 2016
Eyðun Mørkøre, stjóri
Jákup Eyðfinn Kjærbo, løgfrøðingar
um skattafríar veitingar sambært grein 29, nr. 7) í skattalógin
Sambært § 29, nr. 7) í skattalógini verða ikki tald við í skattskyldugu inntøkuna:
"Gjøld, sum hitt almenna hevur fyriskipað einans til at gjalda kostnað av almennum ella embætisligum starvi, tá tey ikki innihalda nakra samsýning fyri vinnu, og somuleiðis tilsvarandi gjøld, ið loyvishavandi og privat virki rinda".
Henda regla er galdandi, tá ið arbeiðsgevari rindar endurgjald til løntakara fyri:
1) at nýta egnan bil í arbeiðsørindum
2) vistarhald í samband við ferðing í arbeiðsørindum í Føroyum
3) vistarhald í samband við ferðing í arbeiðsørindum uttanlands
Viðvíkjandi 1) At nýta egnan bil í arbeiðsørindum
Endurgjald, tá ið egin bilur verður nýttur í ørindum fyri arbeiðsgevara.
Endurgjaldið er kr. 3,20 fyri kilometurin. Minsta gjaldi fyri ørindi (aftur og fram) er tó 16,00 kr. Endurgjaldið er fyri útreiðslur til brennievni, trygging, skaðar, slit av dekk og annað. Endurgjaldið er ikki skattskyldugt.
Um arbeiðsgevari letur størri endurgjald fyri hvønn km, enn frammanfyri er nevnt, eru upphæddir omanfyri kr. 3,20 skattskyldugar og skulu tær ávísast um afturhalds-skipanina.
Arbeiðsgevari hevur skyldu til at ansa eftir, at teir kilometrarnir, sum endurgoldið verður fyri, samsvara við kilometrarnar, ið koyrdir eru í arbeiðsørindum. Roknskapur skal gerast regluliga og í minsta lagi eina ferð um mánaðan fyri, hvussu nógv koyrt er, og skal hann verða skjal í bókhaldi arbeiðsgevarans.
Um arbeiðsgevari t.d. letur fast gjald um mánaðan sum endurgjald, er gjaldið A-inntøka, sum skal verða ávíst um afturhaldsskipanina.
Um arbeiðsgevarin rindar løntakara kilometurpening fyri at koma til og frá arbeiðsplássi, er peningurin A-inntøka.
Viðvíkjandi 2) Vistarhald í sambandi við ferðing í arbeiðsørindum í Føroyum
Tá ið løntakari ferðast í Føroyum í ørindum fyri arbeiðsgevaran, og hesin rindar endurgjald sambært reglunum hjá tí almenna, er endurgjaldið ikki skattskyldugt.
Gjøldini fyri ferðing eru í løtuni hesi:
Tímapeningur
kr. 15,00
Fullur dagpeningur
kr. 250,00
Harumframt verður veitt náttarviðbót eftir rokning, tó í mesta lagi
kr. 650,00
Náttarviðbót, ikki skjalprógvað
kr. 230,00
Lækkaður dagpeningur, heruppií náttarviðbót
kr. 212,00
Av hesum náttarviðbót
kr. 106,00
Treytirnar fyri at gjøldini kunnu veitast skattafrítt eru, at ferðin varar longri enn 4 tímar, og at ferðin er longri burtur enn 4 km frá arbeiðsstaðnum. Vanliga verður ikki latin dag- og tímapeningur innan fyri somu kommunu.
Arbeiðsstaðið er, um ikki annað er fyrisett, arbeiðsstaðið, ið er ávíst løntakaranum (skrivstova, bygd o.t.) soleiðis, at 4 km markið verður roknað haðani.
Dagpeningur verður roknaður fyri hvørt samdøgur, sum løntakarin er burturstaddur. Er tænastuferðin styttri enn 16 tímar, verður tímapeningur roknaður fyri hvønn ásettan tíma. Er hon longri, verður dagpeningur latin.
Náttarviðbót verður veitt fyri at hava ligið nátt burtur frá arbeiðsstaði. Náttin verður roknað til 8 tímar.
Uppgerð og avrokning skulu gerast fyri hvørja ferð sær, og skal uppgerðin verða skjal í roknskapi arbeiðsgevarans.
Ferðast løntakarin í ørindum fyri arbeiðsgevara, og fær hann útreiðslurnar endurgoldnar eftir rokning, eru tær ikki skattskyldugar, men er tá møgulig dag- og náttarviðbót harumframt A-inntøka.
Rindar arbeiðsgevari størri endurgjald, enn her er nevnt, er upphæddin, sum fer upp um tær alment ásettu upphæddirnar, A-inntøka, sum skal verða ávíst um afturhaldsskipanina.
Viðvíkjandi 3) Vistarhald í sambandi við ferðing í arbeiðsørindum uttanlands
Tá ið løntakari ferðast uttanlands í ørindum fyri arbeiðsgevara, og arbeiðsgevarin rindar endurgjald sambært reglunum hjá tí almenna, er endurgjaldið ikki skattskyldugt.
Almennu gjøldini fyri ferðing uttanlands eru í løtuni hesi:
Danmørk
Fyri tænastuferðir til Danmarkar er dagpeningurin kr. 360 um dagin, á heimferðardegi kr. 200. Harumframt verður goldið fyri innivist á hotelli eftir rokning, tó í mesta lagi kr. 805 fyri hvørja nátt. Tó verður í høvuðsstaðarumráðnum goldið í mesta lagi kr. 970 fyri hvørja nátt. Um starvsfólk ikki skjalprógvar útreiðslur til hotell, fær tað náttarviðbót kr. 250 fyri hvørja nátt.
Full viðbót verður veitt upp til 28 dagar. Aftaná 28 dagar verður avtala gjørd um viðbót í hvørjum einstøkum føri. Henda viðbót skal góðkennast av Fíggjarmálaráðnum.
Onnur lond
Uttan fyri Danmørk verður endurgoldið fyri hotellrokning. Við hotellrokning verður bert roknað við gisting. Er morgunmatur íroknaður, og tað ikki kann fáast at vita, hvat hann kostar, verða 15% drigin frá dagviðbótini.
Umframt gjald fyri hotellrokning kann dagpeningur veitast sambært reglunum hjá uttanríkisráðnum.
Víst verður eisini til rundskriv hjá lønardeildini:
Rundskriv nr. 9002 frá 23. november 2022 um tænastuferðir uttanlands. Galdandi frá 23. november 2022.
Luttekur tann ferðandi í skeiði ella líknandi, har matur er roknaður í skeiðgjaldið (ella í innbjóðing), hevur viðkomandi bert rætt til 1/4 av dagpeninginum. Eru ikki allar máltíðir roknaðar við í gjaldið, verður drigið frá dagpeninginum soleiðis:
fyri morgunmat 15%
fyri døgurða 30%
fyri nátturða 30%
Verður gist á hotelli í Danmørk, og morgunmaturin er við í hotellprísinum, verða ikki 15% drigin frá í dagpeninginum fyri morgunmat. Er gisting roknað við í gjaldið fyri skeiðið, hevur starvsfólkið ikki rætt til náttarviðbót ella endurgjald fyri hotell.
Sambært § 3, stk 2. í kunngerð nr. 1 frá 5. januar 1984 um lønarroknskap v.m. skulu veitingar sambært § 29, nr. 7 bókast á serstakar kontur fyri hvønn løntakara sær í roknskapi arbeiðsgevarans.
Endurgjøld, nevnd í hesum rundskrivi, eru skattafrí, um tey verða veitt ájavnt við tey endurgjøld, sum avtalaði eru til eina og hvørja tíð millum Fíggjarmálaráðið og Tænastumannafelag Landsins.
Rundskrivið fær gildi frá 12. august 2009. Rundskriv nr. 4 frá 23. mai 2007 fer samstundis úr gildi.
TAKS
Argir, tann 12. august 2009
um virðisáseting av fiskiførum pr. 31/12-2006
Hetta rundskriv skal nýtast sum vegleiðing í samband við eina uppgerð av metta handilsvirðinum á fiskiskipum pr. 31/12 – 2006. Ùtgangsstøði er roknskapurin gjørdur upp eftir ársroknskaparlógini fyri eitt virki í gongd (going concern). Grundarlagið verður tí tikið í innara virðinum í felagnum. Pr. 31/12 – 2006. Afturat verður so lagt møguligt goodwill, um hetta ikki er við í roknskapinum.
Ymiskir postir í roknskapinum verða rættaðir til, um veruliga virði pr. 31/12 – 2006 er annað enn uppgivið í roknskaparvirðisásetingini. Hetta kann eitt nú vera virðið av fiskifari við veiðiloyvi.
Tá samlaða handilsvirði á fiskifari við veiðiloyvi viðroknað immateriellu “ognini” fiskiloyvi , sum er tillutað felagnum, ið eigur fiskifarið verður gjørt upp, kann atlit takast til viðurskifti nevnd niðanfyri í ársroknskapinum:
Lóggávan um veiðiloyvi og fiskiloyvi, sum felagið hevur fingið loyvi eftir.
Støddin á veiðifarinum.
Hvat slag av loyvi á landleiðini og leiðum uttan fyri føroysku landleiðina hevur fiskifarið/felagið.
Veiðiloyvi og fiskiloyvi á føroysku landleiðini og á leiðum hjá londum, hvar sínámillum fiskivinnuavtala er gjørd við (Íslandsloyvi).
Veiðiloyvi bert á leiðum hjá londum, sum vit hava gjørt sínámillum fiskivinnuavtalu við (Barentshavið).
Veiðiloyvi, men bert fiskiloyvi frá londum, sum serlig avtala er gjørd við skip fyri skip (keypt kvota/loyvi).
Annað, sum hevur týdning fyri handildvirðið.
Omanfyrinevndu loyvir av ymiskum slag, kunnu rímiliga lætt staðfestast, tí tey verða givin av fiskimálaráðnum.
Harumframt verður atlit tikið til:
a) Útlitini hjá fyritøkuni frameftir, søla, prísir á framleiddu vøruni og rakstrarútreiðslurnar
b) Avtala um framtíðar samstarv við aðrar felagsskapir, sum vil ávirka úrslitið í framtíðini.
c) Er úrslitið hjá felagnum treytað av sínamillum samráðingum við onnur lond um fiskiloyvi, og framtíðarúrslitið her heldur ótrygt. Skal virðið lækkast? Ella møguliga hækkast, tí aðrir faktorar spæla inn?
d) Stavar vinningurin seinastu tíðina frá serliga stórum eingangsinntøkum?
e) Hava óvanliga stórar fíggjarligar inntøkur/útreiðslur ávirkað úrslitið seinasta árið/árini?
f) Hvussu leingi hevur felagið fiskiloyvi? Her má munur gerast á loyvi á føroysku landleiðini ella loyvi frá sínamillum fiskivinnuavtalum
g) Hvussu trygt er fiskiloyvi (keypt kvota/loyvi) frá øðrum tjóðum. Hvussu stabil eru politisku viðurskiftini.
h) Vandin fyri at fiskasløg, sum fiskast kann av uttan “avmarkingar”verða kvoteraði.
i) Roynd eigur at verða gjørd at finna fram til, at endaliga virðisásetingin samsvarar við ein møguligan prís, sum ein triði óheftur persónur vildi givið fyri fiskiloyvi og fiskifar.
j) Er talan um eitt virki, sum vil halda fram (going concern), ella liggur tað í kortinum, at felagið vil halda uppat, og so selja bæði veiðiloyvi (fiskifarið) og fiskiloyvi? Ella bert fiskiloyvi, og so nýta fiskifarið við veiðiloyvi til aðra veiði, sum felagið hevur rætt til?
k) Møguligar kendar siðvenjur á økinum, sum kunna hava ávirkan á virðið á fiskifarinum pr. 31/12 - 2006.
Møguleiki er eisini fyri at fáa eina meting um virðisáseting frá einum skipsmeklara ella øðrum fakfólki.
Ein frágreiðing skal gerast, sum tilskilar hvat slag av loyvi fiskifarið hevur, og hvørji viðurskifti serliga eru tikin atlit til og lagdur dentur á fyri at koma fram til metta handilsvirðið pr. 31/12 – 2006. Skattliga útveganarvirðið verður ásett til eitt mett handilsvirði, og sett inn í eina skattauppgerð við ásetta handilsvirðinum gjørd upp eftir Kapitalvinningsskattalógini § 28, grannskoðari váttar til sannan.
Argir, tann 23. mai 2007
Toll- og skattstova Føroya, Stýrið
Tagnarskylda hjá skattaumsitingini eftir at fyrisitingarlógin er sett í gildi
Yvirlit yvir reglur viðvíkjandi tagnarskyldu
1. Við løgtingslóg nr. 132 frá 10. juni 1993 um fyrisiting varð rættartrygd borgarans í einum fyrisitingarmáli bøtt munandi á fleiri ymiskum økjum, m.a. tá talan er um tagnarskyldu.
2. Innan skattaøkið er - umframt ta vanligu tagnarskylduna í § 152 í revsilógini – ein serlig regla um tagnarskyldu galdandi, tí eftir ásetingini í § 151 í skattalógini er skattaumsitingini bannað at siga óviðkomandi frá nøkrum av tí, sum hon fær at vita um inntøku- og ognarviðurskifti, vinnuviðurskifti ella viðurskifti, sum viðkoma heimalívinum hjá skattskyldugum ella ávísingarskyldugum, meðan hon røkir sítt starv eftir síðstnevndi lóg.
Ásetingin hevur higartil verið tulkað tálmandi. Aðrir myndugleikar hava soleiðis verið mettir at vera ”óviðkomandi” í sambandi við trúnaðarfrámerktar upplýsingar, um myndugleikin ikki hevur kunnað víst á serliga lógarheimild, sum loyvir honum at krevja upplýsingar frá skattaumsitingini.
3. Kapittul 8 í fyrisitingarlógini inniheldur lutvvíst ásetingina í § 26, sum fyrst og fremst útgreinar innihaldið av tí vanligu tagnarskylduni eftir § 152 í revsilógini, lutvíst ásetingarnar í §§ 27-31 um latan av upplýsingum til annan fyrisitingarmyndugleika.
Tann serliga reglan um tagnarskyldu í mun til fyrisitingarlógina
4. § 26 í fyrisitingarlógini uppreksar fleiri dømir um, hvat er fevnt at tí vanligu tagnarskylduni eftir § 152 í revsilógini. § 26, stk. 1, nr. 6 og 7 í fyrisitingarlógini tekur við upplýsingar, sum eisini eru fevndir av tí serligu tagnarskylduni hjá skattaumsitingini. Hetta er galdandi fyri upplýsingar um áhugamál hjá einstaklingum ella privatum feløgum ella felagsskapum, ella innanhýsis, herundir fíggjarlig, viðurskifti, ella upplýsingar um tøkniligar útbúningar ella mannagongdir ella um rakstrar- ella vinnuviðurskifti. § 26 í fyrisitingarlógini treytar tó forboðið móti latan av upplýsingum av, at tað er neyðugt fyri at verja serstøk fyrilit viðvíkjandi privatum áhugamálum.
Yvir fyri hesum stendur serliga tagnarskyldan hjá skattaumsitingini, sum sigur, at tagnarskyldan er treytaleys fyri upplýsingar, sum eru nevndir í fyrisitingarlógini.
Tá skattaumsitingin illa kann gera eina slíka meting, vil serliga tagnarskyldan hjá skattaumsitingini verða varðveitt óbroytt í mun til privat og umsitingar, sum ikki eru at rokna sum fyrisitingarmyndugleikar. Hetta fær eisini týdning fyri spurningin um skjalainnlit, tí vanliga atgongdin hjá almenninginum til skjalainnlit er avmarkað av serstøkum ásetingum um tagnarskyldu, men ikki av vanligu tagnarskylduni eftir revsilógini, fyrisitingarlógini ella tænastumannalóggávuni, jbr. § 14 í løgtingslóg um alment innlit í fyrisitingina.
Latan av upplýsingum til aðrar fyrisitingarmyndugleikar eftir áheitan
5. Viðvíkjandi latan av loyniligum upplýsingum til aðrar fyrisitingarmyndugleikar eftir áheitan sigur § 27, stk. 1 í fyrisitingarlógini, at upplýsingar um heilt privat viðurskifti ikki kunnu latast øðrum fyrisitingarmyndugleika, um sæð verður burtur frá undantakinum í § 27, stk. 2. Som dømi um heilt privat viðurskifti verða nevndir upplýsingar um ættarslag, trúgv og húðalit, um politisk, felagsskaplig, kynslig og revsiverd viðurskifti eins og upplýsingar um heilsuviðurskifti, stórar almannatrupulleikar og misnýtslu av njótingarevnum. Fíggjarligir og vinnuligir upplýsingar koma ikki í sama bólk sum upplýsingar um heilt privat viðurskifti, men koma harafturímóti undir § 27, stk. 3. Eftir § 27, stk. 3 kunnu aðrir trúðarupplýsingar enn upplýsingar um tey heilt privatu viðurskiftini latast víðari til ein annan fyrisitingarmyndugleika, tá tað má metast, at upplýsingin er av stórum týdningi fyri virksemið hjá myndugleikanum ella fyri eina avgerð, sum myndugleikin skal taka.
Stýrið fyri Toll- og Skattstovu Føroya metir ikki, at tað longur er neyðugt varðveita ta undir pkt. 2 nevndu tálmandi tulkingina, eftir at fyrisitingarlógin er sett í gildi. Stýrið metir við øðrum orðum, at fyribrigdið ”óviðkomandi” í § 151 í skattalógini um aðrar fyrisitingarmyndugleikar eigur at tulkast í samsvari við eyðkennini í § 27, stk. 3 í fyrisitingarlógini.
Skipanin verður hereftir, at um økisskrivstova hjá Toll- og Skattstovu Føroya metir, at fyrisitingarmyndugleikin hevur stóran tørv á upplýsingunum, verða upplýsingarnar latnar eftir tí leiðbeining, sum er lýst undir pkt. 7.
Metir skattaumsitingin ikki, at fyrisitingarmyndugleikin hevur stóran tørv á upplýsingunum, skal fyrisitingarmyndugleikin kunnast um kærumøguleikan eftir pkt. 6.
Kærumøguleiki
6. Metir skattaumsitingin ikki, at tær upplýsingar, sum ein fyrisitingarmyndugleiki hevur biðið um, eru av stórum týdningi fyri virksemi hjá myndugleikanum ella fyri eina avgerð, sum myndugleikin skal taka, jbr. § 27, stk. 3 í fyrisitingarlógini, kann myndugleikin kæra avgerðina hjá økisskrivstovuni beinleiðis til Lógardeildina í Stýrinum fyri Toll- og Skattstovu Føroya.
Framferðarháttur
7. Um skattaupplýsingar frá sjálvuppgávutilfari skulu latast øðrum fyrisitingarmyndugleika, skulu upplýsingarnar ikki latast við, at originalar sjálvuppgávur ella original fylgjuskjøl verða latin myndugleikanum. Um upplýsingarnar einans eru tøkar sum originalar sjálvuppgávur og/ella original fylgjuskjøl, kann avtala gerast við myndugleikan um, hvussu upplýsingarnar skulu latast, t.d. sum avrit av sjálvuppgávum ella øðrum upplýsingum.
Sjálvuppgáva og annað tilfar kann innihalda upplýsingar um heilt privat viðurskifti, t.d. uppihaldspening, almannahjálp ella stuðul til trúðarsamfelag, sum ikki mugu latast øðrum myndugleika, jbr. § 27, stk. 1 í fyrisitingarlógini. Sjálvuppgáva v.m. kann harumframt innihalda upplýsingar um triðjamann, sum ikki eru av týdningi fyri annan myndugleika, og sum tí ikki kunnu latast øðrum. Tað kunnu vera upplýsingar um fíggjarlig ella privat viðurskifti hjá ognara, skuldara og luthava. Skattaumsitingin má tí tryggja sær, at tilfar, sum verður útflýggjað, ikki inniheldur slíkar upplýsingar, ella at tað ikki er gjørligt at lesa slíkar upplýsingar.
Originalar sjálvuppgávur ella original fylgjuskjøl mugu einans latast til øðrum skattamyndugleikum og - í skattamálum – til advokatin, sum umboðar skattamyndugleikan, løgregluna, ákæruvaldið og dómstólarnar.
8. Rundskrivið kemur í gildi 22. apríl 2004.
Eldri rundskriv o.líkn., sum umrøða somu spurningar, sum hetta rundskriv umrøður, verða samstundis sett úr gildi.
Tórshavn, 18. mai 2004
TOLL- OG SKATTSTOVA FØROYA, STÝRIÐ
Óli Heinesen / Birta Biskopstø
Útleigan av húsum/íbúðum
Hetta rundskriv viðvíkur reglunum fyri skattligu viðgerðini av inntøkum og útreiðslum í samband við útleigan av húsum, ið burturav verða nýtt til útleigan, herundir íbúðarbygningum, sethúsum, íbúðum og summarhúsum umframt útleigan av húsum, har eigarin nýtir ein part til egnan bústað.
A) Hús v.m., ið burturav verða nýtt til at leiga út
Tá skattskylduga inntøkan verður uppgjørd, skal frá inntøkuni verða drigin rakstrarkostnaður, sum í árinum er gingin til at vinna leiguinntøkurnar, tryggja tær og halda teimum við, so sum útreiðslur av at bøta um slit av leigaraávum, brunatrygging umframt hiti og el, tá hetta er íroknað leiguni.
Um eigarin ikki býr í húsunum ella ikki hevur rúm til taks, kunnu rentur av lánum, ið eru nýtt til útvegan, umbygging v.m. dragast frá í skattskyldugu inntøkuni.
Skattlig avskriving kann ikki gerast, um húsini verða nýtt til bústaðar ella endamál í sambandi við hetta, jbr. tó § 17, stk. 1 í avskrivingarlógini. Útreiðslur til betran kunnu ikki dragast frá.
Hall í sambandi við útleigan kann dragast frá í aðrari inntøku, um talan er um vinnuligt virksemi. Tá mett verður, um talan er um vinnuligt virksemi, skulu atlit takast til, hvør orsøkin til hallið er.
Er orsøkin til hallið, at útreiðslur, ið ikki viðkoma útleiganini av húsunum eru drignar frá, verður frádráttur ikki loyvdur.
Yvirhøvur kann sigast, at tá talan er um hall, er orsøkin oftast stórar rentuútreiðslur. Hesar eru oftast størstar tey fyrstu árini. Vísir fíggjarætlanin, at rentuútreiðslurnar við tíðini falla, og virksemið fer at geva yvirskot, bendir hetta á, at talan er um vinnu. Tó er tað altíð tey veruligu viðurskiftini, ið eru avgerandi.
Eru húsini bygd ella keypt til at leiga út, bendir hetta á, at útveganin er farin fram við vinnuligum endamáli fyri eyga.
Er talan um, at húsini verða útleigað fyribils, t.d. tí eigarin flytir uttanlands, ella tí eigarin ikki hevur ráð til at búgva í húsunum fyrstu árini, so vil hetta benda á, at talan ikki er um vinnuligt virksemi. Sama er galdandi um leigað verður út til undir marknaðarprís.
Víst verður annars til vegleiðingarskrivið um vinnuligt virksemi.
B) Útleigan av húsum v.m., har eigarin nýtir ein part til egnan bústað
Tá skattskylduga inntøkan verður uppgjørd, skal frá inntøkuni verða drigin rakstrarkostnaður, sum í árinum er gingin til at vinna leiguinntøkurnar, tryggja tær og halda teimum við, so sum útreiðslur av at bøta um vanligt slit, brunatrygging og hiti og el, tá hetta er íroknað leiguni.
Skattlig avskriving kann ikki gerast, um húsini verða nýtt til bústaðar ella endamál í sambandi við hetta, jbr. tó § 17, stk. 1 í avskrivingarlógini. Útreiðslur til betran kunnu ikki dragast frá.
Rentuútreiðslurnar kunnu ikki dragast frá. Ístaðin verður latin rentustuðul, jbr. § 2a í lóg um rentustuðul.
Hall kann dragast frá, um talan er um vinnuligt virksemi. Neyv meting eigur at verða gjørd í hvørjum einstøkum føri. Av tí at renturnar ikki verða drignar frá í inntøkuni, átti tað av røttum ikki at verið vanligt, at talan er um hall. Vísir úrslitið hall kortini, vil hetta benda á, at talan ikki er um vinnuligt virksemi. Heilt góðar orsøkir eiga tí at fyriliggja, áðrenn tílíkt hall kann dragast frá.
Hetta rundskriv kemur í staðin fyri rundskriv nr. 1 frá 15. februar 1996 og verður at nýta í øllum málum framyvir.
Tórshavn, 22. september 2003
TOLL- OG SKATTSTOVA FØROYA, STÝRIÐ
um sjóinntøkur
Sjóinntøkur
Grein 25A og grein 25B í skattalógini
Løn frá føroyskum arbeiðsgevara (grein 25A):
Lønir nevndar í grein 25A mugu bert útgjaldast gjøgnum ávís V-tøl. T.v.s. at lønávísarin, áðrenn lønin verður ávíst, skal venda sær til T&S fyri at verða skrásettur sum ávísari av grein 25A inntøkum.
Til hesar inntøkur er knýttur ein frádráttur (grein 60, 1. stk. nr. 9).
Frá og við 2001 er frádrátturin avmarkaður til 15% av 500.000 kr., svarandi til 75.000 kr. Orsakað av, at løntakarin kann arbeiða hjá meiri enn einum arbeiðsgevara, er tað ikki gjørligt hjá tí einstaka arbeiðsgevaranum at vita, nær frádrátturin er komin upp á 75.000 kr. Tí skal arbeiðsgevarin frá og við 2001 ávísa 100% av lønini, á sama hátt sum áðrenn 1998, tá ið frádrátturin kom inn í skattalógina. Frádrátturin verður síðan roknaður av Toll- og Skattstovuni. Lønarlistin skal sostatt fyllast út sum vanligt til allar aðrar lønir. Fyri at Toll- og Skattstovan kann rokna frádráttin, er tað umráðandi, at lønin verður ávíst gjøgnum serligt V-tal, og er hetta tað V-talið, sum higartil hevur verið nýtt til hesar lønirnar.
Áðrenn løn verður goldin, skal arbeiðsgevari verða skrásettur hjá T&S við serligum sjóinntøku V-tali.
Løn frá útlendskum arbeiðsgevara (grein 25A)
Talan er um arbeiðsgevara, sum ikki hevur heimating í Føroyum, og kemur sostatt ikki undir reglurnar í hesum skrivi, uttan so at lønirnar koma undir hugtakið "sjálvboðin lønávísari".
Hesir persónar rinda prinsipielt B-skatt, av tí at lønin ikki verður ávíst gjøgnum A-skattaskipanina. Persónarnir skulu fyribilsskrásetast á vanligan hátt við serligum frádrátti.
Fleiri av hesum persónum hava tó í dag eitt serligt V-tal til sjálvboðnir at flyta lønina gjøgnum skattaskipanina, og kunnu teir framvegis nýta hesa mannagongd og bert ávísa ein part av inntøkuni. T.v.s. bruttoløn minus frádráttin á 15% av lønini. Frádrátturin kann tó hægst vera 75.000 kr. um árið.
Undir øllum umstøðum kann skatturin hjá hesum ikki roknast rætt fyrr enn árið eftir, tá ið sjálvuppgávan er latin inn.
Persónar sum sigla undir FAS (grein 25A)
Grein 25A, stk. 7. Lønin hjá hesum skal framvegis ávísast gjøgnum tað FAS V-talið, sum hevur verið brúkt higartil.
Til hesar inntøkur er knýttur ein frádráttur (grein 60, 1. stk. nr. 9).
Frá og við 2001 er frádrátturin avmarkaður til 15% av 500.000 kr., svarandi til 75.000 kr. Orsakað av, at løntakarin kann arbeiða hjá meiri enn einum arbeiðsgevara, er tað ikki gjørligt hjá tí einstaka arbeiðsgevara at vita, nær frádrátturin er komin upp á 75.000 kr. Tí skal arbeiðsgevarin frá og við 2001 ávísa 100% av lønini, á sama hátt sum áðrenn 1998, tá ið frádrátturin kom inn í skattalógina. Frádrátturin verður síðan roknaður av Toll- og Skattstovuni. Lønarlistin skal sostatt fyllast út sum vanligt til allar aðrar lønir. Fyri at Toll- og Skattstovan kann rokna frádráttin, er tað umráðandi, at lønin verður ávíst gjøgnum serligt V-tal, og er hetta tað V-talið, sum higartil hevur verið nýtt til hesar lønirnar.
Skatturin hjá útlendingum umborð á FAS-skipum er framvegis 42%, sum verður roknaður av inntøkuni, aftaná at frádrátturin, sum Toll- og Skattstovan hevur roknað, er frádrigin. Afturat hesum skal leggjast 0,5% sum gjald til arbeiðsmarknaðareftirlønargrunnin.
Persónar undir fullari skattskyldu verða skattaðir eftir vanligum reglum, t.v.s. av inntøkuni minus tann frádráttin, sum Toll- og Skattstovan hevur roknað.
Áðrenn løn verður goldin, skal arbeiðsgevari verða skrásettur hjá T&S við serligum FAS V-tali.
Bare-boat skip, leigað av føroyskum reiðaravirki
Bare-boat hugtakið er partvíst knýtt at FAS-skipanini á tann hátt, at reiðaríið kann fáa afturborið ein part av lønarútreiðslunum á sama hátt, sum var skipið skrásett í FAS. Eitt bare-boat skip er at sammeta við eitt føroyskt skip, og vil tað siga, at persónar umborð eru skattskyldugir í Føroyum (antin undir fullari ella avmarkaðari skattskyldu). Hetta merkir so eisini, at afturberingin fevnir um lønina hjá øllum persónum umborð. Persónarnir umborð koma undir grein 25A og í praksis er ongin munur á FAS og Bare-boat, tá ið talan er um skatting av persónum og um afturbering.
Til hesar inntøkur er knýttur ein frádráttur (grein 60, 1. stk. nr. 9).
Frá og við 2001 er frádrátturin avmarkaður til 15% av 500.000 kr., svarandi til 75.000 kr. Orsakað av, at løntakarin kann arbeiða hjá meiri enn einum arbeiðsgevara, er tað ikki gjørligt hjá tí einstaka arbeiðsgevaranum vita, nær frádrátturin er komin upp á 75.000 kr. Tí skal arbeiðsgevarin frá og við 2001 ávísa 100% av lønini, á sama hátt sum áðrenn 1998, tá ið frádrátturin kom inn í skattalógina. Frádrátturin verður síðan roknaður av Toll- og Skattstovuni. Lønarlistin skal sostatt fyllast út sum vanligt til allar aðrar lønir. Fyri at Toll- og Skattstovan kann rokna frádráttin, er tað umráðandi, at lønin verður ávíst gjøgnum serligt V-tal, og er hetta tað V-talið, sum higartil hevur verið nýtt til hesar lønirnar.
Áðrenn løn verður goldin, skal arbeiðsgevari verða skrásettur hjá T&S við serligum Bare-boat V-tali.
Persónar sum sigla við útlendskum farmaskipum (grein 25B)
Talan er um lønávísara, sum ikki hevur heimating í Føroyum, og kunnu/skulu hesar lønir ikki ávísast gjøgnum skattaskipanina, men kunnu koma undir hugtakið "sjálvboðin lønávísari".
Hesir persónar rinda prinsipielt B-skatt, og hava teir ein frádrátt í inntøkuni (sí grein 33, litra 13 í skattalógini). Persónarnir skulu fyribilsskrásetast á vanligan hátt við serligum frádrátti. Undir øllum umstøðum kann skatturin hjá hesum ikki útroknast rætt fyrr enn árið eftir, tá ið sjálvuppgávan er latin inn.
Argir, 12. januar 2001
Óli Heinesen
stjóri
/ Beinta Festirstein
settur deildarstjóri
um skattskyldu hjá persónum, som koma fyribils at arbeiða í Føroyum og hava inntøku av fríari vinnu ella øðrum sjálvstøðugum yrki
Inngangur
Skattlig viðgerð av inntøku, sum stavar frá fríari vinnu ella øðrum sjálvstøðugum yrki, er treytað av um Føroyar hava tvískattasáttmála við viðkomandi land, sum persónurin er búfastur í, og av hvussu leingi persónurin dvølur í Føroyum.
Frí vinna
Sambært norðurlendska tvískattasáttmálanum frá 13. februar 1998 merkir málberingin "frí vinna" serliga sjálvsstøðugt vísinda–, bókmenta–, útbúgvinga– ella undirvísingaligt virksemi sum hjá t.d. lækna, sakførara, verkfrøðingi, arkitekti, tannlækna og grannskoðara.
Fastan stað
Sambært tvískattasáttmálunum er skattskyldan m.a. treytað av, um viðkomandi persónur hevur ein fastan stað, ið støðugt er honum til taks til tess at røkja virki sítt. Málberingin "fastur rakstrarstaður" er lýst í sáttmálanum, meðan málberingin "fastur staður" ikki er, men vil hesin vanliga fevna um eina skrivstovu, viðtaluhøli, teknistovu ella líknandi, sum viðskiftafólk kunnu venda sær til.
Verandi tvískattasáttmálar
Føroyar hava tvískattasáttmála við norðurlondini, Danmørk, Finnland, Ísland, Noregi og Svøríki (tó ikki Grønland enn), og India og Eysturríki.
1. Tvískattasáttmálin við norðurlondini:
Víst verður til grein 14, stk. 1 og 2 í kunngerð nr. 19, dgf. 13. februar 1998 um sáttmála millum tey norðurlendsku londini at sleppa undan tvískatting av inntøku og ogn. Sambært grein 14, stk. 1 og 2 verða norðurlendskir persónar, sum koma til Føroyar at reka fría vinnu ella annað sjálvsstøðugt yrki her, skattliga viðgjørdir soleiðis:
1.1. Dvølur minni enn 183 dagar og hevur ikki fastan stað – ikki skattskyldugur:
Fyri at persónurin ikki skal verða skattskyldugur til Føroya av inntøkuni av fríari vinnu ella øðrum sjálvsstøðugum yrki, skal hann ikki hava fastan stað, ið støðugt er honum til taks til tess at at røkja virki sítt; og
2) dvøla í Føroyum í eitt ella fleiri tíðarskeið, ið tilsamans fevna um minni enn 183 dagar innanfyri eitt 12 mánaða tíðarskeið
1.2. Hevur fastan stað ella dvølur longri enn 183 dagar – skattskyldug B–inntøka:
Fyri at persónurin skal verða skattskyldugur til Føroya, hvat viðvíkur inntøku av fríari vinnu ella øðrum sjálvsstøðugum yrki, skal persónurin annaðhvørt dvøla í Føroyum í eitt ella fleiri tíðarskeið, ið tilsamans fevna um meira enn 183 dagar innanfyri eitt 12 mánaða tíðarskeið, ella hava fastan stað, ið støðugt er honum til taks til tess at at røkja virki sítt.
Tá pkt. 1) ella 2) eru uppfylt, er persónurin fult skattskyldugur til Føroyar, frá fyrsta degi hann kom til Føroya, hvat viðvíkur inntøkuni frá fríari vinnu ella øðrum sjálvstøðugum yrki.
2. Tvískattasáttmálin við India
Føroyar hava sáttmála við India um avtøku av tvískatting. Sáttmálin er danski sáttmálin frá 8. mars 1989 og er lýstur við bek. nr. 118 frá 10. november 1989. Sáttmálin hevur gildi fyri inntøkuár, ið byrja frá og við 1990 og seinni.
Víst verður til grein 15, stk. 1 og 2 í áður nevnda sáttmála við India, sum snýr seg um fría vinnu. Orðingin í hesari grein er samlík við grein 14, stk. 1 og 2 í norðurlendska tvískattasáttmálanum. Persónar sum koma úr Indiu at reka fría vinnu ella sjálvstøðugt yrki her, verða tískil skattliga viðgjørdir eins og persónar frá Norðurlondunum, sí punkt 1.
3. Tvískattasáttmálin við Eysturríki
Millum Føroyar og Eysturríki er galdandi danski sáttmálin um avtøku av tvískatting frá 23. oktober 1961, smb. bek. nr. 17 frá 21. mars 1962. Við bek. nr. 127 frá 28. november 1968 er sáttmálin eisini settur í gildi í Føroyum.
Innleiðandi skal viðmerkjast, at áður nevndi sáttmáli einans avmarkar skattskylduna til, um viðkomandi persónur hevur fastan stað í Føroyum, ið støðugt er honum til taks til tess at røkja virki sítt, ella ikki. Tvs. ein skal heilt síggja burtur frá tí dagatali sum viðkomandi persónur dvølir í Føroyum, hetta hevur nevniliga onga ávirkan á skattskylduna.
3.1 Ikki fastan stað – ikki skattskyldug inntøka
Um persónurin, sum kemur úr Eysturríki, ikki hevur fastan stað í Føroyum, ið støðugt er honum til taks til tess at røkja virki sítt, er hann heldur ikki skattskyldugur til Føroyar.
3.2. Fastan stað – skattskyldug inntøka
Um persónurin sum kemur úr Eysturríki hevur ein tílíkan fastan stað í Føroyum, er hann fult skattskyldugur av tí partinum av inntøkuni, sum stavar frá hesum fasta staði.
4. Onnur lond, sum Føroyar ikki hava tvískattasáttmála við
Tá ið eingin tvískattasáttmáli fyriliggur við tað land, sum persónurin kemur úr, verða reglurnar í skattalógini nýttar. Víst verður í hesum sambandi til § 1, 1) og 4) og § 2, d) í skattalógini.
4.1. Dvølur minni enn 180 dagar og uttan bústað og uttan fastan rakstrarstað – ikki skattskyldugur
Sambært § 1, 1) og 4) og § 2, d) í skattalógini er útlendskur persónur, sum hevur inntøku í Føroyum ikki skattskyldugur av hesari inntøku, um so er, at hann uttan at hava bústað her og uttan at hava fastan rakstrarstað her, innanfyri eitt 12 mánaða tíðarskeið dvølur her í minni enn 180 dagar, annaðhvørt persónurin hevur verið burtur ímillum ella ikki.
4.2. Dvølur minni enn 180 dagar og uttan bústað, men fastan rakstrarstað – avmarkað skattskyldugur
Sambært § 1, 1) og 4) og § 2, d) í skattalógini er útlendingur, sum hevur inntøku í Føroyum avmarkað skattskyldugur av hesari inntøku, tá persónurin hevur fastan rakstrarstað her, men ikki bústað her, og innanfyri eitt 12 mánaða tíðarskeið dvølur her í minni enn 180 dagar, annaðhvørt persónurin hevur verið burtur ímillum ella ikki.
4.3. Dvølur minni enn 180 dagar og bústað – fult skattskyldugur
Sambært § 1, 1) og 4) og § 2, d) í skattalógini er útlendingur, sum hevur inntøku í Føroyum, fult skattskyldugur av hesari inntøku, um so er, at hann hevur bústað her, uttan mun til, at dvølurin er minni enn 180 dagar.
4.4. Dvølur meira enn 180 dagar við ella uttan bústað í Føroyum – fult skattskyldugur
Sambært § 1, 4) í skattalógini er útlendingur, sum hevur inntøku í Føroyum, fult skattskyldugur av hesari inntøku, um so er at hann innan fyri eitt 12 mánaða tíðarskeið dvølur her í meiri enn 180 dagar, annaðhvørt persónurin hevur verið burtur ímillum ella ikki, og uttan mun til um hann hevur fastan bústað í Føroyum ella ikki.
Fult ella avmarkað skattskyldugur – roknskaparskyldugur
Tá tann útlendski persónurin er fult ella avmarkað skattskyldugur til Føroya, er hann eisini roknskaparskyldugur, hvat viðvíkur inntøku av fríari vinnu ella sjálvstøðugum yrki, fyri tað tíðarskeið hann hevur verið í Føroyum, og skal tískil rinda skatt eftir galdandi føroyskari skattalóg.
Tórshavn, 1. august 2000
Óli Heinesen
stjóri
/ Beinta Festirstein
settur deildarstjóri
Skatting av rentuinntøku hjá øðrum felagsskapum enn partafeløgum
Tá ið avgerast skal, hvussu felagsskapir skulu skattast av rentuinntøku, er fyrsti spurningur, um felagsskapurin er eitt sjálvstøðugt skattasubjekt.
Um felagið er eitt sjálvstøðugt skattasubjekt, er tað felagið sjálvt, ið skattliga eigur rentuinntøkuna.
Um felagið ikki er eitt sjálvstøðugt skattasubjekt, eru tað limirnir í felagnum, ið skattliga eiga rentuinntøkuna, hetta sjálvt um felagið stendur sum eigari av innistandandi.
Fyrsta treytin, fyri at eitt felag verður hildið at vera sjálvstøðugt skattasubjekt, er, at kapitalurin í felagnum skal verða soleiðis atskiltur frá limunum, at kapitalurin kann sigast at hoyra til felagið.
Tá ið talan er um ítróttarfeløg, hagapartar, fakfeløg, bindiklubbar v.m. eru hesir felagsskapir, um teir eru sjálvstøðug skattasubjekt, fevndir av § 1, nr. 14 í skattalógini. Hesi feløg eru bert skattskyldug í tann mun, tey hava inntøku av vinnu.
Hagapartar eru tó sjáldan fevndir av § 1, nr. 14 í skattalógini.
Umstøður, ið kunnu verða avgerandi fyri um eitt felag er eitt nr. 14 felag:
Rentuskattalógin fevnir bert um likamligir persónar og deyðsbúgv. Felagsskapir, ið eru sjálvstøðug skattasubjekt, kunnu tí ikki skattast eftir rentuskattalógini.
Hesi feløg eru skattskyldug av rentuinntøkuni eftir skattalógini § 25, og verður rentuinntøkan skattað sum vanlig skattskyldug inntøka, men bert í tann mun rentuinntøkan kann sigast at vera vinnulig, sambært skattalóg § 1, nr. 14.
Rentur av innistandandi í peningastovnum fyri tílík feløg, eru vanliga ikki "inntøka av vinnu" og á henda hátt ikki skattskyldug inntøka.
Er ikki talan um eitt felag fevnt av § 1, nr. 14 í skattalógini, er tað tann einstaki limurin í felagnum, ið skattliga eigur rentuinntøkuna. Limirnir skulu tí skattast av rentuinntøkuni eftir rentuskattalógini. Sambært § 3 í rentuskattalógini, verður tilskrivað renta hjá likamligum persónum og deyðsbúgvum skattað við 35 % p.a.
Soleiðis má í hvørjum einstøkum føri hyggjast eftir, um felagið er eitt sjálvstøðugt skattasubjekt, og harvið um rentuinntøkan er skattskyldug eftir skattalógini ella eftir rentuskattalógini.
Tórshavn, 14. juli 2000
TOLL– OG SKATTSTOVA FØROYA, STÝRIÐ
Óli Heinesen
stjóri
/ Anja Hovgaard
deildarstjóri
um fyrisitingarligar sektarásetanir fyri brot á § 139 í Skattalógini
Eftir heimild frá landsstýrismanninum í skattamálum sambært § 145, stk. 5, jbr. stk.1 í løgtingslóg nr. 86 frá 1. september 1983 um landsskatt og kommunuskatt við seinni broytingum ( hereftir nevnd Skattalógin ) hevur Toll- og Skattaráð Føroya fyrisett hesa mannagongd um fyrisitingarligar sektarásetanir fyri brot á § 139 í Skattalógini.
A. Almennar reglur
Brot á § 139 í skattalógini er bert revsivert, um hetta er framt við vilja ella av grovum ósketni. Vanligt ósketni verður ikki revsað.
Skattavaldið hevur próvbyrðuna fyri, at revsivert brot er framt. Er ivi um hetta, skal ein og hvør heimilaður ivi koma skattgjaldaranum til góðar. Um heimilaður ivi er, eigur sektarkrav ikki at verða reist.
Er ivi um, um brotið er framt við vilja, ella um tað bert er gjørt av grovum ósketni, skal skattgjaldarin á sama hátt hava fyrimunin av hesum iva, soleiðis at sektarkrav bert verður gjørt eftir reglunum um stórt gáloysni.
B.Vanligar sektir
Fyri lógarbrot á § 139 í skattalógini verður gjørt fyrisitingarligt sektaruppskot, undantikið í teimum førum har málið skal latast ákæruvaldinum.
Øll lógarbrot, sum innibera at upphæddir ikki eru komnar til skattingar sambært § 139, eru fevnd av hesum rundskrivi og verða bólkaði soleiðis:
Lógarbrot framt við vilja: | |
Upphædd til og við kr. 30.000 | 1 x skattin av inntøkuni, sum ikki er komin til skattingar |
Yvir kr. 30.000 | 2 x skattin av inntøkuni, sum ikki er komin til skattingar |
Lógarbrot framt av grovum ósketni: | |
Upphædd til og við kr. 30.000 | ½ x skattin av inntøkuni, sum ikki er komin til skattingar |
yvir kr. 30.000 | 1 x skattin av inntøkuni, sum ikki er komin til skattingar |
Er talan um fleiri sløg av inntøkumunum, verður farið fram soleiðis í samband við útrokning av teimum sektargevandi skattunum:
Víst verður til skjal 1.
Hækkingar eftir meting, sum ikki grundað ábyrgd, verða hildnar uttanfyri hesa útrokning av skattinum.
Við inntøkuumskaring (forskydningsdifferencer) verður sektin vanliga helmingurin av frammanfyri nevndu upphæddum.
Mál verður ikki reist fyri inntøkuumskaring
Er ein høvuðspartaeigari sekur í, at felag, hann stjórnar, sleppur sær undan skatti, verður sektin løgd á hann.
C. Roynd
Við roynd verður álagda sektin helmingurin av teimum undir B nevndu upphæddum. Roynd treytar at lógarbrotið er framt við vilja.
D. Medvirkan
Fyri medvirkan er sektin helmingurin av teimum undir B nevndu upphæddum.
Grannskoðarar og aðrir ráðgevarar ("ráðgevarasektir") verða ikki sektaðir við faldingarsektum, men tikið verður eitt ávíst umhugsni til støddina av tí, sum ikki er givið upp til skattingar. Sektin eigur vanliga ikki at vera minni enn 5.000 kr.
E. Endurtøka
Verður aftur framt brot á Skattalógina áðrenn 5 ár eru farin, frá tí degi viðkomandi varð revsaður fyri brot á reglurnar í Skattalógini, verður vanlig sekt hækkað við 25%.
F. Runding av sektum
Útroknað sektarupphædd í krónum: | Rundað niður til tal býtisført við: |
frá 1.000 til 2.999 | 100 |
frá 3.000 til 9.999 | 500 |
frá 10.000 til 19.999 | 1.000 |
frá 20.000 til 99.999 | 5.000 |
frá 100.000 til 199.999 | 10.000 |
frá 200.000 til | 25.000 |
G. Ávaring
Er brot framt við vilja, men tann samlaði inntøkumunurin, ið grundar ábyrgd er minni enn kr. 5.000, ella talan er um grovt ósketni, men tann samlaði inntøkumunurin, ið grundar ábyrgd er minni enn 10.000 kr., verður málið avgreitt við einari fráboðan til skattgjaldaran um, at komið er framá at lógarbrot er framt, men at eftir umstøðunum verður ikki gjørt meira við málið. Skattgjaldarin skal samstundis gerast varðugur við, at um brot aftur verður framt, verður ábyrgd gjørd galdandi, eftir pkt. E.
Farið verður fram á sama hátt, um mett verður, at revsiábyrgd annars ikki eigur at verða gjørd galdandi.
H. Lækking av sektum
Almenni parturin í revsilógini er galdandi í viðgerðini av fyrisitingarligum sektarmálum eftir skattalógini.
Tá ið sekt verður at áseta, verða niðanfyri nevndu lækkingartreytir tiknar við í metingina:
- gjaldsføri skattgjaldarans eftir § 51, 3. stk., smbr. § 80, stk. 1 í revsilógini
- grovleikin í framda lógarbrotinum, upplýsingar um viðkomandi (hansara vanligu persónligu og sosialu viðurskifti, hartil hansara viðurskifti áðrenn og aftaná framda lógarbrotið) eins og hansara orsøk til at fremja lógarbrotið, § 80, stk. 1 í revsilógini
Her uppí kemur t.d. ungur aldur, smbr. eisini § 84, stk.1, nr. 2 í revsilógini, og høgur aldur, smbr. eisininiðanfyri undir I. Skattgjaldarans útbúgving, roknskaparliga innlit, eins og hansara sosiala støða kann eisini verða tikin við í metingina
- at skattgjaldarin hevur framt lógarbrotið í umberandi fákunnu um ella umberandi misskiljing av lógarreglum, sum banna ella áleggja framferðarháttin, § 84, stk. 1, nr. 3, smbr. stk. 2 í revsilógini
- at skattgjaldarin, eftir at tann revsiverda framferðin er framd, til fulnar hevur endurbøtt tann við lógarbrotinum framda skaða, § 84, stk. 1 nr. 7 í revsilógini
Ásetingin kann serliga hava týdning viðv. umskaringarmuni, har munurin aftaná er inntøkuførdur
- at skattgjaldarin annars hevur lagt doyðin á at fyribyrgja, at gerðin verður framd í verki ella at endurbøta tann við lógarbrotinum framda skaða, § 84, stk. 1, nr. 8 í revsilógini
Henda áseting kann serliga hava týdning viðv. umskaringarmuni, har munurin aftaná lutvíst er inntøkuførdur
- at skattgjaldarin hevur meldað seg sjálvan og til fulnar hevur játtað (sjálvboðin fráboðari) § 84, stk. 1, nr. 9 í revsilógini
Tað liggur á skattavaldinum at vísa á, at fráboðan skattgjaldarans ikki er gjørd sjálvboðin. Hjá sjálvbodnum fráboðarum verður sektin lækkað til 1/3 av vanligu sektini.
Harumframt kann sektin verða lækkað, um so er at:
- munurin er lættur at staðfesta.
Sektin kann tá vanliga verða lækkað við 1/3
- meting er við í uppgerðini av tí muni, sum er ábyrgdargevandi
Sektin kann tá vanliga verða lækkað við 1/3.
- tá ið grannskoðari ella annar ráðgevari er samsekur.
Í málum, har ráðgevaramistøk eru framd, verður ein ítøkilig meting gjørd, hvussu ábyrgdin skal lutast. Hevur ráðgevarin framt mistak í avgerandi mun, er ofta hvørki grundarlag fyri, at staðfesta tilætlað ráð ella stórt gáloysni hjá skattgjaldaranum. Skuldi hetta kortini verið so, verður vanliga sektin lækkað í tann mun, ábyrgdin av mistakinum kann staðfestast hjá ráðgevaranum.
- tað snýr seg um gomul viðurskifti
Sektin verður vanliga lækkað niður í helvt, tá ið øll lógarbrotini eru eldri enn 5 ár.
- skattgjaldarin hevur medvirkað at loysa málið.
I. Dómstólaviðgerð
Skattasektarmál kunnu avgerast fyrisitingarliga, uttan so at tann landsskattur, sum skattgjaldarin er sloppin sær undan, er meira enn 500.000 krónur.
Er lógarbrotið framt við vilja, og tann landsskattaupphædd, sum skattgjaldarin er sloppin sær undan, tilsamans er meira enn 100.000 krónur, kann málið tó ikki verða avgjørt fyrisitingarliga, men skal verða sent ákæruvaldinum til viðgerðar
Hevur viðkomandi fylt 70 ár, tá ið málið verður avgjørt, ella tað vegna sjúku eftir øllum at døma er líkt til, at ein møgulig avsøgd fonsgulsrevsing ikki kann verða sitin, kann málið tó verða avgjørt fyrisitingarliga við eini sekt svarandi til tvær ferðir tann skatt, sum skattgjaldarin er sloppin sær undan.
Hetta rundskriv kemur í gildið 4. november 1998 og er galdandi fyri brot framt á § 139 í skattalógini eftir henda dag. Samstundis fer rundskriv nr. 5 frá 4. november 1998 frá Toll- og Skattaráð Føroya úr gildið.
Skjal 1 (dømi) | |
Sjálvuppgivin/ásett inntøka | 100.000 kr. |
1) Ikki ábyrgdargevandi reguleringar í álíkningini | 10.000 kr. |
2) Inntøkumunir, sum skyldast stórt gáloysni (§ 139, stk. 2) | 20.000 kr. |
3) Inntøkumunir, gjørdir við vilja (§ 139, stk. 1) | 70.000 kr. |
Nýggj inntøka |
um framflyting av halli við skiftandi sløgum av skattskyldu
Innleiðing
Ásannandi, at skattalógin og Vegleiðingarskriv I frá 1996 ikki í nóg stóran mun upplýsa, hvussu hall í tí skattskyldugu inntøkuni kann flytast fram, tá talan er um skiftandi sløg av skattskyldu, verður við hesum gjørd niðanfyristandandi vegleiðing.
§ 33, nr. 5a) í skattalógini
Um so er, at skattauppgerðin eitt ár vísir hall, kann hetta verða flutt fram til frádrátt í tí skattskyldugu inntøkuni fyri 5 tey næstu árini sambært reglunum í § 33, nr. 5a) í skattalógini.
Innan áðurnevnda tíðarskeið kann hallið tó bert flytast fram til eitt seinri inntøkuár, um so er, at ikki er pláss fyri tí í skattskyldugari inntøku í árinum frammanundan. Hallið skal sostatt nýtast skjótast møguligt.
Um so er, at tann skattskylduga inntøkan vísir hall í fleiri inntøkuárum, skal tað elsta hallið nýtast fyrst.
Undir hvørjari skattskyldu stavar hallið frá?:
Fyri at fáa greiðu á, um hallið er eitt hall sum kann flytast fram, er neyðugt, at fáa staðfest, undir hvørjari skattskyldu hallið stavar frá.
Full- og avmarkað skattskylda
Um hallið er frá einum inntøkuári har skattgjaldarin er avmarkað ella fult skattskyldigur til Føroya, kann hallið flytast fram til frádrátt í einum inntøkuári, har full skattskylda er og, undir ávísum treytum, har avmarkað skattskylda er.
Eingin skattskylda
Um hallið stavar frá einum inntøkuári har skattgjaldarin ikki er skattskyldigur til Føroya, kann hetta hall tó ikki verða flutt fram til frádrátt í skattskyldugari inntøku fyri 5 tey næstu árini.
Hvussu er skattskyldan fyri 5 tey næstu árini, tá ið hallið kann flytast fram?:
Full skattskylda
Tá talan er um inntøkuár, har skattgjaldarin er fult skattskyldigur til Føroya, kann alt hallið flytast fram til frádrátt í tí skattskyldugu inntøkuni fyri avvarðandi inntøkuár.
Avmarkað skattskylda
Í inntøkuárum, har skattgjaldarin er avmarkað skattskyldigur til Føroyar, kann hallið í ávísum førum flytast fram til frádrátt í tí avmarkaðaru skattskyldugu inntøkuni. Avgerandi fyri, nær hallið kann flytast fram er, hvat slag av avmarkaðari skattskyldu inntøku talan er um, og um inntøkan stavar frá somu "keldu" sum uppruna hallið stavar frá.
B-inntøka
Undir avmarkaðari skattskyldu til Føroya, er loyvt skattgjaldaranum at flyta fram hallið í B-inntøku, sum stavar frá sama virksemi, sum upprunahallið stavar frá. Hinvegin er ikki loyvt at flyta fram hallið í B-inntøku, sum ikki stavar frá sama virksemi, sum upp-runa hallið stavar frá. Hetta er grundað á, at bert tær útreiðslur sum standast av at vinna inntøkuna, kunnu verða frádrignar, sambært § 2, stk. 2 í skattalógini.
Sama virksemi
Við sama virksemi er at skilja, t.d. sama vinnuvirksemi ella útleigan av egnum sethúsum.
A-inntøka
Undir avmarkaðari skattskyldu til Føroya, er als ikki loyvt skattgjaldaranum at flyta fram hall í A-inntøku. Hetta er grundað á, at skattur teirra, sum eru undir avmarkaðari skattskyldu, og sum í inntøkuárinum bert hava A-inntøku, verður settur til 42% av bruttoinntøkuni, sambært § 8 í ásetingarlógini. Hetta merkir, at als eingin frádráttur er loyvdur í A-inntøkuni, tá skattgjaldarin er undir avmarkaðari skattskyldu til Føroya.
A- og B-inntøka
Tá talan er um bæði A- og B-inntøku í tí avmarkaðu skattskylduni, og B-inntøkan stavar frá sama virksemi sum upprunahallið stavar frá, er loyvt at flyta fram hallið í B-inntøkuni, men ikki í A-inntøkuni.
Skiftandi skattskyldugur í sama inntøkuári
Um so er, at hall er í einari álíkning sum avmarkað skattskyldigur fyri seinra(fyrra) part av einum inntøkuári, kann hetta hall mótroknast (javnast) í eini positivari álíkning sum fult skattskyldigur fyri fyrra (seinra) part av sama inntøkuári.
Tá talan er um at gera upp tað skattskyldugu inntøkuna fyri eitt inntøkuár við skiftandi sløgum av skattskyldu, verða inntøkurnar, positivar og negativar, javnaðar. Í hesum sambandi hevur tað ongan týdning, um talan er um A- ella B-inntøku, og hvaðani inntøkan stavar frá.
Onnur hall
Hall sum stendst av:
· tap av lánum og ábyrgdum til vinnuvirki
· uppathaldandi vinnurekan ella útleigan av virki
· uppathaldandi útleigan av sethúsum
kunnu einans dragast frá í inntøkuárum har skattgjaldarin er fult skattskyldigur til Føroya.
§ 33, nr. 5bc) í skattalógini
Vart skal tó gerast við, at avmarkingar eru í rættinum til at flyta fram hall í samband við neyðskuldarsemju, skuldareftirgeving, ella sjálvbodna skuldarsemju, og í samband við trotabúgv, gjaldsteðg o.t. Í hesum rundskrivi verður ikki komið nærri inn á hesar avmarkingar, men víst verður í staðin til § 33, nr. 5 b) og c) í skattalógini.
Skema
Fyri betri at kunna skilja, hvussu hall kann framflytast, alt eftir slag av skattskyldu og slag av inntøku, eru tey ymsu skattligu viðurskiftini sum nevnd eru frammanfyri, sett inn í skema:
Skema 1: Framflytan av halli í mun til slag av inntøku:
Skema 1: Framflytan av halli í mun til slag av inntøku | |||
Full skattsk. | Avmarkað skattsk. | Eingin skattsk. | |
1. Hall kann flytast fram frá inntøkuár við | Ja | Ja | Nei |
2. Hall kann flytast fram til inntøkuár við | Ja | Ja/Nei *) | Nei |
*) Skema 2: Framflytan av halli til inntøkuár við avmarkaðari skattskyldu:
Framflytan av halli í: | Kann hall flytast fram? | |
Ja | Nei | |
B-inntøku, sum stavar frá sama virksemi, sum upprunahallið stavar frá. (Sí § 2, stk. 2 í skattalógini) | X | |
B-inntøku, sum ikki stavar frá sama virksemi, sum upprunahallið stavar frá (Sí § 2, stk. 2 í skattalógini.) | X | |
A-inntøku (Sí § 8 í ávísingarlógini og § 2, stk. 2 í skattalógini) | X | |
B-inntøku, sum stavar frá sama virksemi sum upprunahallið stavar frá + A-inntøka (Sí § 8 í ásetingarlógini og § 2, stk. 2 í skattalógini) | X **) | X **) |
**) Sí frágreiðing á síðu 2
Dømi Niðanfyri verður víst eitt tonkt dømi, har greitt verður frá, hvussu hall frá einum inntøkuári við fullari skattskyldu verður flutt fram til frádrátt í árum við ymsum sløgum av skattskyldu:
Í Føroyum | Ár | Føroysk inntøka | Útlendsk inntøka | Framflutt hall | Skattskyldug inntøka |
Full skattskylda | 19x1 | - 250.000 | 0 | 0 | - 250.000 |
Full skattskylda | 19x2 | 150.000 | 0 | 250.000 | - 100.000 |
Full skattskylda hálvt ár | 19x3 | 50.000 | |||
Avm. skattskylda hálvt ár | 19x3 | - 20.000 | 125.000 | 100.000 | - 70.000 |
Eingin skattskylda | 19x4 | 0 | 200.000 | 0 | 0 |
Eingin skattskylda | 19x5 | 0 | - 50.000 | 0 | 0 |
Avmarkað skattskylda | 19x6 | 50.000 | -100.000 | 0 | 50.000 |
Frágreiðing til dømi:
19x1
Skattgjaldarin er fult skattskyldugur til Føroya í 19x1. Í hesum ári hevur hann havt hall av vinnuvirki, og skattskylduga inntøkan gerst negativ við kr. 250.000.
19x2
Í 19x2 hevur skattgjaldarin vinning av vinnuvirkinum, og skattskylduga inntøkan gerst positiv við kr. 150.000. Sostatt rúmast kr. 150.000 av hallinum frá árinum frammanundan uppá kr. 250.000 í tí positivu skattskyldugu inntøkuni fyri 19x2. Skattskylduga inntøkan gerst hereftir negativ við kr. 100.000 fyri 19x2.
19x3
Í 19x3 er skattgjaldarin fult skattskyldugur til Føroya fyrru helvt av árinum og avmarkað skattskyldigur seinru helvt av árinum.
Fyrra helvt
Við ársbyrjan 1993 selur skattgjaldarin vinnuvirkið. Grundað á, at vinnuvirkið verður selt fyri meira enn tað skattliga bókaða virðið, tvs. fyri meira enn útveganarvirðið frádrigið gjørdar skattligar avskrivingar, hevur skattgjaldarin vinning av søluni. Skattskylduga inntøkan fyri áðurnevnda tíðarskeið, verður positiv við kr. 50.000.
Seinra helvt
Skattgjaldarin flytur av landinum miðan 19x3 við øllum húskinum, og leigar húsini út. Skattgjaldarin og húskið sanna yvirfyri skattavaldinum, at tey ætla at búseta seg uttanlands fyri eitt longri tíðarskeið. Sostatt gerst skattgjaldarin avmarkað skattskyldugur fyri seinru helvt av 19x3 av teim inntøkum hann hevur frá Føroyum. Fyri seinru helvt av 19x3 hevur skattgjaldarin hall av húsaútleiguni, soleiðis at tann avmarkaða skattskylduga inntøkan frá Føroyum er negativ við kr. 20.000. Útlendska inntøkan er uppá kr. 125.000.
Javnan av inntøkuni
Fyrst skulu inntøkurnar fyri árið 1993, sum Føroyar hevur skattingarrættin til, javnast, áðrenn skattgjaldarin kann flyta fram hall frá árum frammanundan. Inntøkurnar sum skulu javnast, eru kr. 50.000 fyri fyrru helvt av 19x3 og kr. - 20.000 fyri seinru helvt av 19x3. Skattskylduga inntøkan fyri 19x3 verður sostatt kr. 30.000. Nú kann restin av hallinum frá 19x1, kr. 100.000 dragast frá í tí skattskyldugu javnaðu inntøkuni. Grundað á, at bert kr. 30.000 rúmast í tí positivu skattskyldugu inntøkuni, gerst skattskylduga inntøkan hereftir negativ við kr. 70.000.
19x4
Í 19x4 selur skattgjaldarin sethúsini í Føroyum, og tá húsini hava verið skattgjaldarans ogn í meira enn 2 ár, verður sølan ikki roknað sum skattskyldug inntøka, jbr. § 29, nr. 1) í skattalógini.
Skattgjaldarin er ikki skattskyldugur til Føroya í 19x4, og fær tískil ikki nýtt tað sum eftir er av hallinum frá 19x1, kr. 70.000 til frádrátt í 19x4.
19x5
Skattgjaldarin hevur onga inntøku frá Føroyum í 19x5 og er ikki skattskyldugur til Føroya. Tað sum eftir er av hallinum frá 19x1, kr. 70.000 kann sostatt heldur ikki nýtast til frádrátt í 19x5. Útlendska inntøkan er uppá kr. - 50.000, men hetta hall kann ikki verða flutt fram til frádrátt í møguligari skattskyldugari inntøku til Føroya fyri 5 tey næstu árini.
19x6
Í 19x6 er skattgjaldarin í summarfrí í Føroyum, og undir uppihaldinum hevur hann eina A-inntøku frá Føroyum uppá kr. 50.000. Av hesari inntøku, er hann avmarkað skattskyldugur til Føroya.
19x6 er samstundis seinasta ári, sum skattgjaldarin kann flyta fram hall frá 19x1. Tað sum eftir er av hallinum frá 19x1, kr. 70.000 kann tí ikki dragast frá í tí avmarkaðu skattskyldugu inntøkuni fyri 19x6, tí talan er um A-inntøku (sí § 8 í ásetingarlógini)
Útlendska inntøkan er uppá kr. - 100.000, men hetta hall kann , sum áður greitt frá, ikki nýtast sum frádráttur, hvørki í fult ella avmarkaðari skattskyldugari inntøku frá Føroyum.
Samandráttur:
Høvuðsreglan er, at hall sum er framkomið í tí landi, har skattgjaldarin er skattskyldugur, antin sum fult ella avmarkað skattskyldugur, kann verða flutt fram til frádrátt 5 tey næstu árini, í tí fult skattskyldugu ella undir ávísum treytum í tí avmarkaðu skattskyldugu inntøkuni frá hesum landi.
Í ávísum førum kann tað vera trupult at avgera, hvat land hevur skattingarrættin til eina inntøku, sum bæði kann vera positiv og negativ. At fáa staðfest, hvat land hevur skattingarrættin, tá talan er um hall, er tískil avgerandi fyri, í hvørjari inntøku, hallið skal flytast fram. Ein tílík avgerð verður millum annað grundað á teir dupultskattasáttmálar sum Føroyar hevur við tað avvarðandi landið, ella eisini verður gjørd semja millum Føroyar og tað avvarðandi landið, um hvør skal hava skattingarrættin.
um inntøkuføring av arbeiði í gerð hjá sakførarum, grannskoðarum og øðrum í samsvarandi fríari vinnu
Verandi mannagongd viðvíkjandi inntøkuføring av ómaksløn:
Innleiðing
Mannagongdin hevur higartil verið, at sakførarar, grannskoðarar og onnur í samsvarandi fríari vinnu, hava inntøkuført ómaksløn leypandi. T.v.s. at hesi ikki hava tikið hædd fyri virði av arbeiði í gerð.
Samsvarandi frí vinna
Dømi uppá vinnugreinir, ið eftir hesum rundskrivi koma undir samsvarandi fría vinnu eru: Lýsingarfyritøkur, ráðgevandi fyritøkur, læknar og tannlæknar.
VLS I, ómaksløn
Í vegleiðingarskrivinum I frá Líkningarráð Føroya frá 1996, kap. I.2. verður sagt, at "ómaksløn hjá advokatum og grannskoðarum skal verða tikin við sum inntøka, tá endaligt rættarkrav er. Tað er, tá eitt mál er búgvið at avrokna, t.v.s. er komið so langt, at ómaksløn er roknað ella átti at verði roknað. Hetta er galdandi bæði fyri endaliga avrokning og fyri gjald av parti av avrokning, sum verður avroknað eftir avtalu, ella eftir vanligari mannagongd."
Útreiðslur
Verandi mannagongd hevur við sær, at útreiðslur sum hava staðist av málum, sum enn ikki eru inntøkuførd, sum meginregla ikki skulu aktiverast í uppgerðini av skattskyldugu inntøkuni.
Broytt mannagongd viðvíkjandi inntøkuføring av ómaksløn:
Tveir valmøguleikar
Líkningarráð Føroya hevur sambært § 93 stk. 1 í skattalógini samtykt at loyva sakførarum, grannskoðarum og øðrum í samsvarandi fríari vinnu, at velja millum tveir hættir at inntøkuføra ómaksløn.
Fyrsti hátturin:
Leypandi inntøkuføring
Fyrsti hátturin, er tann sum verður nýttur í VLS I, nevniliga leypandi inntøkuføring av ómaksløn, tá endaligt rættarkrav er. Acontogjøld skulu eisini leypandi inntøkuførast, hóast at ikki endaligt rættarkrav er. Hildnar rakstrarútreiðslur skulu dragast frá leypandi smb. § 31 í skattalógini.
Næsti hátturin:
Aktivering av útreiðslum
Næsti hátturin er, at í staðin fyri at inntøkuføra ómakslønina, kann veljast at aktivera tær beinleiðis útreiðslurnar, sum hava samband við arbeiði í gerð.
Passivering av ómaksløn
Samsvarandi verður ómakslønin passiverað tá endaligt rættarkrav er. Acontogjøld verða somuleiðis passiverað, til endalig avrokning kann fara fram.
Liðugt arbeiði
Totalómakslønin skal inntøkuførast í tí ári, tá ið arbeiðið er liðugt, og endaligt rættarkrav er. Samstundis verður útreiðsluført fyrrverandi aktiverað arbeiði í gerð viðvíkjandi tí avvarðandi uppgávuni.
Ymsir hættir at virðismeta arbeiði í gerð:
Minstavirði er kostprís
Høvuðsreglan er, at arbeiðið í gerð minst verður uppgjørt til kostprís. Við kostprís skal skiljast beinleiðis sakarmálsútreiðslur (beinleiðis lønarútreiðslur og útreiðsla til flutning, úrskriftir o.l.), og samsvarandi útreiðslur til fremmanda hjálp.
Aðrar virðismetingar
Felagið kann velja at uppgera arbeiði í gerð til kostprís við einum acontovinningi løgdum afturat. Felagið kann eisini velja at uppgera arbeiðið í gerð til søluvirði og lækka hetta við einum prosentfrádrátti, ella felagið kann velja at uppgera arbeiði í gerð til fult søluvirði.
Uppgerðarhátturin bindandi
Tann uppgerðarháttur sum felagið nýtir til at virðismeta arbeiði í gerð, skal hátturin nýtast til øll mál sum eru í gongd á fíggjarstøðudegnum, og tann valdi bindandi uppgerðarhátturin skal nýtast í seinni árum.
Uppgerðarhátturin fyri árið 1997 er bindandi:
Ikki loyvt at skifta ímillum
Tann uppgerðarháttur sum felagið velur at nýta fyri árið 1997, antin leypandi inntøkuføring (fyrsti hátturin) ella aktivering av útreiðslum (næsti hátturin), skal nýtast til øll mál sum eru í gerð á fíggjarstøðudegnum og tann valdi uppgerðarhátturin verður at nýta framyvir.
Loyvi frá Ráðnum
Eitt felag kann bert broyta uppgerðarhátt við loyvi frá Líkningarráð Føroya.
Fleiri eigarar
Um so er, at tað eru fleiri eigarar í virkinum, skulu allir eigarar nýta sama uppgerðarhátt.
Arkitektar og ráðgevandi verkfrøðingar:
Serreglur
Hetta rundskriv verður eisini at galda fyri arkitektar og ráðgevandi verkfrøðingar, tó við hesum serreglum løgdum afturat:
Byggiuppgávur
Tá talan er um byggiuppgávur, hvar ráðgevin virkar við til at fáa ta samlaðu byggiuppgávuna framda, verður uppgávan hjá ráðgevanum mett at verða liðug í tí ári, tá ið endaligur byggiroknskapur fyriliggur. Endalig inntøkuføring skal verða framd í seinasta lagi eitt ár eftir, at byggingin ella útbúnaðurin er tikin í nýtslu.
Sjálvsstøðug samsýning
Um so er, at sjálvstøðug samsýning er avtalað fyri hvørt stig í eini ætlan ella byggiuppgávu, verður hvørt stig mett sum ein sjálvstøðug uppgáva.
Kappingar
Útreiðslur sum eru goldnar við atliti til at luttaka í kappingum, skulu útreiðsluførast í tí roknskaparári sum tær viðvíkja.
Ongin samsýning
Í tann mun, at eitt arbeiði verður gjørt viðvíkjandi eini uppgávu uttan avtalu við byggiharra ella ein avtala við byggiharra ikki gevur rætt til samsýning, kunnu útreiðslurnar heilt ella partvíst útreiðsluførast í tí leypandi ársroknskapinum, og ein kann samsvarandi heilt ella partvíst lata vera við at aktivera útreiðslurnar.
Samsýning í seinni inntøkuári
Um so er, at ein tílíkur rættur fæst í einum seinni inntøkuári (t.d. við góðkenning av ætlanini frá einum almennum myndugleika) skulu allar beinleiðis sakarmálsútreiðslur (íroknað áður útreiðsluførdan beinleiðis sakarmálskostnað) viðvíkjandi tí avvarðandi uppgávuni aktiverast í hesum inntøkuári.
Ígildiskoma:
Rundskrivið kemur í gildi frá og við inntøkuárinum 1997.
um broyting av gjørdum avskrivingum
Meginreglan:
Ongin broyting
Meginreglan er, at tá ein skattaborgari hevur sent skattavaldinum sjálvuppgávu sína, kann hann ikki krevja gjørdu avskrivingarnar broyttar.
Eftirfylgjandi broytingar í gjørdum avskrivingum:
Innleiðing
Tá freistin at lata inn sjálvuppgávu er útrunnin, kunnu gjørdar avskrivingar bert broytast við loyvi frá Líkningarráð Føroya, smb. § 29, stk. 3 í avskrivingarlógini.
Vegleiðing
Við hesum rundskrivi vil Líkningarráð Føroya geva eina nærri vegleiðing um, nær ein kann loyva broytingar í gjørdum avskrivingum, og hvørja heimild teir ymsu myndugleikarnir hjá skattavaldinum hava í hesum sambandi:
Tá skattavaldið hækkar skattskyldugu inntøkuna:
Broyting loyvd
Um so er, at skattavaldið ætlar at hækka skattskyldugu inntøkuna, hevur skattaborgarin loyvi innan lógarinnar karmar, at broyta avskrivingar, í tann mun, ta skattliga úrslitið av gjørdu hækkingini verður javnað heilt ella partvíst.
Kunning
Avvarðandi Øki hjá Toll- og Skattstovuni skal kunna skattaborgaran um, at hann hevur møguleika til at fáa broytt gjørdar avskrivingar.
Kæra
Um so er, at hækkingin er kærd til kommunala líkningarvaldið/ landsskattanevndina, og kærarin undir viðgerðini av kærumálinum sendir áheitan um, at fáa broytt gjørdar avskrivingar, skal avvarðandi Øki hjá Toll- og Skattstovu Føroya fremja broytingina sum nevnt omanfyri undir "Broyting loyvd". Kommunala líkningarvaldið/ landsskattanevndin skal kunnast um broytingina.
Tá skattskylduga inntøkan ikki er broytt:
Umsókn innan 3 mðr. eftir freist
Skattaborgarin hevur høvi til innan lógarinnar karmar at broyta avskrivingarnar, um umsókn hesum viðvíkjandi verður send avvarðandi Øki eftir freist hjá Toll- og Skattstovu Føroya seinast 3 mánaðir fyri innlatan av sjálvuppgávu fyri avvarðandi inntøkuár.
Umsókn seinri
Um so er, at umsóknin verður latin inn seinri, hevur skattaborgarin høvi til at fáa broytt gjørdar avskrivingar, um avvarðandi Øki hjá Toll- og Skattstovu Føroya metir, at talan er um, at rætta uppá skeivleikar ella ávíst sum er gloymt, og sum var eyðsýnt ta tíðina, tá ið sjálvuppgávan var gjørd fyri avvarðandi inntøkuár.
Eyðsæddir skeivleikar
Sum útgangsstøði er talan um eyðsæddan skeivleika, um greitt varð tá sjálvuppgávan varð gjørd, at gjørdar avskrivingar vóru uttan skattliga ávirkan, ella tá ikki gjørdar avskrivingar ikki kunnu nýtast í einum seinri tíðarskeiði.
Nokta broyting
Umsóknir um broyting av gjørdum avskrivingum kunnu ikki væntast játtaðar, um umsóknin er grundað á:
* eftirfylgjandi broytingar í skattalógini
* fyrilit til útgjaldingar frá sosialu myndugleikunum, studningsskyldu o.l.
* útgjalding av rentuágóða
Heimild hjá økjunum
Í samband við nevndu viðurskifti, ið nevnd eru undir "Tá skattskylduga inntøkan ikki er broytt", hevur avvarðandi Øki hjá Toll- og Skattstovu Føroya heimild til at játta/ nokta broytingar í gjørdum avskrivingum.
Umsóknir til Líkningarráð Føroya:
Serlig viðurskifti
Tá talan er um:
* virki sum er hildið uppat,
* um revsiverd viðurskifti,
* avhendaða ogn, og endalig vinningsuppgerð er gjørd, ella
* umsóknir sum eru sendar 5 ár eftir freist fyri innlatan av sjálvuppgávu fyri avvarðandi inntøkuár
Heimild hjá Ráðnum
liggur heimildin til at loyva broytingar í gjørdum avskrivingum hjá Líkningarráð Føroya. Í hesum førum skal umsókn frá skattaborgara sendast til Líkningarráð Føroya, c/o Toll- og Skattstova Føroya.
Líkningarráð Føroya
Har Øki hjá Toll- og Skattstovu Føroya ikki fult hevur gingið umsóknini á møti, kann skattaborgarin eftir umbøn fáa lagt málið fyri Líkningarráð Føroya.
Ígildiskoma:
Rundskrivið fær gildi fyri umsóknir, sum eru móttiknar frá 1. januar 1997. Samstundis verður rundskrivið frá 1991 sett úr gildi.
Føroya hevur á fundi 14. september 2004 avgjørt at seta rundskriv nr. 11 frá 5. februar 1988 um endurrindan av serligum oljugjaldi sambært løgtingslóg nr. 99 frá 1. oktober 1986 úr gildi.
um skattliga viðgerð av endurgjøldum fyri ferðaútreiðslur v.m. hjá nevndarlimum o.ø.
Innleiðing
Ásannandi, at Skattalógin og Vegleiðingarskriv I frá 1996 ikki í nóg stóran mun upplýsa, hvussu endurgjøld fyri ferða- og flutningsútreiðslur hjá føroyskum og útlendskum nevndarlimum skulu skattast, verður við hesum gjørd niðanfyristandandi vegleiðing.
Skattafrí inntøka
Sum heild eru endurgjøld sum arbeiðsgevari rindar fyri ferðing og uppihald hjá arbeiðstakara, sum ferðast í ørindum fyri arbeiðsgevaran, ikki skattskyldug inntøka. Í hesum sambandi verður víst til § 29, nr. 7 í skattalógini og kap. D, nr. 4 í Vegleiðingarskrivi I, 1996 frá Líkningarráð Føroya.
§ 29,7 í S. eisini nevndarlimir o.ø.
Reglurnar í § 29, nr. 7) eru eisini galdandi fyri løntar sum óløntair limir í nevndum, umboðum, ráðum og líknandi, harafturat fyri persónar, sum virka sum hjáhjálp hjá nevndum v.m..
Ferðast løntakarin í ørindum fyri arbeiðsgevara, er endurgjaldið skattafrítt, um endurgjaldið er eftir:
Treytir fyri skattafrítt endurgjald
- rokning, (útreiðslurnar skulu skjalprógvast)
- teim av Líkningarráðnum ásettu upphæddum (ikki er neyðugt at skjalprógva útreiðslurnar)
Um so er, at útreiðslurnar ikki kunnu skjalprógvast, so eru tær av Líkningarráðnum ásettu upphæddir galdandi.
A-inntøka
Um arbeiðsgevari rindar størri endurgjald, er upphæddin sum fer upp um rokningina, ella tær av Líkningarráðnum ásettu upphæddum, A-inntøka, eftir § 60, 1. stk. nr. 1 og nr. 8 í skattalógini.
Uppgerð
Uppgerð og avrokning skulu gerast fyri hvørja ferð sær, og skal uppgerðin verða skjal í roknskapi arbeiðsgevarans.
Omanfyri nevnda vegleiðing viðv. endurgjøldum fyri ferða- og flutningsútreiðslur hjá nevndarlimum o.ø., verður samstundis sett sum ískoyti til kap. D, nr. 4 í Vegleiðingarskriv frá Líkningarráðnum fyri 1997.
viðv. millumrokningum við partafeløg
Toll- og Skattstova Føroya, Stýrið, hevur fingið spurningar í samband við treytir fyri frádrátti fyri tap orsakað av ábyrgdum og lánum til vinnuvirkir.
Niðanfyri eru spurningarnir endurgivnir saman við støðutakan stovnsins.
Lán til vinnuvirki:
Í báðum førum verður eisini kravt, í hvussu so er, tá talan er um høvuðspartaeigaraviðurskifti, at "transaktiónirnar" kunnu fylgjast í bókhaldinum og roknskapinum hjá felagnum, og skulu upphæddir, sum eru eldri enn 5 ár eisini kunna skjalprógvast og vísast í bókhaldi og roknskapi felagsins.
Veðhald fyri lán til vinnuvirki
Samanumtikið skal eisini vísast til reglurnar um kautiónsútreiðslur (E.3 í Vegleiðingarskrivinum frá 1993, p. 90 og frameftir), har skilliga er greitt frá, hvørjar aðrar treytir skulu vera loknar fyri at fáa frádráttin, eitt nú, at ábyrgdin skal verða gjørd galdandi av ognara, at skuldin skal vera goldin, at aftursókn skal vera roynd móti virki og medborgsmonnum o.s.fr.
Vísast skal til, at í § 33 nr. 2 í skattalógini, soleiðis sum hon er broytt við ll. nr. 4 frá 12. januar 1995, er ásett, at heimildin fyri frádrátti av ábyrgdartapum og tapum av láni til vinnuvirki ikki er galdandi fyri ábyrgdir og lán til vinnuvirki, sum vórðu avtalað 3. desember 1994 ella seinri.
viðv. uppgerð av skattskyldugari inntøku av mjólkineytum
Ráðið hevur endurskoðað og viðgjørt málið um ta skattligu viðgerðina av neytahaldi.
Ráðið hevur soleiðis ásett niðanfyristandandi reglur.
Tá søla av mjólk fer fram, kemur neytahald undir vanliga bókhalds- og roknskaparskyldu. Er eingin roknskapur latin skattavaldinum, verður inntøkan mett eftir reglunum ásettar í § 104 í skattalógini.
Undantikið tó, tá talan er um bert eina kúgv. Tá verður skattskylduga inntøkan av kúnni sett til 30% av søluni, tó í mesta lagi kr 7.000,00.
Reglurnar í hesum rundskrivi fáa gildi frá 1. januar 1995, og koma í staðin fyri tað, sum er sagt í Vegleiðingarskrivi ráðsins fyri 1994 um skatting av nettoinntøku av mjólkneytum.
viðv. ávísum veitingum frá almennum stovnum
Privatnýtsla av stovnsbilum.
Í § 25, nr. 4 í skattalógini er staðfest, at ókeypis nýtsla av fastogn ella leysafæ o.t., er at rokna sum skattskyldug inntøka.
Lógargreinin fevnir um tey fyribrigdi, har arbeiðsgevarin letur starvsfólk nýta t.d. bilar, sum hann eigur, heilt ella partvís ókeypis.
Privatnýtsla av stovnsbilum verður soleiðis eftir nevndu reglu roknað sum vanlig skattskyldug inntøka við upphæddum, ið svara til minstuupphæddir fyri frían bil, ið ásettar eru í Vegleiðingarskrivi ráðsins.
Hesar upphæddir eru galdandi, sjálvt um útreiðsla arbeiðsgevarans í veruleikanum er minni ella størri.
Í teimum førum, har starvsfólkið kann prógva, at tað hevur goldið arbeiðsgevaranum fyri at nýta ogn hansara, kann virðið av fría ágóðanum lækkast tilsvarandi, men ikki niðurum 0 kr.
Virðið av fríum bili er grundað á eina árliga privata koyring uppá 10.000 km árliga. Kann starvsfólkið prógva/sanna, t.d. við koyribók, at privata koyringin er minni enn 10.000 km, kann omanfyrinevnda upphædd lækkast lutfalsliga í mun til privatu nýtsluna.
Koyring til og frá arbeiðsstaði verður eisini roknað sum privatkoyring.
Við arbeiðsstað verður at skilja tað staðið har arbeiðið verður gjørt, sum treytar lønina. Verður arbeitt á fleiri plássum sama dag, verður roknað við fjarstøðuni til fyrsta pláss og frá seinasta plássi.
Er talan um dagliga skiftandi arbeiðsstøð hjá vegaumsjónarmonnum, vegaformonnum, telefonmontørum og linjumonnum, verður privatkoyringin roknað sum koyring millum heimið og vanliga fasta tilhaldið hjá viðkomandi (verkstað, skrivstova, goymsla, manningarrúm o.líkn.). Koyring millum heim og arbeiðspláss verður ikki roknað sum privatkoyring, tá viðkomandi bilur er serútgjørdur til arbeiðið við t.d. amboðum og eykalutum og arbeiðið hvønn dag byrjar hjá einum og endar hjá einum øðrum kunda ella líknandi skiftandi arbeiðsstaði, men treytað av at viðkomandi bilur ikki verður brúktur til privatkoyring annars.
Hevur ein persónur tilkallivakt, verður arbeiðsstaðið roknað fyri at verða heima við hús fyri tey tíðarskeið, hann hevur tilkallivakt.
Við tilkallivakt skal skiljast ein arbeiðsskipan ið, fyri samsýning, bindur persónin til at verða tøkan ávís tilskilað tíðarskeið uttan fyri vanliga arbeiðstíð.
Í ivamálum ger líkningarráðið av, um talan er um tilkallivakt.
Rundskrivið hevur gildi frá og við álmanakkaárinum 1993, samstundis fer rundskriv nr. 18. frá 11. apríl 1989 úr gildi.
um samsýning til kommunala og privata dagrøkt
Ráðið hevur samtykt, at 2/3 av samsýningini til dagrøktarar er skattskyldug inntøka, meðan 1/3 av veitingini er at rokna sum útreiðslur, ið standast av røktini.
Viðv. kommunalari dagrøkt: Kommunurnar skulu sostatt ávísa 2/3 av samsýningini yvir eitt av landsstýrinum góðkent avrokningarstað, meðan 1/3 skal ávísast uttan skattafrárokning.
Forvunnin upphædd er tann fulla samsýningin, og A-inntøka er 2/3 av samsýningini.
Tilskilast skal, at hesar reglur einans eru galdandi fyri kommunalar dagrøktarskipanir, sum eru góðkendar av landsstýrinum.
Ráðið hevur samtykt, at hesir dagrøktarar eisini fáa fullan løntakarafrádrátt umframt 1/3 frádráttin.
Viðv. privatari dagrøkt: Ráðið hevur við gildi frá 1. januar 1992 samtykt, at veitingin til privata dagrøkt er skattskyldug B-inntøka, men fyri at javnstilla hesar við kommunalar dagrøktarar, kunnu hesir draga frá 1/3 av samsýningini sum endurgjald fyri útreiðslur, ið standast av røktini. Skjalprógv krevst ikki fyri henda frádrátt. Viðmerkjast skal, at privatir dagrøktarar ikki hava rætt til løntakarafrádrátt.
Rundskriv nr. 6 frá 20. mai 1987 fer samstundis við hesum úr gildi.
um húsaleigu í sambandi við arbeiði í setanarviðurskiftum (Tað sama sum rundskriv nr. 1991-2, bert við aðrari dagfesting)
Leiguinntøkan av húsaleigu er at rokna sum B-inntøka.
Higartil hevur reglubundin mannagongd í samband við húsaleigu, sum verður útgoldin í samband við arbeiði í setanarviðurskiftum verið, at leiguinntøkan hevur verið viðgjørd sum A-inntøka, og harvið verið ávíst um góðkent avrokningarstað eins og onnur A-lønarinntøka, sum síðani hevur avroknað A-skattin til landskassan.
Líkningarráð Føroya hevur á fundi 4. desember 1991 viðgjørt hetta mál, og hevur samtykt, at broyta áðurnevndu mannagongd soleiðis, at øll húsaleiga er at rokna sum B-inntøka, og verður hetta galdandi uttan mun til, um talan er um eina húsaleigu, sum hevur samband við arbeiðið hjá viðkomandi persóni í einum setanarviðurskifti ella ikki.
Frá og við 1. januar 1992, skal sostatt húsaleiga, sum verður útgoldin starvsfólki í samband við arbeiði í einum setanarviðurskifti, ikki ávísast um góðkent avrokningarstað, sum onnur A-lønarinntøka, men harafturímóti skal húsaleigan útgjaldast viðkomandi starvsfólki sum B-inntøka.
Hetta rundskriv fær gildi frá og við 1. januar 1992.
um skattligu viðurskiftini hjá festibøndum (kongsbóndum)
Í eini roynd at tillaga roknskapar- og skattaviðurskiftini hjá festibøndum, so tey eru tey somu sum hjá øðrum vinnurekandi, hava umboð fyri skattaumsitingina og fyri vinnuna gjøgnumgingið verandi skipan og gjørt eitt uppskot, hvussu skipanin kann broytast.
Tær skattligu broytingarnar eru serliga viðvíkjandi avskriv-ingarreglunum og viðvíkjandi ognaruppgerðini. Í fleiri ár hevur tað verið eitt sindur ógreitt, hvat bóndin eigur og hvat festi, tvs. landið, eigur.
Ein arbeiðsbólkur undir landsstýrinum hevur sitið og arbeitt við ymiskum kunngerðum í samband við, at nýggj jarðarlóg varð viðtikin á tingi í 1989. Hesin arbeiðsbólkurin hevur m.a. arbeitt við ognarviðurskiftunum.
Hesin parturin er nú avkláraður soleiðis, at bóndin (festarin) eigur bert ta eginíløgu, hann sjálvur hevur lagt í festið.
Arbeiðsbólkurin hevur valt at definera alt, sum ikki er eginíløga, soleiðis:
"Íløgur framdar við peningi, fingin til vega á henda hátt, verða ikki roknaðar sum egin íløga:
a) Lán úr jarðargrunninum,
b) Íløgur, sum gjørdar eru úr festikonto,
c) Studningur, sum er latin av tí almenna.
Egið arbeiði, sum ikki er inntøkuført á ársroknskapi festarans, verður ikki roknað sum eginíløga. Inngoldnar rentur og avdráttir til jarðargrunnin verður ikki roknað sum eginíløga."
Við lán úr Jarðargrunninum er at skilja lán ið ikki eru tryggjaði við veð í ognini, mótvegis øðrum lánum har Jarðargrunnurin hevur veð í ognum, eitt nú rakstrargøgnum.
Fyri at fáa loyst trupulleikarnar við skattsetingini hjá festibøndum er neyðugt at taka støði í veruligu støðuni hjá festibøndunum og gera inntøkuuppgerðina út frá hvat veruliga er hent í árinum og á henda hátt koma fram til røttu ognaruppgerðina.
Tvs. tað er neyðugt at skilja ímillum, hvat er almenn íløga í festinum og hvat er privat íløga og harafturat er neyðugt at fáa røttu myndina av ognini, skuldini og eginognini hjá festibóndanum.
Á henda hátt verða festibøndur líkastillaðir við aðrar vinnurekandi, tó soleiðis, at festibøndur ikki kunnu umskipa virksemið til partafelag. Innan føroyskan landbúna eru fleiri studningar, sum tað almenna letur.Flestu av hesum studningum umsitir Jarðarráðið. Teir studningar, ið eru, eru hesir
1. Mjólkarstudningur
2. Rómastudningur
3. Kjøtstudningur
4. Stráfóðurstudningur
5. Seyða- og neytapremiur
6. Avloysingarskipanin
8. Veltistudningur
9. Íløgustudningar:a. Súrhoyggjabrunnar
b. Køstar og landbrunnar
c. Vaskibrunnar í rættum
Studningarnir 1 - 5 eru vanligir rakstrarstudningar, og skulu tí takast við í inntøkuuppgerðina, tað árið teir eru fyri. Nevnast skal, at mjólkarstudningurin verður umsitin á L/F Mjólkarvirki Búnaðarmanna og útgoldin saman við mánaðaravrokningini.
Avloysingarskipanin verður útgoldin árið eftir, og skal tá takast við í inntøkuuppgerðina.
Avloysingarskipanin er ein uppsparingarskipan, har bóndin sjálvur skal gjalda 25%, L/F Mjólkarvirki Búnaðarmanna 25% og landið 50%.
Henda skipanin virkar á sama hátt sum frítíðarskipanin, nevniliga soleiðis, at upphæddin, ið goldin er í einum inntøkuári, verður útgoldin 1. mai árið eftir.
Veltistudningur verður latin við ávísari upphædd til hvønn fermetur ein bóndi veltir upp úr nýggjum.
Hjá festibøndum, sum jú ikki eiga jørðina, men bert leiga nýtslurættin, verður veltistudningurin mótroknaður í teimum útreiðslunum, sum ganga til at velta økið. Um veltistudningurin er størri enn kostnaðurin, verður munurin inntøkuførdur. Um kostnaðurin er størri enn veltistudningurin, verður munurin ognarførdur (aktiveraður).
Veltistudningurin verður vanliga ikki útgoldin fyrr enn veltingin er liðug, ella partvís liðug. Fyri at fíggja arbeiði meðan tað er í gerð, verður uppdyrkingarlán veitt úr Jarðargrunninum. Eina ferð árliga verður mált upp hvussu nógv er velt, og studningurin verður ásettur eftir hesi uppmáting og goldin inn á uppdyrkingarlánið. Allar uppdyrkingarútreiðslurnar goldnar við uppdyrkingarláninum. Tá studningurin verður útgoldin kann hann metast sum ein inntøka, meðan tilsvarandi verður avdrátturin á uppdyrkingarláninum útreiðsluførdur.
Hjá ognarbøndum verður veltistudningurin inntøkuførdur og veltikostnaðurin verður ognarførdur (aktiveraður), men er hann ikki avskrivingarbærur.
Íløgustudningarnir verða mótroknaðir í íløguni.
Tá selt verður burturav einum festi, eitt nú til veg, lendingar ella grundøkir, verður peningurin settur á festikontoina hjá viðkomandi festi.
Tað er jarðarráðið, ið umsitur allar festikonti. Í summum førum, nevniliga tá leigað verður burturav festinum til alistøðir, smoltstøðir ella líknandi, ella grót verður selt burturav festinum, verður sum oftast ein partur goldin festaranum, meðan restin fer á festikontoina.
Í teimum førum tá festarin fær pening útgoldnan skal upphæddin takast við í skattauppgerðini. Festarin skal ikki skattast av tí peningi, ið fer á festikontoina.
Tá íløgur verða gjørdar í fastogn á festinum, skal fylgjandi dragast frá:
a. Útgjald av festikontoini
b. Íløgustudningar
c. Lán úr Jarðargrunninum
Tað, sum tá er eftir, eigur bóndin (festarin), og kann hann avskriva tann partin á sama hátt sum onnur vinnurekandi.
Av tí, at útgoldin lán úr jarðargrunninum verða drigin frá íløguni, verða lánini ikki við í fíggjarstøðuni hjá bóndanum (festaranum), og tað er eisini rætt, tí tað eru íløgur, ið jarðargrunnurin hevur goldið. Men roknskapurin skal hava eina notu ella supplerandi upplýsing, sum sigur frá, hvussu stór byrða liggur á festinum.
Hesi "lán" skulu gjaldast aftur, bæði "rentur" og "avdráttir", men bóndin (festarin) kemur ongantíð at eiga tær ognir, ið hann á henda hátt skal gjalda.
Festið fær eitt hægri virði og soleiðis eisini eitt hægri nýtsluvirði.
Út frá hesum sjónarmiði skulu "lánsgjøldini" síðustillast við leiguútreiðslu. Um hetta sjónarmiðið verður lagt til grund, verður skattaásetingin samsvarandi veruleikanum, og ognaruppgerðini hjá bóndanum (festaranum) vísir ta veruligu fíggjarstøðuna, og kann hon tá eisini liggja til grund fyri einum møguligum festaraskifti.
Ein slík umlegging viðførir, at neyðugt verður at tryggja, at tey "lán", ið bøndur hava hjá jarðargrunninum verða býtt sundur í "íløgulán til festi", "íløgulán til ogn festarans" og "rakstrarlán", tí tað er bert "rentan og avdrátturin" av "íløgulánum til festi", ið kann metast sum leiguútreiðsla.
"Rakstrarlánini" eru sjálvsagt fingin til vega fyri at fíggja ein rakstur, ið bóndin (festarin) hevur havt í rakstrinum áður, og tískil skulu teir "avdráttirnir" ikki útreiðsluførast einaferð afturat.
Tey privatu lánini til sethús, sum jarðargrunnurin gevur í einstøkum førum, mugu sjálvandi sammetast við vanlig privat lán.
Føroya Jarðarráð, sum umsitur "lánini" úr jarðargrunninum hevur uppbýtt lánini soleiðis, at tað er gjørligt at síggja á kontonummarinum, hvat tað er fyri eitt lán.
Skipanin er henda:
xxx xx xx x Kontonummar
xxx -- -- - Persónnummar
--- xx -- - Lánislag
--- -- xx - Leypinummar
--- -- -- x Lánistøða
Í løtuni er uppbýtið soleiðis: | |
xxx 01 xx x | Festikonto |
xxx 02 xx x | Fjós |
xxx 03 xx x | Sethús |
xxx 04 xx x | Vakstrarhús |
xxx 05 xx x | Seyðahús |
xxx 06 xx x | Rættir |
xxx 07 xx x | Hegn |
xxx 08 xx x | Uppdyrking |
xxx 09 xx x | Traktorar |
xxx 10 xx x | Sláimaskinur |
xxx 11 xx x | Aðrar maskinur |
xxx 12 xx x | Mjólkarvirkir |
xxx 13 xx x | Sláturvirkir |
xxx 14 xx x | Rakstrarlán |
xxx 15 xx x | Kreppulán |
xxx 16 xx x | Eggvirkir |
xxx 17 xx x | Grísagarðar |
xxx 18 xx x | Úthús |
xxx 19 xx x | Jørð |
xxx 20 xx x | Avloysing í samband við festiskifti |
xxx 21 xx x | Hagagrevstur |
xxx 30 xx x | Kommunulán |
xxx 51 xx x | Festileiga |
xxx 52 xx x | Traðarleiga |
xxx 53 xx x | Alistøðir v.m. |
xxx xx 01 x | Lán nr. 1 láninummar |
xxx xx xx 1 | Restskuld |
xxx xx xx 2 | Eftirstøða |
Niðanfyri er ein princippskitsa ið vísir hvussu hugsanin er, at tey ymisku lánini skulu viðgerast skattliga framyvir:
Lán úr Jarðargrunninum | Leiga | Vinnulig renta | Privat renta | Privat leiga |
Fjóslán x | x | |||
Sethús, ogn bóndans x | x | |||
Sethús, ogn hjá F.J. x | x | |||
Vakstrarhús x | x | |||
Seyðahús x | x | |||
Rættir x | x | |||
Hegn x | x | |||
Uppdyrking x | x | |||
Maskinlán x | x | |||
Rakstrarlán x | x |
Uppdyrkingarlánini hava eina serstøðu sum greitt er frá frammanfyri.
Fyrstu ferð roknskapur verður settur upp eftir hesum reglum, verður kapitalkontoin regulerað við teimum postum ið tiknir verða úr fíggjarstøðuni, tvs. øll ogn hjá Jarðargrunninum og øll "skuld" til Jarðargrunnin. Tó verður neyðugt, at vísa hesar postarnar í einum fylgiskjali til roknskapin eisini framyvir.
Viðvíkjandi mjólkneytum verður framferðarhátturin tann sami sum verður nýttur, sbr. "Vegleiðingarskriv til roknskaparskjal fyri landbúnað".
um uppgerð av eginnýtslu
§ 1. Inngangur
Reglurnar í § 31, 2. - 6. stk. í skattalógini um avmarkingar av avskrivingum v.m. eru bert galdandi fyri fult skattskyldugar persónar. Persónar, sum hava sett búgv ella tikið bústað í Føroyum, soleiðis at skattskyldan umfatar eitt tíðarskeið, sum er styttri enn eitt ár, koma eisini undir reglurnar í § 31, 2. - 6. stk. í skattalógini og somuleiðis persónar, hvørs skattskylda heldur uppat, tí teir flyta úr Føroyum í árinum. Reglurnar galda ikki fyri partafeløg, felagsskapir v. m., sum verða settir í skatt sambært reglurnar fyri partafeløg. Heldur ikki eru reglurnar galdandi fyri deyðsbúgv.
2. stk. Bókhaldsskyldugur persónur skal sambært "Kunngerð frá Líkningarráð Føroya um minstukrøv til roknskap, sum skal fylgja við sjálvuppgávuni, og krøv til tað roknskaparliga grundarlagið", § 8, 1. stk. frá 28. november 1978, í samband við fíggjarstøðuna, geva eina frágreiðing um, hvussu eginognin er broytt sambært uppgerðina yvir inntøkur og útreiðslur, útgoldið yvirskot, tað sum eigarin hevur fingið útgoldið av peningi og øðrum til eginnýtslu, ella orsakað av broytingum í ogn og skuld, sum ikki framgongur av uppgerðini yvir inntøkur og útreiðslur. Um slík frágreiðing bert umfatar inntøkur, útreiðslur, ogn og skuld í virkinum hjá einum persóni, sum hevur nýtt reglurnar í avskrivingarlógini, skal hann saman við sjálvuppgávuni lata líkningarvaldinum eina samlaða frágreiðing yvir alla ogn og skuld, sum vísir ta skattligu eginnýtsluna.
§ 2. Eginnýtsla
Útreiðslur, sum ikki kunnu dragast frá, tá ið skattskyldug inntøka verður gjørd upp, skulu roknast við í eginnýtsluna smb. § 29 í skattalógini. Útreiðslur, sum hava tilknýti til vinnuvirki hjá skattgjaldara, verða ikki mettar sum eginnýtsla, sjálvt um útreiðslurnar kunnu ikki dragast frá ella avskrivast, eitt nú stovningarútreiðslur.
2. stk. Eginnýtsla fevnir eisini um tær mettu útreiðslurnar, sum skattgjaldari og húski hansara nýta til dagliga tørvin í húsarhaldinum, eitt nú húsarhaldspeningur, húshjálp, klæðir, bústaðarúteiðslur, lummapeningur, ferðir, útbúgving v.m., og útreiðslur til lækna, tannlækna, heilivág og annað í hesum sambandi.
3. stk. Eginnýtsla fevnir eisini um útreiðslur til frítíðar- ferðir, veitslur og útreiðslur til keyp av innbúgvi, so sum køli- og frystiskáp, vaski- og turkimaskinur, útvarp, sjónvarp og video v.m., listarverk, teppir, antikvitetir og í heila tikið útreiðslur til keyp av privatum ognarlutum og útreiðslur í samband við ítriv, eitt nú hall av ikki vinnuliga riknum bátum og landbúnaði v.m.
4. stk. Uppihalds- og aðrar stuðulsútreiðslur, sum kunnu ikki dragast frá, verða eisini mettar sum eginnýtsla, um hesar kunnu metast at verða latnar sum liður í einari náttúrligari undirhaldsskyldu yvir fyri familjuni, eitt nú stuðul til børn undir útbúgving. Útreiðslur til vanligar gávur, eitt nú føðingardag v.m. verða mettar sum eginnýtsla (undir 5.000 kr.)
5. stk. Hevur hin skattskyldugi fingið ymiskar ágóðar í peningsvirði, eitt nú frían bil, - bústað, - seyð, - mjólk og annan landbúnaðarúrdrátt, fiskaúrdrátt og aðrar ágóðar smb. § 26 í skattalógini, so skulu slíkir ágóðar verða roknaðir við sum nýtsla og takast við í uppgerðini av eginnýtsluni við skattskylduga virðinum.
6. stk. Utreiðslur til umsiting av fastari ogn upp til 15.000 kr. verða eisini roknaðar sum hoyrandi til egninýtsluna í tann mun tær kunnu ikki dragast frá, tá ið skattskyldug inntøka verður gjørd upp.
7. stk. Útreiðslur til keyp av bilum, campingvognum, motorsúklum o.ø., sum vera nýtt privat, verða tiknar við í eginnýtsluna við einari árligari upphædd, sum svarar til 20% av keypsprísinum. Um akfarið verður nýtt bæði vinnuliga og privat, so verða tey 20% roknað av tí partinum av keypsprísinum, sum skattliga verða mettar at hoyra til tann privata partin.
8. stk. Inntøkur og útreiðslur frá leysafæ v.m., sum nevnt í § 3, 4. stk., skulu roknast við í eginnýtsluna.
§ 3. Útreiðslur, ið ikki eru eginnýtsla
Útreiðslur, sum kunnu dragast frá, tá ið skattskyldug inntøka verður gjørd upp, verða ikki roknaðar við í eginnýtsluna. Hetta er galdandi bæði fyri rakstrarútreiðslur og privatar rentuútreiðslur, sum hava ikki tilknýti til vinnuliga virksemið hjá tí skattskylduga, og útreiðslur til eftirlønartryggingar, kapital- lívstryggingar v.m., sum kunnu ikki dragast frá. Uppihaldspeningur útgoldin til børn og fráskildan (sundurlisnan) hjúnafelaga.
2. stk. Goldin inntøkuskattur, írestandi skattur og arvaavgjald verður ikki roknað við í eginnýtsluna.
3. stk. Útreiðslur til keyp av fastari ogn v.m., og útreiðslur til ábøtur á fastogn v.m., verða ikki roknaðar sum ein partur av eginnýtsluni (tann parturin, sum er omanfyri 15.000 kr.).
4. stk. Útreiðslur til keyp og ábøtur av leysafæ, eitt nú bátar, frímerkir og reiðskapur, sum verður nýttur til ítriv og annað, sum ikki hoyrir til vinnuvirki hjá skattskylduga, verða ikki roknaðar við í eginnýtsluna (tann parturin, sum er omanfyri 15.000 kr.).
5. stk. Tað, sum verður latið sum gáva og arvaforskot, verður ikki mett sum eginnýtsla, uttan so at tað snýr seg um tilburðargávur (føðingardagsgávur o. tl.).
§ 4. Uppgerð av eginnýtsluni
Eginnýtslan kann verða gjørd upp óbeinleiðis, sum er tann vanligasti hátturin, men undir vissum fyritreytum kann hon eisini gerast beinleiðis upp, sbr. § 7. Óbeinleiðis uppgerð.
A. Ein óbeinleiðis uppgerð av eginnýtsluni er í høvuðsheitinum í tráð við tey krøv, sum verða sett til eina kapitalfrágreiðing í einum roknskapi sambært § 8 í áðurnevndu kunngerð um minstukrøv til roknskap frá 28. november 1978, sum skal latast inn saman við sjálvuppgávuni. Slík uppgerð snýr seg ikki um at finna fram til eina sundurliðaða eginnýtslu, soleiðis sum ein beinleiðis uppgerð av eginnýtsluni vísir, men um at uppgera samlaðu upphæddina av tøkum peningi og fríum ágóðum, sum hava verið tøkar til eginnýtsluna. Dømi: Ognin er bert inniogn í peningastovnum. Ognaruppgerðin verður nýtt sum grundarlag undir uppgerðini:
Frágongd | Tilgongd | |
Eginogn við ársbyrjan (inniogn í peningastovni) | 200.000 kr. | |
Skattskyldug inntøka (sambært sjálvuppgávu) | 150.000 kr. | |
350.000 kr | ||
Goldin skattur | 60.000 kr. | |
Eginogn við ársenda (inniogn í peningastovni) | 220.000 kr. | 280.000 kr. |
Eginnýtsla | 70.000 kr. |
Ein vøkstur í eginognini gjøgnum árið kemur ikki altíð av, at uppsparingin er vaksin, ella umvent kemur ein minking í eginognini ikki altíð av, at ein hevur nýtt ein part av ognini til eginnýtslu.
Ein vøkstur í ognini kann vera komin av, at virðið av føstum ognum er hækkað. Ofta kemur hetta fyri, tá ið tryggingarvirðið av føstum ognum verður broytt, tí sum oftast er tað tann upphæddin, ognin er tryggjað fyri, sum verður nýtt á ognaruppgerðini.
Eitt fall í ognini kann eitt nú koma av, at kursvirðið á virðisbrøvum er fallið.
Dømi:
Virðið á føstum ognum hækkað við 100.000 kr. Kursvirðið á virðisbrøvum fallið við 20.000 kr.
Ársbyrjan | Ársenda | |
Inniogn í peningastovnum | 200.000 kr. | 80.000 kr. |
Virðisbrøv | 120.000 kr. | 100.000 kr. |
Fastar ognir | 400.000 kr. | 500.000 kr. |
720.000 kr. | 780.000 kr. | |
- skuld | 220.000 kr. | 180.000 kr. |
Eginogn | 500.000 kr. | 600.000 kr. |
Uppgerð av eginnýtsluni:
Frágongd | Tilgongd | |
Eginogn við ársbyrjan | 500.000 kr. | |
Skattskyldug inntøka | 150.000 kr. | |
Hækking í virðinum á fastari ogn | 100.000 kr. | |
750.000 kr. | ||
Goldin skattur | 60.000 kr. | |
Kursfall á virðisbrøvum | 20.000 kr. | |
Eginogn við árs enda | 600.000 kr. | 680.000 kr. |
Eginnýtsla | 70.000 kr. |
B. Sum nevnt verður eginnýtslan ofta gjørd upp óbeinleiðis, tí ein partur av teimum upphæddum, sum hava ávirkan á eginnýtsluna er ikki skrásettur í roknskapinum, men í ognaruppgerðini.
Slík uppgerð kann verða gjørd soleiðis:
1. Eginogn við ársbyrjan +
a) skattskyldug inntøka
b) ognarvøkstur, sum er ikki við í skattskyldugu inntøkuni,
c) upphæddir, sum eru drignar frá, tá ið skattskyldug inntøka verður uppgjørd, men sum hava ikki minkað um ognina,
d) ikki skattskyldugur ognarvøkstur, sum kemur fram við virðisbroytingum av ognini.
2. Frá samlaðu upphæddini undir pkt. 1 verður drigið:
a) ognarminking, sum er ikki drigin frá, tá ið skattskyldug inntøka verður uppgjørd, men sum kann ikki roknast við í eginnýtsluna,
b) skattskyldug inntøka, sum hevur ikki økt um ognina,
c) ognarminking, sum kemur fram við virðisbroytingum av ognini, men sum kann ikki dragast frá, tá ið skattskyldug inntøka verður gjørd upp,
d) eginogn við árs enda.
Uppgerðin kann útgreinast nærri, eitt nú soleiðis:
C. Tilgongd.
ad 1b)
1. Tann upphæddin, sum søluprísurin á virðisbrøvum er hægri enn ásetta virðið við ársbyrjan.
2. Tann upphæddin, sum søluprísurin á fastari ogn er hægri enn ásetta virðið við ársbyrjan.
3. Tann upphæddin, sum søluprísurin á rakstrargøgnum er hægri enn saldovirðið við ársbyrjan, um virkið heldur uppat.
4. Upphæddir við sølu av privatum ognarlutum, eitt nú innbúgvi, málningum, skreytlutum v.m.
5. Útgoldið barnatilskot ella annað alment tilskot.
6. Útlendskar inntøkur, sum skulu ikki verða við í skattskyldugu inntøkuni.
7. Útgoldin lívstryggingarupphædd.
8. Virðið av ognarlutum, sum verða móttiknir sum arvur ella gáva (arvaforskot).
9. Útgoldin avlopsskattur og endurgjald.
10. Skattað renta og vinningsbýti úr Føroyum. Samanber annars § 29 í samtíðarskattalógini.
ad 1c)
1. Forskotsavskrivingar
2. Upphæddir lagdar í íløgugrunn
3. Flutt hall frá árinum frammanundan.
4. Møguligur løntakarafrádráttur.
ad 1d)
1. Kurshækking á virðisbrøvum við árs enda.
2. Hækking á virðinum á fastari ogn og leysafæ.
Frágongd:
ad 2a)
1. Goldin inntøkuskattur.
2. Tap, av tí at kursvirðið á virðisbrøvum við ársbyrjan er hægri enn søluprísurin í árinum.
3. Øking í skattaskuld (gjaldkomin skyldugur inntøkuskattur).
4. Tap, av tí at saldovirðið á rakstrargøgnum/skipsanpartum er hægri enn søluprísurin í samband við, at virkið heldur uppat.
5. Útreiðslur til ný-, afturat-, umbygging og ábøtur á fasta ogn, herundir ábøtur á grundøkið annars.
6. Útreiðslur og kurstap av lántøku.
7. Gávur og arvaforskot latið sum ein kontantupphædd ella sum aðrir ognarlutir, tó ikki vanligar tilburðargávur og útreiðslur til eina náttúrliga undirhaldsskyldu av familjuni.
8. Keyp av leigu-, patent-, licens ella vinningsbýtisrættindum.
9. Nýtsla av íløgugrunnum og forskotsavskrivingum til at minka um útveganarvirðið av avskrivingarbærum ognum.
ad 2b)
1. Inntøkuføring av negativari avkskrivingarsaldo frá árinum frammanundan, (jvmt. § 5 í avskrivingarlógini).
2. Inntøkuføring av gjørdum forskotsavskrivingum, tá ið sáttmáli um bygging av skipi verður sagdur úr gildi (jvmt. § 15 í avskrivingarlógini).
3. Inntøkuføring av ikki nýttum avsetingum í íløgugrunn (jvmt. § 9 í lóg um íløgugrunnar).
ad 2c)
1. Kurstap á virðisbrøvum við árs enda.
2. Fall í virðinum á fastari ogn og leysafæ.
§ 5. Samskatting hildin uppat í inntøkuárinum.
Við uppgerðini av eginnýtsluni hjá einum skattaborgara, har samskattingin við hjúnafelagan er hildin uppat hjá í inntøkuárinum, antin tí hann er sundurlisin ella skildur, ella tí búgvið verður skift beint aftaná andlátið hjá hinum hjúnafelaganum, verður byrjað við eginognini við manninum við ársbyrjan. Afturat henni verður lagt:
1. Skattskylduga inntøkan hjá skattaborgaranum, men ikki hjúnafelagans.
2. Ognarvøkstur, sum er ikki við í skattskyldugu inntøkuni, tó ikki ognarvøkstur aftaná samskattingin er hildin uppat, sum umfatar inntøkuna hjá fráskilda hjúnafelaga ella deyðsbúgvi, ella sum umfatar ta ogn, sum hjúnafelagin hevur fingið tillutaða við hjúnaskilnaðin ella ta ogn, sum er tikin við í deyðsbúgvið.
3. Upphæddir, sum eru drignar frá, tá ið skattskyldug inntøka verður gjørd upp, men sum hava ikki minkað um ognina, tó ikki upphæddir, sum viðkoma inntøkuni hjá hjúnafelaga ella deyðsbúgvi.
4. Ikki skattskyldugur ognarvøkstur, sum kemur fram við virðisbroytingum av ognini, tó ikki ognarvøkstur aftaná at samskatting er hildin uppat viðvíkjandi tí ogn, sum hjúnafelagin hevur fingið tillutað við hjúnaskilnað, ella ta ogn, sum er tikin við í deyðsbúgvið.
Frá hesum úrsliti verður drigið:
1. Ognarminking, sum er ikki drigin frá, tá ið skattskyldug inntøka verður gjørd upp, men sum kann ikki roknast við í eginnýtsluna. Sum ognarminking verður eisini roknað virðið av tí ogn, sum hjúnafelagin hevur fingið tillutað við hjúnaskilnaðin, ella sum er tikin við í deyðsbúgvið. Sum ognarminking verður ikki roknað við minking aftaná, at samskatting er hildin uppat, sum umfatar eina útreiðslu fyri fráskilda hjúnafelaga ella deyðsbúgvið, ella sum viðvíkur tí tillutaðu ognini hjá deyðsbúnum.
2. Skattskyldug inntøka, sum hevur ikki økt um ognina, tó ikki upphæddir, sum viðkemur inntøkuni hjá hjúnafelaga ella deyðsbúgvi.
3. Ognarminking, sum kemur fram við virðisbroytingum av ognini, men sum kann ikki verða drigin frá, tá ið skattskyldug inntøka verður gjørd upp, tó ikki ognarminking aftaná at samskatting er hildin uppat viðvíkjandi tí ogn, sum hjúnafelagin hevur fingið tillutað við hjúnaskilnað ella er tikin við í deyðsbúgvið.
4. Eginognin hjá skattskylduga við árs enda.
2. stk. Um hjúnafelagarnir í tí inntøkuári, sum samskattingin heldur uppat, hvør sær hava gjørt avskrivingar, sum koma undir § 31 í skattalógini, soleiðis at tvær uppgerðir av eginnýtsluni skulu gerast, so kunnu tey fráskildu (sundurlisnu) hjúnini, ávikavist longst livandi og deyðsbúgvið, krevja, at ein felags uppgerð verður gjørd eftir somu mannagongd, sum er galdandi fyri hjún, sum eru samskattað við enda inntøkuársins. Treytin er tó, at partarnir eru samdir um hesa mannagongd.
§ 6. Skattaborgarin deyður í inntøkuárinum
Tá ið uppgerðin av eginnýtsluni hjá einum ógiftum skattaborgara verður gjørd í samband við endaligu álíkningina fyri tíðarskeiðið frá byrjan inntøkuársins til andlátið, verður tann mannagongd nýtt, sum er umrødd í óbeinleiðis uppgerðini av eginnýtsluni.
2. stk. Var skattaborgarin giftur og samskattaður við hjúnafelagan, verður eginnýtslan í tíðarskeiðinum frá byrjan inntøkuárins og til andlátið gjørd upp við at nýta eginognina hjá manninum við byrjan inntøkuársins. Afturat henni verður løgd skattskylduga inntøka og onnur tilgongd hjá skattskyld uga í tíðini til andlátið, tó verður sæð burtur frá frádráttum, sum viðkoma inntøkuni hjá tí eftirsitandi. Frá hesi upphædd verður drigin øll frágongd í tíðini til andlátið og byrjunarognin hjá deyðsbúnum, tó verður sæð burtur frá skattskyldugari inntøku, sum viðkemur inntøkuni hjá tí eftirsitandi hjúnafelagnum.
3. stk. Um bæði hin deyði og eftirsitandi hjúnafelagin hava gjørt avskrivingar, kunnu búgvið og eftirsitandi hjúnafelagin velja at gera eina felags uppgerð.
§ 7. Beinleiðis uppgerð
Eginnýtslan kann verða gjørd upp beinleiðis við at leggja saman allar bókaðar privatar útreiðslur og tey skattskyldugu virðini av fríum ágóðum. Treytin fyri slíkari uppgerð er, at roknskapurin hjá tí skattskylduga umfatar allar inntøkur og útreiðslur og alla ognina við byrjan og enda roknskapar- ársins. Eisini er treytin, at á kontoini fyri eginnýtslu í roknskapinum verða bókaðar allar upphæddir, sum verða nýttar til eginnýtslu, herundir eisini nýtslu av vørum, privati parturin av útreiðslum til rakstrargøgn, telefon o.a., sum verða nýtt bæði vinnuliga og privat. Um hin skattskyldugi ella hjúnafelagin hava inntøkur, ognarvøkstur ella ognarmink- ing frá øðrum keldum enn frá tí virkinum, sum bókingin snýr seg um, so er treytin fyri beinleiðis uppgerð av eginnýtsluni, at slíkar upphæddir eru bókaðar við í roknskapinum og skrásettar á eginognar- og/ella eginnýtslu kontoini.
2. stk. Tann soleiðis skrásetta eginnýtslan skal kunna samanberast við ognina við árs enda, um roknskapurin annars kann nýtast sum grundarlag undir skattaálíkningini.
3. stk. Um hin skattskyldugi ella hjúnafelagin annars hava fingið aðrar skattskyldugar ágóðar (naturalier), sum eru ikki skrásettir í roknskapinum, so skal tann beinleiðis uppgjørda eginnýtslan hækkast við skattskylduga virðinum av slíkum ágóðum. Eisini skal tann beinleiðis uppgjørda eginnýtslan hækkast við tí upphædd av keypsvirðinum av privatum akførum, sum verða ásett av landsstýrinum sambært § 31, 3. stk. í samtíðarskattalógini.
§ 8. Skattskylduga inntøkan, sum skal takast við í uppgerðina.
Við í uppgerðini er skattskylduga inntøkan hjá tí skattskylduga og samskattaða hjúnafelaga gjørd upp eftir reglunum í skattalógini annars, herundir møguligt hall frá árunum frammanundan.
2. stk. Um hin skattskyldugi er giftur í inntøkuárinum, skal eginnýtslan gerast upp undir einum hjá hjúnunum fyri alt árið. Slík uppgerð umfatar samlaðu ársinntøku hjúnanna. Eginognin hjá hjúnum við byrjan og enda inntøkuársins skal tá vera grundarlagið fyri uppgerðini av eginnýtsluni fyri inntøkuárið. Sama er galdandi, tá ið annar hjúnafelagin doyr, um eftirsitandi hjúnafelagin í beinleiðis sambandi við andlátið velur at sita í óskiftum búgvi, ella búgvið verður ikki skift sambært § 14, 9. stk. í samtíðarskattalógini.
3. stk. Tá ið skattskylduga inntøkan hjá einum skattskyldugum persóni, sum er sundurlisin ella skildur í inntøkuárinum, verður gjørd upp, verður bert hansara skattskylduga inntøka tikin við í uppgerðini. Sama er galdandi, um annar hjúnafelagin doyr í inntøkuárinum, og búgvið verður skift beint aftaná andlátið. Eisini tá ið endalig álíkning hjá tí deyða sambært § 40 í samtíðarskattalógini verður gjørd, skal inntøkan hjá eftirsitandi hjúnafelaga ikki verða tikin við, tá ið uppgerðin av eginnýtsluni hjá tí deyða verður gjørd.
4. stk. Avmarkað skattskyldug uttanlands, sum eru fult skattskyldug í Føroyum, skulu eisini taka avmarkaðu skattskyldugu inntøkuna við í uppgerðini av eginnýtsluni í Føroyum.
§ 9. Avskrivingar
Meginreglan sambært § 31 í skattalógini er, at um skattskylduga inntøkan er lægri enn skattliga uppgerðin av eginnýtsluni, so kunnu avskrivingar, forskotsavskrivingar og avsetingar í íløgugrunn ikki verða gjørdar. Er skattskylduga inntøkan aftaná slíkar avskrivingar v.m. lægri enn skattliga eginnýtslan, skal skattskylduga inntøkan setast ájavnt við skattligu eginnýtsluna, men tó soleiðis, at hækkingin í skattskyldugu inntøkuni ongantíð má vera meir enn gjørdar avskrivingar og avsetingar í íløgugrunn.
Samtíðarskattalógin fevnir ikki um avskrivingar, sum eru bundnar til tað ávísa árið eitt nú avskrivingar av goodwill, tí hesar annars verða mistar, um tær verða ikki gjørdar í tí ávísa árinum.
3. stk. Avskrivingar, sum koma undir avmarkingarnar í lógini, eru:
4. stk. Skattskyldugi kann sjálvur velja, hvørji avskrivingarprosent hann nýtir, og hvussu stóra forskotsavskriving hann vil gera innanfyri lógarinnar mark, og uttan at skattskylduga inntøkan av hesum verður minni enn skattliga eginnýtslan.
5. stk. Sjálvt um ein skattskyldugur persónur í einum inntøkuári, orsakað av reglunum í § 31 í samtíðarskattalógini, hevur ikki forskotsavskrivað ella hevur forskotsavskrivað við lægri prosenti enn hægst loyvda, so longir hetta tó ikki um árini, sum hann kann forskotsavskriva í sambært § 13 í avskrivingarlógini.
6. stk. Somuleiðis vil tað, ikki at avskriva uppá bygning ella avskriva við lægri prosenti enn hægst loyvda sambært § 20 í avskrivingarlógini, ikki longja um 10 ára skeiðið, sum í § 20 í avskrivingarlógini er sett fyri hægra avskrivingarprosentið.
§ 10. Íløgugrunnar
Sambært § 31, 1. stk., í samtíðarskattalógini kann ikki verða lagt í íløgugrunn, um skattskylduga inntøkan er lægri enn skattliga eginnýtslan, ella um tað at leggja í íløgugrunn ber í sær, at skattskylduga inntøkan verður lægri enn eginnýtslan.
§ 11. Mannagongdin, tá ið bæði avskrivingar og íløgugrunnar kunnu nýtast
Um báðir møguleikarnir eru til staðar, og tað ikki beinleiðis er greitt fyri skattaborgaran, um eginnýtslan er minni enn skattskylduga inntøkan, tá ið avskrivingar og íløgugrunnar eftir vanligu reglunum eru drigin frá, kann roknast fram til skattskyldugu inntøkuna soleiðis:
2. stk. Um nú skattskylduga inntøkan, sum roknað er fram til, er hægri enn skattliga eginnýtslan, so kann munurin millum inntøkuna og skattligu eginnýtsluna verða nýttur antin til at leggja í íløgugrunn, forskotsavskriva ella til avskrivingar, til inntøkan er ájøvn við eginnýtsluna. Munurin kann eisini verða nýttur til fleiri av umrøddu frádrøgum samstundis.
3. stk. Er skattskylduga inntøkan gjørd upp eftir 1 - 3 frammanfyri í 1. stk. minni enn eginnýtslan, so skal tann soleiðis uppgjørda skattskylduga inntøkan nýtast, tá ið sjálvuppgávan verður latin inn, tí so verður inntøkan ikki hækkað samb. § 31, 2. stk. í samtíðarskattalógini.
4. stk. Í teimum førum har skattskylduga inntøkan av líkningarmyndugleikanum verður hækkað upp til eina upphædd svarandi til eginnýtsluna, og hækkingin er minni enn samlaðu avskrivingarnar og tað, sum lagt er í íløgugrunn, sum kunnu lækkast ella heilt strikast, skal tí skattskylduga verða givið 4 vikur til at boða frá, hvørja ella hvørjar av gjørdu avskrivingum v.m., hann ynskir at lækka ella strika heilt.
§ 12. Samskattaðir hjúnafelagar, sum reka hvør sítt sjálvstøðuga virki
Fyri samskattaðar hjúnafelagar verður eginnýtslan sum fyrr umrøtt gjørd upp undir einum, og skattskylduga inntøkan, sum skal samanhaldast við eginnýtsluna, er skattskyldug inntøka hjá manninum við inntøkuni hjá konuni lagdari afturat.
2. stk. Um nú bæði kunnu avskriva v.m. í hvør sínum virki, kann ein rokna seg fram til skattskyldugu inntøkuna sum víst undir 1 - 3 í § 11, 1. stk. frammanfyri. Um inntøkurnar, ið eru gjørdar upp á slíkan hátt tilsamans eru hægri enn eginnýtslan, so kunnu hjúnini nýta munin í øðrum av virkjunum ella báðum eftir egnum ynski til antin íløgugrunn, forskotsavskrivingar ella hægri avskrivingar v.m. innanfyri karm lógarinnar.
3. stk. Eru tær soleiðis uppgjørdu skattskyldugu inntøkurnar tilsamans harafturímóti minni enn samlaða eginnýtsla hjúnanna, so skal henda uppgerð leggjast til grund, tá ið sjálvuppgávan verður latin inn, tí tá kann reglan í § 31, 2. stk. í skattalógini ikki geva grundarlag fyri hækking av inntøkuni.
4. stk. Um broytingar skulu gerast í avskrivingum v.m., skal verða givin hjúnunum ein freist uppá 4 vikur til at boða frá hvørja ella hvørjar av gjørdu avskrivingum v.m. tey ynskja at lækka ella heilt at strika.
§ 13. Dømi uppá uppgerð av eginnýtsluni
Dømi 1:
Sambært ognaruppgerðina er eginognin við ársbyrjan uppgjørd til: | ||
Húsaogn | 1.000.000 kr. | |
- lániskuld | 500.000 kr. | 500.000 kr. |
Kassi + peningastovnar | 200.000 kr. | |
Rakstrargøgn, saldovirði | 100.000 kr. | |
Partabrøv(áljóðandi 100.000 kr. kurs 200) | 200.000 kr. | |
Eginogn pr. 1. januar 1986 | 1.000.000 kr. |
Í árinum 1986 er hetta hent:
Húsini verða seld fyri 1.200.000 kr.
Virkið heldur uppat og rakstrargøgnini verða seld fyri 80.000 kr. Partabrøvini verða seld til kurs 225. Almannastovan letur 2.000 kr. í barnastudningi. Í P/r Skip verður teknaður ein partur uppá 500.000 kr. í sáttmála í skipi, sum er í gerð. Innskotið verður 50.000 kr. kontant. Ynski verður sett fram um at forskotsavskriva so nógv sum gjørligt. Partabrøv verða keypt fyri áljóðandi 25.000 kr. til kurs 105 (kr. 26.250).
1. juli verður ein privatbilur keyptur fyri 200.000 kr. Kontanta útgjaldið er 100.000 kr. Restin verður uppá sáttmála. Húsini verða umbygd fyri 50.000 kr. Neyst og bátur verða keypt fyri 200.000 kr. Kontant verður goldið 50.000 kr. Restin 150.000 kr. er lán. Skattskylduga inntøkan hjá manninum er 200.000 kr. Skattskylduga inntøkan hjá konuni er 80.000 kr., men tá er ongin forskotsavskriving gjørd í inntøkunum. Goldin skattur hjá báðum er 100.000 kr.
Sambært ognaruppgerðina er ognin við árs enda uppgjørd til: | ||
Kassin + peningastovnar | 930.750 kr. | |
Partabrøv (áljóðandi 25.000 kr.,kurs 110) | 27.500 kr. | |
Privatbilur | 200.000 kr. | |
- skuld | 100.000 kr. | |
15% avskriving av 200.000 kr. | 30.000 kr. | 70.000 kr. |
Innskot í P/r Skip | 50.000 kr. | |
Neyst og bátur | 200.000 kr. | |
- skuld | 150.000 kr. | 50.000 kr. |
Eginogn pr. 31.12.1986 | 1.128.250 kr. |
Eginnýtsla verður nú uppgjørd soleiðis:
Frágongd | Tilgongd | |
Eginogn 1. januar 1986 | 1.000.000 kr. | |
Skattskyldug inntøka, maður | 200.000 kr. | |
Skattskyldug inntøka, kona | 80.000 kr. | |
Vinningur við sølu av partabrøvum, kurs 225 | 25.000 kr. | |
Tilgongd søla av húsum | 200.000 kr. | |
Neyst og bátur (parturin upp til 15.000 kr.) | 15.000 kr. | |
Barnastudningur | 2.000 kr. | |
Kursøking av partabrøvum, kurs 110 | 1.250 kr. | |
1.523.250 kr. | ||
Goldin skattur | 100.000 kr. | |
Tap við sølu av rakstrargøgnum | 20.000 kr. | |
Umbygging av húsum, oman fyri 15.000 kr. | 35.000 kr. | |
Eginogn pr. 31.12.1986 | 1.128.250 kr. | 1.283.250 kr. |
Eginnýtslan (kontant + ágóði í peningsvirði). | 240.000 kr. |
Samlaða skattskylduga inntøkan er 280.000 kr. Eftir hesum dømi er so møguleiki fyri at forskotsavskriva 40.000 kr. uppá sáttmálan í P/r Skip.
Sambært avskrivingarlógina er samlaða forskotsavskrivingin 15% av sáttmálavirðinum, tó hægst ájavnt við inngoldna eginpeningin. Avmarkingin í § 31 í samtíðarskattalógini hevur onga ávirkan á forskotsavskrivingina í hesum dømi.
Vinningur við sølu av partabrøvum er ikki við í skattskyldugu inntøkuni, tá ið tey eru útvegað meira enn 3 ár frammanundan søluni.
Dømi 2: | |
Eginogn við ársbyrjan. | |
Kassi + peningastovnar | 100.000 kr. |
Vørugoymsla | 100.000 kr. |
Rakstrargøgn | 100.000 kr. |
300.000 kr. | |
Eginogn pr. 1/1 1986 | |
Eginogn við ársenda: | |
Kassin + peningastovnar | 50.000 kr. |
Vørugoymsla | 125.000 kr. |
Rakstrargøgn, saldo, avskrivað 30% í 1986 | 70.000 kr. |
Eginogn pr. 31/12 1986 | 245.000 kr. |
Eginnýtslan verður uppgjørd soleiðis:
Frágongd | Tilgongd | |
Eginogn pr. 1/1 1986 | 300.000 kr. | |
Skattskyldug inntøka | 100.000 kr. | |
400.000 kr. | ||
Goldin skattur | 40.000 kr. | |
Eginogn pr. 31/12 1986 | 245.000 kr. | 285.000 kr. |
Eginnýtsla (kontant + ágóði í peningsvirði | 115.000 kr. |
Skattskyldug inntøka er 100.000 kr. aftaná eina avskriving uppá 30.000 kr., og tá ið hon er lægri enn skattliga eginnýtslan uppá 115.000 kr. verður skattskylduga inntøkan hækkað til 115.000 kr. samstundis sum avskrivingin verður lækkað við 15.000 kr. og eginognin pr. 31/12 1986 hækkað við 15.000 kr.
Uppgerð av eginnýtsluni. | Tilgongd (Kredit) |
Eginogn við ársbyrjan + - | kr. |
Skattafríar inntøkur, herundir eydnuspæl v.m. | kr. |
Skattskyldug inntøka sambært sjálvuppgávu, maður | kr. |
Skattskyldug inntøka, samskattað kona | kr. |
Løntakarafrádráttur, maður + kona | kr. |
Avlopsskattur + endurgjald | kr. |
Skattað renta og vinningsbýti | kr. |
Arvur og gáva, kontant og virði av ognarlutum, tann parturin, sum er omanfyri 5.000 kr. | kr. |
Barnastudningur og annar almennur studningur | kr. |
Skattafrítt tryggingarútgjald | kr. |
Útgoldið skattafrítt endurgjald annars | kr. |
Hall frá árinum frammanundan | kr. |
Vinningur við sølu av privatum ognarlutum, tann parturin, sum er omanfyri 5.000 kr. | kr. |
Kursvinningur við sølu av virðisbrøvum | kr. |
Vinningur við sølu av fastari ogn | kr. |
Vinningur við sølu av rakstrargøgnum tá ið virki heldur uppat, og sum eru ikki við í skattskyldugu inntøkuni | kr. |
Íløgugrunnur, sambært lóg um íløgugrunn | kr. |
Kurshækking á óseldum virðisbrøvum | kr. |
Hækking av virðinum á fastogn og leysafæ | kr. |
Bilur: Skattafríur vinningur við sølu (privat/blandað) | kr. |
Klassingargrunnur | kr. |
Avskriving av privatum bili 20% (ikki ognaruppgerð) | kr. |
Forskotsavskriving, sambært avskrivingarlógina | kr. |
kr. | |
kr. | |
kr. | |
Íalt | kr. |
Frágongd (Debet) | |
Goldin A-skattur, maður + kona | kr. |
Goldin B-skattur, maður + kona | kr. |
Goldin írestandi skattur + endurgjald, maður + kona | kr. |
Privatar renturútreiðslur | kr. |
Goldið arvaavgjald | kr. |
Gávur og arvaforskot, kontant, tann parturin, sum er omanfyri 5.000 kr. | kr. |
Gávur og arvaforskot, ognarlutir, tann parturin, sum er omanfyri 5.000 kr | kr. |
Tap við sølu av rakstrargøgnum, tá ið virki heldur uppat, og sum er ikki við í skattskyldugu inntøkuni | kr. |
Bilur: Tap við sølu, sum kann ikki dragast frá | kr. |
Gjaldkomin, skyldugur inntøkuskattur | kr. |
Sektir, endurgjald, veðhaldstap og tap av privatum lánum | kr. |
Ogn hjá børnum/hjúnafelaga, sum er flutt til teirra, tí tey sjálvstøðugt verða sett í skatt | kr. |
Tap við sølu av fastogn | kr. |
Útreiðslur til umsiting, ábøtur, ný-, afturat- og umbygging av fastogn, tann parturin,sum er omanfyri 15.000 kr. | kr. |
Útreiðslur til keyp, sølu og umfíggjan, herundir kurstap og stovningarútreiðslur av lánum, sum kunnu ikki dragast frá | kr. |
Tryggingargjøld til vanlukkutryggingar, lívstryggingar v.m., keyp av lívrentu (kapitalinnskot) o.tl. tryggingar, sum kunnu ikki dragast frá | kr. |
Nýtsla av íløgugrunnum og forskotsavskrivingum til at minka umútveganarvirðið av avskrivingarbærum ognum | kr. |
Javnan av negativari avskrivingarsaldo frá árinum frammanundan, avskrivingarlógin § 5, 1. stk. | kr. |
Inntøkuføring av ikki nýttum forskotsavskrivingum | kr. |
Inntøkuføring av ikki nýttum íløgugrunnum | kr. |
Inntøkuføring av klassingargrunnum | kr. |
Kurstap við sølu av virðisbrøvum | kr. |
Fall í virðinum á fastogn og leysafæ v.m. | kr. |
Eginogn við árs enda + - | kr. |
viðv. skattligari viðgerð av endurgjaldsveitingum frá tryggingarstovnum
Sum skattskyldugar inntøkur skulu t.d. roknast:
a) Endurgjøld fyri mistar inntøkur,
b) endurgjøld fyri varandi mein,
c) endurgjøld fyri tap av vinnuevni,
d) endurgjøld fyri tap av forsyrgjara,
tá ið endurgjøldini, nevnd undir b)-d), verða útgoldin sum tíðarviss gjøld.
Tá ið tey undir b)-d) nevndu endurgjøld verða útgoldin sum ein kapitalupphædd, skulu tey ikki roknast við í skattskyldugu inntøkurnar.
Niðanfyri tilskilaðu endurgjøld skulu vanliga ikki roknast við í skattskyldugu inntøkurnar:
a) Endurgjald fyri ónáðir í starvi og støðu,
b) endurgjald fyri brotið hjúnabandslyfti,
c) endurgjald fyri ærumeiðing,
d) endurgjald fyri sviða og sársaka,
e) endurgjald fyri lýti og misprýði,
f) endurgjald fyri útreiðslur í samband við heilsubót, eitt nú flutning til og frá sjúkrahúsi.
Tilskilast skal, at tær skattskyldugu endurgjaldsveitingarnar eru A-inntøkur, sum skulu ávísast um eitt avrokningarstað.
Vart verður gjørt við, at tað finnast aðrar enn frammanfyri umrøddu endurgjaldsveitingar.
Líkningarráðið vegleiðir í ivamálum.
um fyrisitingarligar sektarásetanir fyri brot á § 141 og § 142 í Skattalógini.
Eftir heimild frá landsstýrismanninum í skattamálum sambært § 145, stk. 5, jbr. stk. 1 í løgtingslóg nr. 86 frá 1. september 1983 um landsskatt og kommunuskatt við seinni broytingum (hereftir nevnd Skattalógin) hevur Toll- og Skattaráð Føroya fyrisett hesa mannagongd fyri brot á §§ 141 og 142 í Skattalógini.
A. Inngangur
Brot á §§ 141 og 142 í skattalógini er bert revsivert, um brotið er framt við vilja ella av stórum gáloysni. Minni gáloysni verður ikki revsað.
Sektarmál verða viðgjørd av Toll- og Skattstovu Føroya, men Toll- og Skattarráð Føroya hevur endaligu avgerðina í sektarmálum. Skattalógin áleggur arbeiðsgevarum og løntakarum ávísar skyldur í samband við ávísing av lønum v.m. Samstundis er álagt sektarábyrgd á tey, ið ikki fylgja hesum reglum.
B. Frágreiðing frá Toll- og Skattstovu Føroya
(umsitingini)
Frágreiðingin skal byggja á eina neyva lýsing av teimum veruligu umstøðunum í samband við brotið. Somuleiðis skulu allir aðrir upplýsingar, ið kunnu metast at hava týdning fyri málið - heruppií eisini upplýsingar, ið kunnu vera til fyrimunar fyri viðkomandi, t.d. at viðurskiftini eru komin í rættlag, ella at viðkomandi viðgongur misbrotið - takast við í frágreiðingina. Øll staðfest brot skulu nevnast í frágreiðingini.
Tann, ið hevur framt brot á §§ 141 ella 142 skal skjótast gjørligt hava boð um misbrotið, og ta av hesum væntaðu avleiðing.
Umsitingin skal ikki geva tí, ið hevur framt brotið, tað fatan, at sektarábyrgd ikki kann verða reist, sjálvt um viðkomandi fær viðurskiftini í rættlag.
Er tað eftir umstøðunum greitt, at sektarábyrgd ikki verður áløgd (minni gáloysni), skal tann, ið hevur framt brotið, hava boð um hetta skjótast gjørligt. Samstundis skal viðkomandi kunnast um, at um misbrotið endurtekur seg, verður sektarábyrgd áløgd.
Samstundis sum sektarmálið verður lagt fyri Toll- og Skattaráð Føroya, skal umsitingin skrivliga boða avvarðandi persónum/feløgum frá hesum. Toll- og Skattaráð Føroya viðger sektarmál sambært §§ 141 og 142 grundað á frágreiðing frá umsitingini.
C. § 141, stk. 1 í skattalógini
Nr. 1
"letur vera við at avrokna A-inntøku gjøgnum tey av landstýrsmanninum í skattamálum góðkendu avrokningarstøð, jbr. § 63".
Er ivi um, um veitingin er A-inntøka, skal hesin ivi koma ávísingarskylduga til góða. Um heimilaður ivi er, eigur sektarkrav ikki at verða reist.
Metir umsitingin, at ávísingarskyldugi hevur verið greiður yvir at samsýningin skuldi verið ávíst, skal greiðast nærri frá hesari fatan av umstøðunum. Hetta er eisini galdandi, tá mett verður, at ávísingarskyldugi av stórum gáloysni ikki hevur ávíst samsýningina.
Frágreiðingin frá umsitingini til nýtslu hjá Toll- og Skattaráðnum - í viðgerð tess av málinum - skal umframt tað undir B nevnda umfata nærri greinan av hesum viðurskiftum:
Ávaring
Er brot framt við vilja ella er talan um stórt gáloysni, men tann samlaða útgoldna A-inntøkan, ið grundar ábyrgd, er minni enn 10.000 kr, kann málið verða avgreitt við einari fráboðan til tann, ið hevur framt brotið, um, at komið er framá, at lógarbrot er framt, men at eftir umstøðunum verður ikki gjørt meira við málið ("ávaring"). Hetta er tó treytað av, at tað samstundis ikki eru framd onnur brot á skattalógina. Um lógarbrot aftur verður framt, verður ábyrgd gjørd galdandi.
Er brotið framt við vilja ella av stórum gáloysni, verður sektin sett til 25% av skattinum av tí ikki ávístu A-inntøkuni.
Útrokning av sektarkravinum
"ikki rættstundis heldur eftir og avroknar avgjald í vinningsbýti sambært § 30 og ikki rættstundis heldur eftir og avroknar avgjald av nýtslurætti sambært § 7 í løgtingslóg nr. 87 frá 1. september 1983 um áseting av skatti til landskassan við seinni broytingum".
Nr. 2
Er brot framt við vilja, ella er talan um stórt gáloysni, men tann samlaða útgoldna upphæddin, ið grundar ábyrgd, er undir 50.000 kr., og tað er staðfest, at farið er meir enn 3 mánaðir út yvir gjaldsdagin av avgjaldinum, ella tann samlaða útgoldna upphæddin, ið grundar ábyrgd er undir 25.000 kr., og tað er staðfest, at farið er meir enn 6 mánaðir út yvir gjaldsdagin av avgjaldinum, kann málið verða avgreitt við einari fráboðan til tann, ið hevur framt brotið, um, at komið er framá, at lógarbrot er framt, men at tað eftir umstøðunum ikki verður gjørt meira við málið ("ávaring"). Hetta er tó treytað av, at tað samstundis ikki eru framd onnur brot á skattalógina. Um lógarbrot aftur verður framt, verður ábyrgd gjørd galdandi.
Ávaring
Frágreiðing frá umsitingini til Toll- og Skattaráð Føroya skal sostatt gerast, tá staðfest er:
Frágreiðing skal tó altíð gevast, tá talan er um skerpandi umstøður.
Er broti framt við vilja ella av stórum gáloysni, verður sektin sett til 25% av tí ikki avroknaða avgjaldinum.
Útrokning av sektarkravinum
"ikki veitir teir upplýsingar, sum tilskiðaðir eru í §§ 118-124".
Nr. 3
Frágreiðing skal gevast sambært pkt. B, og skal avrit av sektarútrokningini leggjast við.
Er brotið framt við vilja ella av stórum gáloysni, verður sektin av Toll- og Skattaráð Føroya ásett til kr. 1.000.
Útrokning av sektarkravinum:
"Við sekt verður tann persónur revsaður, sum við vilja ella av stórum gáloysni:"
D. § 141, stk. 2 í skattalógini
Er talan um brot á skattalógina 1. ferð, verður málið vanliga ikki viðgjørt smb. § 141, stk. 2. Tó kunnu tað vera umstøður, ið gera, at misbrotið má metast sum framt við tí í hyggju at sleppa sær undan at rinda skatt til tað almenna ella í øllum førum, at talan er um skerpandi umstøður.
Skerpandi umstøður:
Sektarútrokning av skerpandi sekt:
Sektin verður roknað sambært lógarbrotið, og tann útroknaða sektin verður hækkað við 50% aftaná niðurrunding. Í málum, har viðkomandi áður hevur verið dømdur, ella hevur viðtikið sektaruppskot fyri brot á Skattalógina, verður sektin hækkað við 100 % aftaná niðurrunding.
E. § 142 í skattalógini
"tekur ímóti A-inntøku vitandi um, at A-skattur ikki er eftirhildin sambært ásetingum lógarinnar"
Nr. 1
Frágreiðing frá umsitingini til Toll- og Skattaráð Føroya skal gevast, tá mett verður, at lønmóttakarin hevur verið vitandi um, at skattur ikki er eftirhildin í A-inntøkuni. Frágreiðingin skal umfata tey undir pkt. B og C nevndu punktini.
Dentur verður lagdur á, um løntakarin visti, um samsýningin var A-inntøka ella ikki. Er ivi um, um veitingin er A-inntøka, skal hesin ivi koma skattgjaldaranum til góða. Um heimilaður ivi er, eigur sektarkrav ikki at verða reist.
Mál, har mett verður, at skattgjaldarin á útgjaldingartíðspunktinum var í umberandi fákunnleika (uvidenhed) ella umberandi misskiljing av reglunum um A-inntøku, skulu ikki leggjast fyri Toll- og Skattaráðið.
Sum brot á § 142, stk. 1, nr. 1 kann m.a. nevnast, tá skattgjaldari vanliga hevur fingið samsýningina útgoldna sum A-inntøku, men síðani fær samsýningina sum B-inntøku, við tí grundgeving, at hann nú er sjálvstøðugur vinnurekandi, hetta uttan at viðurskiftini annars eru broytt.
Er brot framt við vilja, men tann samlaða útgoldna A-inntøkan, ið grundar ábyrgd, er minni enn 10.000 kr, verður málið avgreitt við einari fráboðan til tann, ið hevur framt brotið, um, at komið er fram á, at lógarbrot er framt, men at eftir umstøðunum verður ikki gjørt meira við málið ("ávaring"). Hetta er tó treytað av, at tað samstundis ikki eru framd onnur brot á skattalógina. Um lógarbrot aftur verður framt, verður ábyrgd gjørd galdandi.
Ávaring
Er brotið framt við vilja, verður sektin sett til 25% av skattinum av tí ikki ávístu A-inntøkuni.
Útrokning av sektarkravinum
Um so er, at skattgjaldarin hevur goldið B-skatt av inntøkuni, og á henda hátt hevur goldið tann skatt, ið fellur á A-inntøkuna, verður sektin í minni grovum lógarbrotum kr. 1.000 ella ein ávaring.
"við vilja ella av stórum gáloysni veitir rangar ella villleiðandi upplýsingar, sum nýtast skulu til avgerðir eftir §§ 62, 63, stk. 4, 68, 69, 72, stk. 1 og 73 ella í samband við eina í hesum nevndu reglum dylur upplýsingar, sum hava týdning fyri, hvussu málið verður loyst".
Nr. 2
Frágreiðing frá umsitingini til Toll- og Skattaráð Føroya skal gevast, tá mett verður, at talan er um stórt gáloysni ella gerð gjørda við vilja. Frágreiðing skal bert gevast í førum, tá talan er um serliga grovt brot, og skal umfata:
tey viðurskifti/umstøður og tær upphæddir, sum rangir ella villeiðandi upplýsingar eru veittir um,
hvussu misbrotið er staðfest,
frásøgn frá fundum við viðkomandi um misbrotið skal verða hjáløgd.
"við vilja ella av stórum gáloysni veitir rangar ella villleiðandi upplýsingar í samband við endaligu uppgerðina av einum deyðsbúgvi sambært §§ 13, 14, 17, 18, 19 og 40, ella dylur upplýsingar, sum hava týdning fyri, hvussu málið verður loyst.
Nr. 3
Frágreiðing frá umsitingini til Toll- og Skattaráð Føroya skal gevast, tá mett verður, at talan er um stórt gáloysni ella gerð gjørda við vilja. Frágreiðing skal bert gevast í førum, tá talan er um serliga grovt brot, og skal umfata:
tey viðurskifti/umstøður og tær upphæddir, sum rangir ella villeiðandi upplýsingar eru veittir um,
hvussu misbrotið er staðfest,
frásøgn frá fundum við viðkomandi um misbrotið skal verða hjáløgd. "Á sama hátt sum tilskilað í § 141 verður tann persónur revsaður, sum:"
Sekt kann ikki áleggjast skattgjaldara fyri brot á bæði §§ 141 og 142 í sama máli. Her verður t.d. hugsað um høvuðspartaeigara, sum hevur tikið út pening úr felagnum uttan A-skatt. Hesin skal bert viðgerast smb. § 141, 1. stk., nr. 1.
F. Viðgerð antin eftir § 141 ella § 142
G. Runding av sektum
H. Konvertering til A-inntøku frá millumrokningskonto
Um upphæddir, sum eru tiknar út og bókaðar á millumrokningskonto, seinni verða konverteraðar til A-inntøku (løn, tantieme), er talan um brot á § 141, stk. 1, nr. 1 ella § 142, stk. 1. nr. 1, og verða slíkar upphæddir viðgjørdar sum omanfyri.
I. Endurtøka
Verður brot framt á Skattalógina aftur, áðrenn 5 ár eru farin, frá tí at viðkomandi varð revsaður fyri brot á revsireglurnar í Skattalógini, verður vanlig sekt hækkað við 25%.
Almenni parturin í revsilógini er galdandi í viðgerðini av fyrisitingarligum sektarmálum eftir Skattalógini.
J. Lækking av sektum
Tá ið sekt verður ásett, kunnu hesar í revsilógini nevndu lækkingartreytir vera við í metingini:
Umframt av teimum frammanfyri nevndu orsøkum kann sektin verða lækkað, um so er, at:
Í samband við viðgerð av sektarmálum, ið eru grundað á lógarbrot á §§ 141 og 142, kann somuleiðis verða talan um brot á § 139.
Í málum, sum viðvíkja brot á § 141, stk. 1, nr. 1 og § 142, stk. 1, nr. 1 (A-inntøkan ikki ávíst), kannar umsitingin, um talan er um brot á § 139. Hetta kann koma fyri í teimum førum, har inntøkan ikki er givin upp til skattingar. Um so er, at sektarmálið verður viðgjørt smb. § 139, verður brotið á §§ 141 og 142 lýst, men verður sekt ikki roknað smb. hesum greinum.
Um sektarmálið ikki verður viðgjørt smb. § 139, verður tað viðgjørt eftir §§ 141 og 142.
Útroknað sektarupphædd í krónum | Runda niður til tal býtisført við: |
frá 1.000 til 2.999 | 100 |
frá 3.000 til 9.999 | 500 |
frá 10.000 til 19.999 | 1.000 |
frá 20.000 til 99.999 | 5.000 |
frá 100.000 til 199.999 | 10.000 |
frá 200.000 | 25.000 |
"Er misbrotið fram við tí í hyggju at sleppa sær undan at gjalda skatt til tað almenna, ella er talan annars um skerpandi umstøður, kann revsingin hækka til varðhald ella fongsul upp til 2 ár".
L. Brot á revsilógina
Í nøkrum førum kann talan verða um, at brot er framt á revsilógina, umframt brot á § 141, stk. 1, nr. 1 og § 142, stk. 1, nr. 1. Her verður millum annað hugsað um, tá ein persónur brúkar P-talið hjá einum øðrum persóni, t.d. fríkort hjá børnum.
M. Dómstólsviðgerð
Er lógarbrotið framt við vilja, og tann landsskattaupphædd ella tað avgjaldið, sum viðkomandi er sloppin sær undan smb. § 141, stk. 1, nr. 1 og 2 og stk. 2 og § 142 tilsamans er meira enn kr. 100.000, kann málið ikki verða avgjørt fyrisitingarliga.
N. Hvør ábyrgist
Tað er tí neyðugt í hvørjum einstøkum føri at staðfesta, hvør ábyrgist. Í viðgerðini skal dentur leggjast á, hvør hevur fíggjarligan fyrimun av brotinum, og hvør hevur tikið avgerðina í virkinum.
Sum meginregla ábyrgist tann, sum er skrásettur sum eigari í arbeiðsgevaraskránni.
Einstaklingsfyritøka
Undantøk kunnu verða, t.d. tá konan er skrásett sum eigari av virki mannsins og øvugt. Somuleiðis kann verða talan um, at dóttir/sonur hevur dagligu leiðsluna av virki, ið mamman/pápin eigur, og hesi eru farin frá vegna aldur ella sjúku.
Ábyrgdin verður løgd á tann, ið veruliga rekur virkið.
Sum meginregla ábyrgjast íognarar í felag, og verður sektin útroknað sum ein samlað upphædd og býtt millum teir.
Íognarfelag
Um so er, at málsviðgerðin kann staðfesta, at onkur av íognarunum hevur víst stórt gáloysni, og aðrir við vilja hava framt lógarbrotið, sendir Toll- og Skattaráðið málið til ákæruvaldið við málskravi um felags sekt, hvørs sundurgreining millum íognararnar rætturin tekur støðu til.
Sum meginregla ábyrgist felagið, sí § 150 í skattalógini. Hetta, tá tað má metast, at felagið hevur havt fíggjarligan fyrimun av lógarbrotinum.
P/F og Sp/F
Felagið sum so kann ikki dømast frælsisrevsing. Um felagið er farið á húsagang, og mett verður, at bert felagið ábyrgist, verður sektarmál ikki reist. Sektir koma í slíkum førum í aftastu røð, og sjálvdan er dividenda til tílík krøv, og er tískil høpisleyst at reisa málið.
Undantak frá meginregluni um, at felagið ábyrgist, er, um so er, at dagligi leiðarin er høvuðspartaeigari (eigur meira enn 50% av felagnum), og er einsamallur um at taka avgerðir, felagsins vegna.
Stjóri, dagligur leiðari og høvuðspartaeigari
Grundað á tætta fíggjarliga sambandið í hjúnarlagnum, verður revsiábyrgdin bert løgd á tann, ið hevur dagligu leiðsluna, um so er, at hjúnini tilsamans eiga meira enn 50% av partapeninginum.
Tað kann eisini koma fyri, at tað er so tættur fíggjarligur áhugafelagsskapur millum tann dagliga leiðaran og eigarar av partapeninginum, at øll revsiábyrgdin verður løgd á dagliga leiðaran.
Um so er, at fleiri partaeigarar hava somu ávirkan í felagnum, ábyrgjast teir á sama hátt sum íognarar.
Ein samanseting av felagsábyrgd og persónsábyrgd kann koma fyri í feløgum við einum stjóra og dagligum leiðara, sum tekur avgerð felagsins vegna, men sum ikki eigur partabrævameiriluta í felagnum. Í tílíkum førum verður roknað ein samlað sekt. Av sektini ábyrgist felagið fyri 80% og dagligi leiðarin fyri 20%. Um tað eru fleiri stjórar og dagligir leiðarar, sum kunnu metast at ábyrgjast, verða tey 20% býtt teirra millum.
Stjóri og dagligur leiðari
Persónlig ábyrgd hjá nevndarlimum kemur bert uppá tal, um so er, at nevndin er kunnað um lógarbrotið, men onki hevur gjørt fyri at bøta um hetta. Møgulig ábyrgd móti nevndarlimum verður tá ein 20% sekt ella partar herav.
Nevndarábyrgd
Tað kann bert gerast ábyrgd galdandi móti P/F ella Sp/F, um so er, at felagið er skrásett í partafelagsskránni.
Feløg undir stovnan
Áðrenn felagið er skrásett, kann bert verða talan um persónliga ábyrgd. Sektarábyrgd verður reist móti tí ella teimum persónum, sum hava tikið avgerð felagsins vegna. Teir persónar talan kann gerast um, eru stovnarar, nevndarlimir, stjórar, álitisfulltrúar, v.m. Fyri at reisa sektarábyrgd móti persóni, kann tað vera nóg mikið, at hann hevur verið vitandi um, at rættshandlar vóru gjørdir felagsins vegna, áðrenn felagið var skrásett.
Tá felagið er skrásett, ábyrgist felagið eisini fyri brot framd áðrenn skráseting, og verður sektin býtt, sum frammanfyri nevnt.
Hetta rundskriv kemur í gildið 4. november 1998 og er galdandi fyri brot framt á §§ 141 og 142 í Skattalógini eftir henda dag. Samstundis fer rundskriv nr. 3 frá 12. juli 1996 frá Líkningarráð Føroya úr gildið.Í skattalógini er ikki ásett, hvør ábyrgist í sektarmálum smb. lógini, um so er, at fleiri kunnu ábyrgjast.
Føroya rættur: dómur frá 4. februar 2013 (BS 333/2012) Vinningsbýti. Feriuíbúð. Ræðisrættur. Brúksrættur. Formodning
Evni: Skatta høvuðspartaeigara, feriuíbúð í útlandinum
Lóg: Kapitalvinningsskattalógin § 1, stk. 2 og skattalógin § 25
TAKS hevur hækkað kapitalvinningsinntøkuna hjá stevnandi fyri árini 2007, 2008 og 2009 við ávikavist kr. 13.876, kr. 89.455 og kr. 82.017. Grundgevingin fyri hækkingini er, at stevnandi sum høvuðspartaeigari í einum felag, sum átti íbúð í útlandinum, skuldi inntøkuføra upphæddina sum “útlutað vinningsbýti” fevnt av § 1, stk. 2 í kapitalvinningsskattalógini.
Stevnandi ger galdandi, at viðkomandi sum høvuðspartaeigari í einum SP/F, bert skal skattast av veruligari nýtslu av feriuíbúð, sum felagið eigur.
TAKS krevur frídøming.
Føroya Rættur kemur til ta niðurstøðu, at sambært orðaljóðinum í § 25 í skattalógini framgongur, at heimild bert er at skatta veruliga nýtslu av fastogn. Tað er einki ivamál um, at stevnandi hevur ræði á bústaðum 26 vikur í ávikavist 2008 og 2009, og er tað tí eisini ein "formodning" um, at ræðisrætturin er nýttur. Virðið av ræðistíðarskeiðum vil tí verða útgangsstøðið fyri tað skattskyldugu inntøkuna, undantikið um stevnandi prógvar ellar sannlíkar, at tað ikki er talan um nýtslu. Føroya Rættur metir ikki, at stevnandi hevur prógvað, at íbúðin ikki hevur verið nýtt í tíðarskeiðnum.
Viðvíkjandi uppgerð av virðinum av fríari feriuíbúð, er eingin áseting hesum viðvíkjandi. Mett verður ikki at danskur praksis viðvíkjandi summarhúsum kann brúkast, men at virði av fríum bústaði í Føroyum eigur at vera nýtt í mun til tal av vikum bústaðurin er nýttur, sum í útgangsstøði svarar til ræðistíðarskeiðið.
Føroya rættur: dómur frá 21. oktober 2013 (BS 1/2013). Samskatting. Kapitalvinningur
Evni: Samskatting av kapitalvinningsinntøku.
Lóg: § 9 í lóg um áseting av skatti, § 54 í skattalógini, § 14 kapitalvinningsskattalógini.
TAKS hevur tikið avgerð um, at samskatting av feløgum bert er galdandi fyri uppgerð av skattskyldugari inntøku eftir skattalógini, og ikki uppgerð av skattskyldugari kapitalvinningsinntøku.
Stevnandi ger galdandi, at TAKS skal viðurkenna, at samskatting eisini er galdandi fyri uppgerð av skattskyldugari kapitalvinningsinntøku.
TAKS krevur frídøming.
Føroya Rættur kemur til tað niðurstøðu, at tá tað ikki framgongur týðiliga hvørki í lóg ella viðmerkingum, at samskattingarheimildin í ásetingarlógini § 9 skal fevna um inntøku, sum ikki er skattskyldug eftir skattalógini, so er einki grundarlag fyri hesum.
um at seta í gildi ásetingarnar í tvískattasáttmála millum Føroyar og Schweiz frá 23. november 1973, sum seinast er broyttur við protokol frá 21. august 2009
Samsvarandi samtykt Løgtingsins staðfestir og kunnger løgmaður hesa løgtingslóg:
§ 1. Ásetingarnar í hjálagda tvískattasáttmála millum Føroyar og Schweiz frá 23. november 1973, við tilknýttum protokollum, og sum seinast er broyttur við protokol frá 21. august 2009, fáa við hesum løgtingslógargildi.
§ 2. Henda løgtingslóg kemur í gildi 1. januar 2011.
Sáttmáli frá 23. november 1973 við Schweiz fyri at sleppa undan tvískatting viðvíkjandi skattum av inntøku og ogn, sum seinast varð broytt við protokoll frá 21. august 2009
Tann 23. novembur 1973 varð hesin sáttmáli undirskrivaður í Bern millum Danmark og Schweiz fyri at sleppa undan tvískatting viðvíkjandi skattum av inntøku og fæi:
SÁTTMÁLI
millum Kongaríkið Danmark og Schweiziska Samveldið fyri at sleppa undan tvískatting viðvíkjandi skattum av inntøku og fæi Kongaríkið Danmark og Schweiziska Samveldið, ið ætla at gera ein sáttmála fyri at sleppa undan tvískatting viðvíkjandi skattum av inntøku og ogn, eru komin ásamt um hetta:
KAPITTUL I
Nýtsluøkið fyri sáttmálan
Grein 1
Teir persónar, sum eru umfataðir av sáttmálanum
Hesin sáttmálin verður nýttur til persónar, sum hava heimstað í øðrum ella báðum sáttmálastatunum.
Grein 2
Teir skattir, sum eru umfataðir av sáttmálanum
1. Hesin sáttmálin skal verða nýttur til inntøku- og ognarskattir, ið verða útskrivaðir vegna hvønn sátt mála samtykkjandi stat, teirra fyrisitingarligu undirdeildir ella staðbundnu myndugleikar (eisini sum viðbót) uttan mun til, hvussu teir verða innkravdir.
2. Sum inntøku- og ognarskattir verða roknaðir allir vanligir skattir og eykaskattir, ið verða álíknaðir við grundarlagi í allari inntøkuni, allari ognini, ella pørtum av inntøkuni ella ognini, heruppií skattir av vinningi av avhandan av leysafæi ella fastogn, eins og skattir av fíggjarvøkstri.
3. Galdandi skattir, sum sáttmálin skal nýtast til, eru serliga:
a) Í Danmark:
(i) inntøkuskatturin til statin
(ii) kommunali inntøkuskatturin
(iii) amtskommunali inntøkuskatturin
(iv) skattir samsvarandi kolvetnisskattalógini
(hereftir umrøddur sum »danskur skattur«)
b) í Schweiz:
skattir, sum verða álíknaðir av samveldinum, kantonum og kommunum, av
(i) inntøku (heildarinntøku, lønarinntøku, inntøku av fæi, vinningi av vinnuvirki, kapitalvinningi og øðrum sløgum av inntøku; og
(ii) fae (heildarfae, fastogn og leysagóðs, vinnuvirki, inngoldin kapitalur og tiltakspeningur og annað slag av fæi).
(hereftir umrøddur sum »schweiziskur skattur«).
4. Sáttmálin skal eisini verða nýttur til allar líkar ella rættiliga líkar skattir, sum eftir at hesin sáttmálin er undirskrivaður, kundu verið álagdir sum ískoyti til ella í staðin fyri galdandi skattir. Málsráðandi myndugleikarnir í sáttmálasamtykkjandi statunum skulu eftir hvørjum farnum ári geva hvør øðrum kunning um týðandi broytingar, sum eru gjørdar í skattalógunum hjá hvørjum stati sær.
5. Sáttmálin verður ikki nýttur
a) til tilogning við arvi ella sum legat eins og gávur, ið ikki koma undir inntøkuskatting;
b) til skattir av happadráttarvinningum, ið verða innkravdir við kelduna.
KAPITTUL II
Allýsingar
Grein 3
Algongdar allýsingar
1. Um ikki annað skilst av samanhanginum, skal í hesum sáttmála:
a) yrkisorðið »Danmark« merkja kongaríkið Danmark, heruppií sjóøkið, sum sambært altjóða rætti hoyrir tí til; yrkisorðið umfatar ikki Føroyar og Grønland og teirra sjóøki;
b) yrkisorðið „Schweiz“ merkja Schweiziska Samveldið;
c) yrkisorðini „annar sáttmálasamtykkjandi staturin“ og „hin sáttmálasamtykkjandi staturin“ merkja Danmark ella Schweiz, alt eftir samanhanginum;
d) yrkisorðið „persónur“ umfata likamligar persónar, feløg og eina og hvørja aðra samtøku av persónum;
e) yrkisorðið „felag“ merkja løgfrøðiligir persónar ella samtøkur, sum skattliga verða viðgjørdir sum løgfrøðiligir persónar;
f) yrkisorðini „fyritøka í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum“ og „ fyritøka í hinum sáttmálasamtykkjandi státinum“ merkja ávikavist ein fyritøka, sum verður rikin av einum persóni, sum hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, og ein fyritøka, sum verður rikin av einum persóni, sum hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum;
g) yrkisorðið „altjóða ferðsla“ merkja ein og hvør ferð hjá einum skipi ella einum flogfari, ið verður rikið av einari fyritøku, sum hevur sæti fyri veruligu leiðsluna í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, tó ikki har ferðin er avmarkað einans til støð í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum;
h) yrkisorðið „málsráðandi myndugleiki“ merkja:
(1) viðvíkjandi Danmark: fíggjarmálaráðharrin ella hansara heimilaða varafólk við fulltrú,
og
(2) viðvíkjandi Schweiz: der Direktor der Eidgenoessischen Steuerverwaltung ella hansara heimilaða varafólk við fulltrú.
2. Tá hesin sáttmálin verður nýttur í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum skal, uttan so at annað skilst av samanhanginum, eitt og hvørt yrkisorð, sum ikki á annan hátt er allýst, fáa ta merking, sum tað hevur sambært teimum í tí statinum galdandi lógum um teir skattir, sum sáttmálin verður nýttur til.
Grein 4
Skattligur heimstaður
1. Í hesum sáttmála verður yrkisorðið „búsitandi í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum“ nýtt um ein og hvønn persón, sum sambært lóggávuni í hesum statinum er skattskyldugur har orsakað av heimstaði, bústaði, leiðslusæti ella einum øðrum líknandi eyðkenni; tað umfatar harumframt persónlig feløg (Personengesellschaften), sum eru stovnað ella skipað sambært lóggávuni í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum.
2. Tá ein likamligur persónur eftir viðtøkunum í stykki 1 verður hildin at vera búsitandi í báðum sáttmála samtykkjandi statunum, skulu hesar reglur vera galdandi:
a) hann skal verða hildin at vera búsitandi í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har hann hevur fastan bústað at ráða yvir. Um so er, at hann hevur fastan bústað at ráða yvir í báðum sáttmálasamtykkjandi statunum, skal hann verða roknaður at vera búsitandi í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har hann hevur taettastu persónligu og búskaparligu tilknýti (miðdepil fyri sínum lívsáhugamálum);
b) kann ikki verða avgjørt, í hvørjum av teimum báðum sáttmálasamtykkjandi statunum hann hevur miðdepil fyri sínum lívsáhugamálum, ella um hann ikki hevur ein fastan bústað at ráða yvir í hvørgum av teimum sáttmálasamtykkjandi statunum, skal hann verða roknaður at vera búsitandi í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har hann vanliga hevur bústað;
c) hevur hann vanliga bústað í báðum sáttmálasamtykkjandi statunum, ella hevur hann ikki slíkan bústað í hvørgum teirra, skal hann verða roknaður at vera búsitandi í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har hann er statsborgari;
d) er hann statsborgari í báðum sáttmálasamtykkjandi statunum, ella er hann statsborgari í hvørgum teirra, skulu málsráðandi myndugleikarnir í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum avgera spurningin við avtalu sínámillum.
3. Tá ein ikki-likamligur persónur eftir viðtøkunum í stykki 1 verður hildin at vera búsitandi í báðum sátt málasamtykkjandi statunum, skal hann verða roknaður at vera búsitandi í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har hansara veruliga leiðsla hevur saeti.
4. Verður ein likamligur persónur sambært hesari grein roknaður bert at vera búsitandi í øðrum sáttmála samtykkjandi statinum ein part av einum ári, men í tíðini, sum eftir er, av sama ári at vera búsitandi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum (búflutningur), kunnu í hvørjum stati sær bert verða innkravdir teir við grundarlagi í fullari skattskyldu útskrivaðu skattir, ið viðvíkja tí tíðarskeiðinum, tá viðkomandi persónur verður roknaður at vera búsitandi í tí statinum.
Grein 5
Fast rakstrarstað
1. Í hesum sáttmálanum merkir yrkisorðið „fast rakstrarstað“ eitt fast vinnurakstrarstað, har alt virksemi hjá vinnuvirkinum verður framt ella partar av tí.
2. Yrkisorðið „fast rakstrarstað“ skal nevniliga hava hesar fleirmerkingar:
a) eitt stað, haðani vinnuvirkið verður rikið;
b) ein úthandil;
c) ein skrivstova;
d) ein verksmiðja;
e) eitt verkstað;
f) eitt nám, eitt grótbrot ella eitt annað stað, har jarðtilfeingi verður vunnið;
g) stað hjá einum bygnings-, verksmiðju- ella innleggingararbeiði, ið varir longur enn 24 mánaðir.
3. Yrkisorðið „fast rakstrarstað“ skal ikki hava hesar fleirmerkingar:
a) nýtsla av innrættingum einans til goymslu, framsýning ella útflýggjan av vørum hjá vinnuvirkinum;
b) røkt av einari vørugoymslu hjá vinnuvirkinum einans til goymslu, framsýning ella útflýggjan;
c) røkt av einari vørugoymslu hjá vinnuvirkinum einans til tilevning ella góðsking hjá einum øðrum vinnuvirki;
d) røkt av einum føstum handilsstaði einans til at keypa vørur ella til at útvega upplýsingar til vinnuvirkið;
e) røkt av einum føstum handilsstaði einans til lýsingarendamál, til innsavning av upplýsingum, til vísindaliga gransking ella til útinning av líknandi virksemi, ið er av fyrireikandi ella bøtandi slagi fyri vinnuvirkið.
4. Ein persónur, sum útinnir virksemi í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum fyri eitt vinnuvirki í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, og sum ikki er eitt tílíkt óheft umboð, sum verður umrøtt í stykki 5, skal verða roknaður at vera fast rakstrarstað í fyrstnevnda statinum, um so er, at hann í hesum stati hevur og vanliga útinnir eina fulltrú til at gera avtalur vegna vinnuvirksemið, uttan so at hansara virksemi er avmarakað til vørukeyp fyri vinnuvirkið.
5. Eitt vinnuvirki í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum verður ikki hildið at hava fast rakstarstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, bert tí at tað rekur handil í hesum statinum gjøgnum ein handilsmillummann, umboðssølumann ella annað óheft umboð, um so er, at hesir persónar handla innan karmarnar á sínum vanliga handilsvirksemi.
6. Tey viðurskifti, at eitt felag, við heimstaði í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, stýrir ella verður stýrt av einum felag, sum hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, ella sum (annaðhvørt gjøgnum eitt fast rakstrarstað ella á annan hátt) útinnir handilsvirksemi í hinum statinum, skulu ikki í sjálvum sær vera atvold til, at annað av teimum báðum feløgunum verður roknað at vera fast rakstrarstað hjá hinum.
KAPITTUL III
Skattseting av inntøku
Grein 6
Inntøka av fastari ogn
1. Inntøka av fastari ogn kann verða skattað í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har ognin er.
2. Yrkisorðið „føst ogn“ skal skiljast sambært lóggávuni í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har ognin er. Yrkis orðið skal undir øllum umstøðum umfata tað, sum hoyrir til fasta ogn, fenað og amboð, ið verða nýtt í landbúnaði og skógarvinnu, rættindi, har vanliga lóggávan um fasta ogn verður nýtt, brúksrættindi til fasta ogn, eins og rættindi til ymiskligar ella fastar samsýningar, ið verða goldnar fyri úrdrátt úr ella rættin til at gera úrdrátt úr mineraltilfeingi, keldum og øðrum jarðtilfeingi; skip og flogfør verða ikki roknað at vera føst ogn.
3. Viðtøkan í stykki 1 verður nýtt um inntøku, ið stavar frá beinleiðis nýtslu, útleiðing ella burturfesting eins og frá einum og hvørjum øðrum formi fyri nýtslu av fastari ogn.
4. Viðtøkurnar í stykki 1 og 3 verða eisini nýttar um inntøku av fastari ogn, ið er ogn hjá einum vinnuvirki, og um inntøku av fastari ogn, ið verður nýtt við útinning av fríari vinnu.
Grein 7
Vinningur av handilsvirksemi
1. Vinningur vunnin av einari fyritøku í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum kann bert verða skattaður í hesum statinum, uttan so er, at fyritøkan rekur virksemi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum gjøgnum eitt har verandi fasant rakstarstað. Um so er, at fyritøkan rekur tílíkt virksemi, kann vinningurin hjá tí verða skattaður í hinum statinum, men tó bert viðvíkjandi tí partinum av honum, sum kann førast aftur til fasta rakstrarstaðið.
2. Tá ið ein fyritøka í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum rekur virksemi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum gjøgnum eitt har verandi fast rakstarstað, skal í hvørjum sáttmálasamtykkjandi statinum førast aftur til hetta fasta rakstrarstaðið tann vinningur, sum hon kundi havt væntað sær at hava vunnið, um hon hevði verið ein óheft fyritøka, sum útinnti tað sama ella líknandi virksemi við somu ella líknandi treytum, og sum undir fullkomuliga fríum viðurskiftum handlaði við ta fyritøkuna, sum hon er fast rakstrarstað hjá.
3. Tá vinningurin hjá einum føstum rakstrarstaði verður ásettur skal tað vera loyvt at draga útreiðslur frá, sum eru hildnar til at reka tað fasta rakstrarstaðið, heruppií útreiðslur til leiðslu og vanliga fyrisiting annars, annaðhvørt tær verða gjørdar í tí statinum, har viðkomandi fasta rakstrarstað er, ella aðrar staðir.
4. Í tann mun tað hevur verið siðvenja í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum at útrokna tann vinningin, ið kann førast aftur til eitt fast rakstrarstað, grundað á eitt sundurbýti av øllum vinninginum hjá fyritøkuni millum tær ymisku deildirnar hjá henni, skal einki í stykki 2 forða avvarðandi sáttmálasamtykkjandi statinum í at útrokna skattskylduga vinningin grundaðan á eitt tílíkt sundurbýti eftir vanligari mannagongd. Tann nýtti sundurbýtingarhátturin skal kortini vera av slíkum slagi, at hann førir til úrslit, ið eru samsvarandi við tær meginreglur, ið eru ásettar í hesi grein.
5. Vinningur frá tryggingarfyritøkum, ið hava føst rakstarstøð í báðum statum, skal eftir frádrátt av einum parti, sum er 10 pct., ið av óbýttum fellur til tann statin, har fyritøkan hevur sæti, býtast eftir lutfallinum millum inntøkurnar av bruttotryggingargjøldunum hjá teimum føstu rakstrarstøðunum og inntøkunum av heildarbruttotryggingargjøldunum hjá fyritøkuni.
6. Eingin vinningur skal kunna førast aftur til eitt fast rakstarstað, bert tí at tað fasta rakstrarstaðið hevur keypt vørur fyri fyritøkuna.
7. Tá stykkini, sum standa frammanfyri, verða nýtt, skal tann vinningur, ið skal førast aftur til tað fasta rakstrarstaðið, verða ásettur eftir somu mannagongd ár um ár, uttan so at góðar og tungtvigandi grundir eru fyri
8. Har ein vinningur hevur inntøkur, sum eru serstakt viðgjørdar í øðrum greinum í hesum sáttmálanum, skulu viðtøkurnar í teimum greinunum ikki verða ávirkaðar av viðtøkunum í hesari greinini.
9. Hendan greinin skal eisini verða nýtt um inntøkur frá virknari ella óvirknari luttøku í einari fyritøku í felagshøpi (vanligt ábyrgdarligt felag, samognar- ella íognarfelag sambært schweiziskum rætti; áhugafelag ella íognarfelag sambært donskum rætti).
Grein 8
Skipa- og loftferðsla
1. Vinningur við skipa- ella loftferðsluvirksemi í altjóða ferðslu kann bert verða skattaður í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum veruliga leiðslan hjá fyritøkuni hevur sæti.
2. Um so er, at veruliga leiðslan í einari fyritøku, ið rekur skipaferðsluvirksemi, hevur sæti umborð á einum skipi, skal fyritøkan verða roknað at hava sæti í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har viðkomandi skip hevur heimstað, ella um so er at tað ikki finst, í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har tann, sum rekur skipið, hevur heimstað.
3. Stykki 1 umfatar eisini vinning, sum er vunnin gjøgnum luttøku í einum fyritøkusamtaki ella millumtjóða vørubýtisfelagsskapi (pool), einum felags rakstarstovni ella einum altjóða vinnurakstrarfelag.
4. Viðvíkjandi vinningi, sum verður vunnin av tí danska, norska og svenska loftferðslusamtakinum Scandinavian Airlines System (SAS), skulu viðtøkurnar í stk. 1 og 3 bert verða nýttar til tann partin av vinninginum, sum svarar til tann partin, sum SAS Danmark A/S, tann danski felagin í Scandinavian Airlines System (SAS), eigur í hesum samtakinum.
Grein 9
Sínámillum treytaðar fyritøkur
Tá tað kemur fyri, at
a) ein fyritøka í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum beinleiðis ella óbeinleiðis luttekur í leiðsluni, eftirlitinum við ella fíggingini av einari fyritøku í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, ella
b) somu persónar beinleiðis ella óbeinleiðis luttaka í leiðsluni, eftirlitinum við ella fíggingini eins væl av einari fyritøku í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum sum av einari fyritøku í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, og tá tað í summum føri, sum kemur fyri millum hesar báðar fyritøkurnar, eru avtalaðar ella álagdar treytir viðvíkjandi teirra handilsligu ella fíggjarligu sambondum, sum víkja frá teimum treytum, sum høvdu verið avtalaðar millum óheftar fyritøkur, kann ein og hvør vinningur, sum, um hesar treytir ikki høvdu verið álagdar, hevði komið einari av hesum fyritøkum tilgóðar, verða roknaður upp í vinningin hjá hesari fyritøkuni og skattaður samsvarandi hesum.
Grein 10
Vinningsbýti
1. Vinningsbýti, sum verður útgoldið frá einum felag, sum hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, til ein persón, sum hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, kann verða skattað í tí statinum.
2. Tílíkt vinningsbýti kann tó eisini verða skattað í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har tað felagið, sum letur vinningsbýtið, hevur heimstað, og sambaert lóggávuni í tí státinum, men um rætti eigarin av vinningsbýtinum hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, kann tann skatturin, ið verður álíknaður, ikki fara upp um 15 pct. av bruttoupphæddini av vinningsbýtinum.
3. Uttan mun til viðtøkuna í stk. 2 kann vinningsbýti, ið verður útgoldið av einum felag, sum hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, til ein persón, sum hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, bert verða skattað í hinum statinum, um tann rætti eigarin er
a) eitt felag (tó ikki eitt áhugafelag), sum beinleiðis eigur minst 10 pct. av kapitalinum í tí felagnum, sum letur vinningsbýtið;ella
b) ein eftirlønargrunnur ella ein annar líknandi stovnur, sum bjóðar eftirlønarskipanir, har likamligir persónar kunnu taka lut við tí endamáli at vissa sær ellis-, avlamis- ella eftirsituveitingar, tá ið hesin eftirlønargrunnur ella ein annar líknandi stovnur er stovnaður, skattliga góðkendur og eftirkannaður sambært lóggávuni í tí statinum. Málsráðandi myndugleikarnir í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum áseta við sínámillum avtalu eftir hvørjari mannagongd hesar avmarkingar skulu setast í verk.Hetta stykki viðvíkur ikki atgongdini til at skatta felagið av tí vinningi, sum vinningsbýtið er útgoldið burturav.
4. Yrkisorðið „vinningsbýti“ merkir í hesari greinini inntøka av partabrøvum, »jouissance«-partabrøvum ellar »jouissance«-rættindum, stovnspartabrøvum ella øðrum rættindum, ið ikki eru skuldarkrøv, og sum geva rætt til part í vinningi, eins og inntøku av øðrum felagsrættindum, ið koma undir somu skattligu viðgerð sum inntøka av partabrøvum sambært lóggávuni í tí stati, har sum tað felagið, ið fremur útlutanina, hevur heimstað.
5. Viðtøkurnar í stk. 1, 2 og 3 verða ikki settar í verk, um raetti eigarin av vinningsbýtinum, ið hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, er vinnurekandi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, har tað vinningsbýtisgjaldandi felagið hevur heimstað, gjøgnum eitt har verandi fast rakstrarstað ella fremur fría vinnu í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum frá einum har verandi føstum rakstrarstaði, og tann partabraevaognin, sum er grundarlag undir útgjaldingini av vinningsbýtinum, hevur beinleiðis samband við eitt tílíkt fast rakstrarstað ella fast stað. Tá so er, verður ávikavist grein 7 ella grein 14 nýtt.
6. Um eitt felag, ið hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, hevur uppiborið vinning ella inntøku frá hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, kann tann staturin ikki álíkna nakran skatt á vinningsbýti, sum verður útgoldið av felagnum, uttan so at vinningsbýtið verður útgoldið til ein persón, ið hevur heimstað í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, ella uttan so, at partabrævaognin, sum er grundarlag fyri útgjaldingini av vinningsbýtinum, hevur beinleiðis samband við eitt fast rakstarstað ella eitt fast stað, ið er í tí statinum, ella leggja óútlutaða vinningin hjá felagnum undir ein skatt av óútlutaða vinninginum hjá felagnum hóast útgoldna vinningsbýtið ella tann óútlutaði vinningurin allur ella lutvísur er vinningur ella inntøka, ið stavar frá tí statinum.
Grein 11
Rentur
1. Rentur, ið stava frá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, og teirra rætti eigari hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, kunnu bert verða skattaðar í tí statinum.
2. Yrkisorðið „renta“ merkir í hesari greinini inntøka av ríkisskuldarbrøvum, skuldarbrøvum, annaðhvørt tey eru tryggjað við panti ella ikki, og annaðhvørt tey hava við sær ein rætt til part í vinninigi ella ikki, og eisini krøv av einum og hvørjum slagi, eins væl og ein og hvør onnur inntøku, sum sambært skattalóggávuni í statinum, haðani inntøkan stavar, verður javnsett við inntøku av peningaláni.
3. Viðtøkurnar í stk. 1 verða ikki nýttar, um rætti eigarin av rentuni, ið hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, er vinnurekandi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, haðani rentan stavar, gjøgnum eitt har verandi fast rakstrarstað ella fremur fría vinnu í tí statinum frá einum har verandi føstum staði, og ta krav, sum er grundarlag fyri ta goldnu rentuna, hevur beinleiðis samband við eitt tílíkt fast rakstarstað ella fast stað. Tá so er, verður ávikavist grein 7 ella grein 14 nýtt.
4. Rentur skulu verða roknaðar at stava frá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, um so er, at tær verða goldnar av avvarðandi stati sjálvum, av einari fyrisitingarligari undirdeild í honum, einum staðbundnum myndugleika í honum ella av einum persóni við heimstaði í viðkomandi stati. Um so er, at persónurin, sum letur rentuna, annaðhvørt viðkomandi hevur heimstað í øðrum av sáttmálasamtykkjandi statinum ella ikki, ímeðan hevur eitt fast rakstrarstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, og tann skuldin, sum rentan verður goldin av, er íkomin av tilknýtinum til tað, og rentuútreiðslan verður latin av viðkomandi fasta rakstrarstaði, skal ein tílík renta verða roknað at stava frá tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum tað fasta rakstrarstaðið er.
5. Í viðurskiftum, har eitt serstakt samband millum tann, ið letur, og tann, ið móttekur rentuna, ella millum hesar og ein triðja persón, hevur verið atvold til, at tann goldna rentan sæð í mun til tað skuldarkravið, sum hon er goldin fyri, er hægri enn upphaeddin, sum hevði verið avrádd millum partarnar, um so var, at nevnda sambandið ikki hevði verið, skulu viðtøkurnar í hesari greinini einans verða nýttar til síðstnevndu upphaeddina. Í tílíkum føri skal avlopsupphaeddin kunna verða skattað sambaert lóggávuni í hvørjum av teimum báðum sáttmálasamtykkjandi statunum við rímuligum atliti at hinum viðtøkunum í hesum sáttmálanum.
Grein 12
Nýtslugjøld (Royalties)
1. Nýtslugjøld (Royalties), ið stava frá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, og teirra raetti eigari hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, kunnu bert verða skattað í tí statinum.
2. Yrkisorðið „nýtslugjøld“ („royalties“) merkir í hesari greinini gjøld av einum og hvørjum slagi, ið verða móttikin sum samsýning fyri nýtslu av ella rættin til at nýta ein og hvønn upphavsrætt til eitt bókmentaligt, listarligt ella vísindaligt arbeiði, heruppií spælifilm, ein og hvønn einkarrætt, vørumerki, mynstur ella snið (modell), tekning, loyniligan formil ella framleiðsluhátt, ella fyri nýtslu av ella rættin til at nýta ídnaðarliga, handilsliga ella vísindaliga útgerð ella fyri upplýsingar um ídnaðarligar, handilsligar ella vísindaligar royndir.
3. Viðtøkurnar í stk. 1 verða ikki nýttar, um rætti eigarin av nýtslugjaldsupphæddini, ið hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, er vinnurekandi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, haðani nýtslugjaldsupphæddin stavar, gjøgnum eitt har verandi fast rakstrarstað ella fremur fría vinnu í tí statinum frá einum har verandi føstum staði, og tey rættindi ella tann eyðgóði, sum er grundarlag fyri tey útgoldnu nýtslugjøldini (royaltiini), hevur beinleiðis samband við eitt tílíkt fast rakstrarstað ella fast stað. Tá so er, verður ávikavist grein 7 ella grein 14 nýtt.
4. Í viðurskiftum, har eitt serstakt samband millum tann, ið letur, og tann, ið móttekur nevndu nýtslugjøld (royalties), ella millum hesar og ein triðja persón, hevur verið atvold til, at tey goldnu nýtslugjøldini (royalties) mett eftir teirri nýtslu, teimum rættindum ella teirri upplýsing, sum tey verða goldin fyri, eru hægri enn upphæddin, sum hevði verið avrádd, um so var, at nevnda sambandið ikki hevði verið, skulu viðtøkurnar í hesari greinini bert verða nýttar til síðstnevndu upphæddina. Í tílíkum føri skal avlopsupphæddin av útgoldnu upphæddini kunna verða skattað sambært lóggávuni í hvørjum av teimum báðum sáttmálasamtykkjandi statunum við rímuligum atliti at hinum viðtøkunum í hesum sáttmálanum.
Grein 13
Vinningur av avhending av ognarlutum
1. Vinningur av avhending av fastari ogn, sum skilgreinað í grein 6, stykki 2, kann verða skattaður í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum ognin er.
2. Vinningur av avhending av ognarvirðum, sum ikki eru føst ogn, og sum útgera ein part av vinnufænum í einum føstum rakstrarstaði, sum ein fyritøka í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum hevur í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, ella við avhending av ognarvirðum, sum ikki eru føst ogn, og sum hoyra til eitt fast stað, sum ein persónur við heimstaði í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum nýtir til at fremja fría vinnu í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, heruppií eisini vinningur við avhending av sjálvum tí fasta rakstrarstaðnum (serskilt ella saman við allari fyritøkuni), ella av einum tílíkum føstum staði, kann verða skattaður í hinum statinum.
3. Vinnningur av avhending av skipum ella flogførum, ið verða nýtt í altjóða ferðslu, ella av leysum ognarlutum, ið er knýtt at rakstrinum av tílíkum skipum ella flogførum, kann bert verða skattaður í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har veruliga leiðslan í fyritøkuni hevur sæti.
4. Viðvíkjandi vinningi, sum verður vunnin frá tí danska, norska og svenska flogferðslusamtakinum Scandinavian Airlines System (SAS), skulu viðtøkurnar í stk. 3 bert verða nýttar til tann partin av vinninginum, sum svarar til tann partin, sum SAS Danmark A/S, tann danski felagin í Scandinavian Airlines System (SAS), eigur í hesum samtakinum.
5. Vinningur av avhending av øllum øðrum ognarvirðum enn teimum, ið nevnd eru í stykkjunum 1-4, kann bert verða skattaður í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum avhendarin hevur heimstað.
Grein 14
Frí vinna
1. Inntøka av fríari vinnu ella av øðrum sjálvstøðugum arbeiði av líknandi slagi, sum ein persónur, sum hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum hevur vunnið sær, kann bert verða skattað í hesum statinum, uttan so at viðkomandi til útinning av sínum virki hevur eitt fast stað, sum støðugt er tøkt hjá honum í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum. Um so er, at viðkomandi hevur eitt tílíkt fast stað, kann tann parturin av inntøkuni, ið kann vísast til hetta fasta staðið, verða skattaður í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum.
2. Yrkisorðið „frí vinna“ íroknar serliga sjálvstøðugt vísindaligt, bókmentaligt, listarligt, uppalandi ella frálærandi yrki og haraftrat sjálvstøðugt yrki sum lækni, sakførari, verkfrøðingur, byggifrøðingur, tannlækni og grannskoðari.
Grein 15
Persónligar tænastuveitingar
1. Um so er, at viðtøkurnar í greinunum 16, 18 og 19 ikki kunnu nýtast, kann føst løn, løn og onnur líknandi samsýning fyri persónligt arbeiði, sum ein persónur, sum hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum hevur vunnið sær, bert verða skattað í hesum statinum, uttan so at arbeiði verður útinnt í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum. Verður arbeiðið útinnt har, kann tað uppvunnað viðurlagið fyri tað verða skattað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum.
2. Uttan mun til stykki 1 kann viðurlag, sum ein persónur, ið hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, fær fyri tænastuveitingar, veittar í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, bert verða skattað í fyrstnevnda statinum í førum, har
a) móttakarin ikki er staddur í hinum statinum í meir enn 183 dagar tilsamans í viðkomandi skattaárinum, og
b) viðurlagið verður goldið av einum arbeiðsgevara ella fyri ein arbeiðsgevara, ið ikki hevur heimstað í hinum statinum, og
c) viðurlagið ikki verður avgreitt av einum føstum rakstrarstaði ella einum føstum staði, sum arbeiðsgevarin hevur í hinum statinum.
3. Uttan mun til tær frammanfyristandandi viðtøkurnanr í hesari greinini kann viðurlag fyri persónligt arbeiði, ið verður útinnt umborð á einum skipi ella einum flogfari í altjóða ferðslu, verða skattað í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum veruliga leiðslan av fyritøkuni hevur sæti. Verða tílík viðurløg ikki skattað í tí statinum, kunnu tey verða skattað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum.
4. Uttan mun til viðtøkurnar frammanfyri í hesari greinini kann viðurlag, ið ein persónur, ið hevur heimstað í Danmark, hevur vunnið sær við persónligum arbeiði útinntum umborð á einum flogfari, ið verður nýtt í altjóða ferðslu av Scandinavian Airlines System (SAS), bert verða skattað í Danmark.
Grein 16
Nevndarsamsýningar
Nevndarsamsýningar og líknandi viðurgjøld, sum ein persónur, ið hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum hevur vunnið sær, sum nevndarlimur í einum felag, ið hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, kunnu verða skattað í tí statinum.
Grein 17
Listafólk og ítróttafólk
Uttan mun til viðtøkurnar í greinunum 7, 14 og 15 kann inntøka, sum yrkislistafólk sosum sjónleikara-, films-, útvarps- ella sjónvarpslistafólk og tónleikarar og eisini ítróttafólk vinna sær sum slík fyri teirra persónligt útinnta yrki, verða skattað í tí sáttmálasamtykkkjandi statinum, har sum tey útinna hetta yrkið. Hetta er eisini galdandi fyri inntøku, sum rennur til ella verður latin yvir til ein annan persón fyri yrkið hjá listafólkinum, ítróttafólkinum ella listleikaranum.
Grein 18
Eftirlønir
1. Eftirlønir og onnur líknandi viðurløg, eins væl knýtt at sum óheft av fyrrverandi yrki, sum stava frá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum og verða goldin einum persóni, sum hevur heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, kunnu verða skattað í fyrstnevnda statinum, um inngjøldini goldin av
a) tí, sum hevur rætt til eftirlønarskipanina, hava verið drigin frá í skattskyldugu inntøkuni hjá tí, sum hevur rætt til eftirlønarskipanina í fyrstnevnda sáttmálasamtykkjandi statinum sambært lóggávuni hjá hesum statinum;ella
b) einum arbeiðsgevara ikki vóru skattskyldug inntøka hjá tí, sum hevur rætt til eftirlønarskipanina í fyrstnevnda sáttmálasamtykkjandi statinum sambært lóggávuni hjá hesum statinum;
2. Tá henda greinin verður nýtt, umfatar yrkisorðið »eftirlønir og onnur líknandi viðurløg« ikki gjøld eftir almannalóggávuni í einum sáttmálasamtykkjandi stati.
Grein 19
Almenn størv
Peningauphæddir, heruppií eftirlønir, ið verða útgoldnar beinleiðis av ella av grunnum stovnsettum av øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, av einari av fyrisitingarligu undirdeildunum í honum ella staðbundnu myndugleikunum ella av einum almannarættarligum løgfrøðiligum persóni í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, til ein likamligan persón sum tænastuviðurløg, kunnu bert verða skattaðar í tí statinum. Tó kunnu viðurløg – burtursæð frá eftirlønum – fyri tænastu, ið verður útinnt í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum av einum statsborgara í tí statinum, sum ikki eisini er statsborgari í fyrstnevnda statinum, bert verða skattað í hinum statinum.
Grein 20
Lesandi
Peningaupphæddir, sum ein lesandi, eitt fólk í starvsvenjing ella ein lærlingur, sum hevur ella fyrr hevði heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, fær til uppihald, lestur ella útbúgving, meðan hann einans í lestrar- ella útbúgvingarørindum er staddur í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, verður ikki skattaður í tí statinum, um so er, at tær vella til hansara frá keldum uttan fyri henda statin.
Grein 21
Inntøka, ið ikki skilliga er umrødd
1. Inntøka, sum ein persónur við heimstaði í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum hevur vunnið sær, og sum ikki er skilliga umrødd í greinunum frammanfyri, kann bert verða skattað í hesum statinum.
2. Viðtøkurnar í stk. 1 kunnu ikki verða nýttar til inntøku, burtursæð frá inntøku av fastari ogn sum skilgreinað í grein 6, stk. 2, um móttakarin av tílíkari inntøku, ið hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, er vinnurekandi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, haðani inntøkan stavar, gjøgnum eitt har verandi fast rakstrarstað ella útinnir fría vinnu í tí statinum frá einum har verandi føstum staði, og tey rættindi ella tann eyðgóði, sum er grundarlag fyri teirri útgoldnu inntøkuni, hevur beinleiðis samband við eitt tílíkt fast rakstrarstað ella fast stað. Tá so er, verður ávikavist grein 7 ella grein 14 nýtt.91
KAPITTUL IV
Skatting av fæi
Grein 22
Fæ
1. Fæ, sum er føst ogn sum skilgreinað í grein 6, stykki 2, kann verða skattað í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum ognin er.
2. Fæ, sum er ognarvirðir, ið eru ein partur av vinnufænum í fasta rakstrarstaðnum hjá einari fyritøku ella í ognarvirðum, ið hoyra til eitt fast stað, ið verður nýtt til útinning av fríari vinnu, kann verða skattað í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum fasta rakstrarstaðið ella fasta staðið er.
3. Skip og flogfør, ið verða nýtt í altjóða ferðslu, og ognarvirðir – burtursæð frá fastari ogn – sum verða nýtt í tílíkum skipa- og flogferðsluvirksemi, kunnu bert verða skattað í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum veruliga leiðslan í fyritøkuni hevur sæti.
4. Øll onnur sløg av fæi, ið eru ogn hjá einum persóni, sum hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, kunnu bert verða skattað í hesum statinum.
KAPITTUL V
Mannagongdir til at sleppa undan tvískatting
Grein 23
1. Í Danmark skal sleppast undan tvískatting soleiðis:
a) Uttan so at viðtøkurnar í litra c) føra annað við sær, skal Danmark, tá tað kemur fyri, at ein persónur, ið hevur heimstað í Danmark, vinnur sær inntøku ella eigur fæ, sum sambært viðtøkunum í hesum sáttmálanum kann verða skattað í Schweiz
(i) loyva viðkomandi persóni frádrátt í inntøkuskatti sínum við einari peningaupphædd, sum svarar til tann inntøkuskattin, sum er goldin í Schweiz;
(ii) loyva viðkomandi persóni frádrátt í ognarskatti sínum við einari peningaupphædd, sum svarar til tann ognarskattin, sum er goldin í Schweiz;
b) frádráttarupphæddin skal tó ikki í nøkrum føri kunna fara upp um tann partin av inntøkuskattinum ella ognarskattinum, útroknaður uttan tílíkan frádrátt, ið kann førast til ta inntøkuna ella til tað fæið, sum kann verða skattað í Schweiz;
c) tá tað kemur fyri, at ein persónur, sum hevur heimstað í Danmark, vinnur sær inntøku ella eigur fæ, sum sambært viðtøkunum í hesum sáttmála bert kann verða skattað í Schweiz, kann Danmark írokna hesa inntøkuna ella hetta fæið í skattagrundarlagið, men skal í skattinum av inntøkuni ella fænum draga frá tann partin av inntøkuskattinum, ávikavist ognarskattinum, sum kann førast aftur til ta inntøkuna, ið stavar frá Schweiz, ella tað fæið, ið hann eigur í Schweiz.
2. Í Schweiz skal sleppast undan tvískatting soleiðis:
a) Tá tað kemur fyri, at ein persónur, ið hevur heimstað í Schweiz, vinnur sær inntøku ella eigur fæ, sum sambært viðtøkunum í hesum sáttmála kann verða skattað í Danmark, skal Schweiz – uttan so at viðtøkurnar í litra b áseta annað – frítaka tílíka inntøku ella tílíkt fæ frá skatting, men kann við skattaútrokningini av hinari inntøkuni ella hinum fænum hjá viðkomandi persóni nýta tann skattasats, sum skuldi verið nýttur, um frítikna inntøkan ella fæið ikki hevði verið frítikið frá skatting.
b) Tá tað kemur fyri, at ein persónur, ið hevur heimstað í Schweiz, vinnur sær vinningsbýti, sum eftir grein 10 kann verða skattað í Danmark, skal Schweiz eftir áheitan loyva viðkomandi persóni linking. Linkingin kann vera:
(i) ein frádráttur í schweiziska inntøkuskattinum hjá viðkomandi persóni við einari peningaupphædd, sum svarar til tann skattin, sum er álíknaður í Danmark sambært grein 10; ein tílíkur frádráttur kann tó ikki fara upp um tann partin av schweiziska skattinum útroknaður, áðrenn frádrátturin er givin, sum kann førast aftur til inntøkuna, sum kann verða skattað í Danmark;
ella
(ii) ein peningalig lækking í schweiziska skattinum;
ella
(iii) ein partvís frítøka av tílíkum vinningsbýti frá schweiziskum skatti, í øllum førum í minsta lagi vera út gjørt av einum frádrátti av skattinum, sum er álíknaður í Danmark, frá bruttoupphæddini av vinningsbýtinum. Schweiz avger, hvør linking skal verða nýtt, og ásetur mannagongdina sambært schweizisku viðtøkunum um íverksetanina av altjóða avtalunum hjá Schweiziska Samveldinum til at sleppa undan tvískatting.
c) Eitt felag, sum hevur heimstað í Schweiz, og sum vinnur sær vinningsbýti frá einum felag, sum hevur heimstað í Danmark, hevur viðvíkjandi schweisiskum skatti av tílíkum vinningsbýti rætt til somu linkingina, sum hevði verið tillutað felagnum, um so var, at vinningsbýtisgjaldandi felagið hevði havt heimstað í Schweiz.
KAPITTUL VI
Serligar viðtøkur
Grein 24
Eingin mismunur
1. Statsborgarar í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum skulu ikki í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum kunna koma undir nakra skatting ella at hesum atknýtt krøv, sum eru øðrvísi ella meira tyngjandi enn tann skatting og tey at henni atknýttu krøv, sum statsborgarar í hinum statinum undir somu korum eru ella kundu komið undir.
2. Yrkisorðið „statsborgari“ merkir:
a) allir likamligir persónar, ið hava statsborgararaett í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum; b) allir løgfrøðiligir persónar, íognarfeløg og samtøkur, ið eru til sambært galdandi lóggávu í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum.
3. Skattingin av einum føstum rakstrarstaði, sum ein fyritøka í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum hevur í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, má ikki vera ólagaligari í tí statinum enn skatting av fyritøkum í tí statinum, ið útinna sama virksemi. Henda viðtøka skal ikki kunna tulkast sum skyldubindandi annan sáttmálasamtykkjandi statin til at veita persónum, sum hava heimstað í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, teir persónligu skattligu fyrimunir, link ingar og avsláttir, sum hann veitir teimum persónum, ið eru búsettir innan hansara egna øki orsakað av persónligum starvi ella uppihaldsskyldu av familju.
4. Fyritøkur í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, við fæi, sum til fulnar ella partvís er ogn hjá ella undir eftirliti av, beinleiðis ella óbeinleiðis, einum ella fleiri persónum við heimstaði í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, skulu ikki í fyrstnevnda sáttmálasamtykkjandi statinum kunna koma undir nakra skatting ella henni atknýtt krøv, sum eru øðrvísi ella meiri tyngjandi enn tann skattingin og hennara atknýttu krøv, sum aðrar tilsvarandi fyritøkur í fyrstnevnda stati eru komnar ella fara at kunna koma undir.
5. Yrkisorðið „skatting“ merkir í hesari greinini skattir av einum og hvørjum slagi og eini og hvørjari merking.
Grein 25
Mannagongdin tá sínámillum avtalur verða gjørdar
1. Heldur ein persónur, sum hevur heimstað í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, at fyriskipanir, sum annar ella báðir sáttmálasamtykkjandi statirnir hava tikið stig til, endar við ella fer at enda við einari skatting av honum, sum ikki er í samsvari við hendan sáttmálan, kann hann, uttan mun til hvørji rættarráð, ið eru til taks sambært tjóðarlóggávuni hjá hesum statum, leggja søk sína fyri málsráðandi myndugleikan í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum hann hevur heimstað.
2. Málsráðandi myndugleikin skal, um mótmælið tykist honum grundað, og um hann ikki sjálvur kann koma til eina hóskandi loysn, leggja seg eftir at loysa málið við sínámillum avtalu við málsráðandi myndugleikan í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum við atliti til at sleppa undan einari skatting, ið ikki er í samsvari við sáttmálan.
3. Málsráðandi myndugleikarnir í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum skulu leggja seg eftir við sínámillum avtalu at loysa ein og hvønn trupulleika ella ein og hvønn ivaspurning, ið kundi tikið seg upp viðvíkjandi tulkingini ella nýttu mannagongdini í sáttmálanum. Teir kunnu eisini ráðføra seg hvør hjá øðrum fyri at sleppa undan tvískatting í førum, ið ikki verða umrødd í sáttmálanum.
4. Málsráðandi myndugleikarnir í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum kunnu seta seg beinleiðis í samband hvør við annan við atliti til at gera avtalur sambært stykkjunum frammanfyri. Har tað fyri at fáa semju í lag verður hildið at vera ynskiligt, at eitt munnligt orðaskifti fer fram, kann eitt tílíkt verða hildið í einari nevnd, ið er samansett av umboðum fyri málsráðandi myndugleikarnar í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum.
5. Tá
a) ein persónur sambært stk.1 hevur lagt eitt mál fyri málsráðandi myndugleikan í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum við teirri grundgeving, at fyriskipanir gjørdar av øðrum ella báðum sáttmálasamtykkjandi statunum hava ført við sær fyri tann persónin eina skatting, sum ikki er í samsvari við viðtøkurnar í hesum sáttmálanum, og
b) málsráðandi myndugleikarnir ikki eru førir fyri at koma til semju um at loysa málið í samsvari við stk. 2 innan trý ár frá tí, at málið er lagt fram fyri málsráðandi myndugleikan í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, skulu óavgjørdir spurningar, ið kunnu taka seg upp í málinum, verða lagdir fyri ein gerðarrætt, um persónurin biðjur um tað. Hesir óavgjørdu spurningar skulu tó ikki kunna verða lagdir fyri ein gerðarrætt, um ein avgerð um hesar spurningar longu er tikin av einum dómstóli ella einum fyrisitingarligum kærustovni í øðrum statinum.
Um so er, at ein persónur, ið er beinleiðis ávirkaður av málinum, ikki góðtekur sínámillum avtaluna, sum setur gerðarrættaravgerðina í gildi, ella teir málsráðandi myndugleikarnir og teir persónarnir, ið eru beinleiðis ávirkaðir av málinum, avtala eina aðra loysn innan seks mánaðir eftir, at teir eru vorðnir kunnaðir um avgerðina, er gerðarrættaravgerðin bindandi fyri báðar statirnar og skal gjøgnumførast uttan mun til, hvørjar tíðarfreistir eru ásettar í innlendis lóggávuni hjá hesum statunum. Málsráðandi myndugleikarnir í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum skulu við sínámillum semju avgera mannagongdina, hvussu hetta stykkið skal verða nýtt.
Sáttmálasamtykkjandi statirnir kunnu útflýggja gerðarrættinum, ið er settur eftir viðtøkunum í hesum stykki, tílíkar upplýsingar, sum eru neyðugar til at gjøgnumføra gerðarrættarmálið. Limirnir í gerðarrættinum eru undirlagdir avmarkingarnar viðvíkjandi víðariflutningi, sum er nevnt í grein 27, stk. 2, viðvíkjandi upplýsingum, ið eru útflýggjaðar í hesum sambandi.
Grein 26
Afturgjaldingarmannagongd
1. Verður í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum skattur eftirhildin av vinningsbýti, rentu ella nýtslugjøldum (royalties) (við kelduna), verður rætturin til at eftirhalda skatt ikki ávirkaður av hesum sáttmálanum.
2. Tann (við kelduna) eftirhildni skatturin skal kortini gjaldast aftur eftir umsókn, í tann mun uppkrevjing av honum er avmarkað av sáttmálanum.
3. Freistin fyri umsókn um afturgjalding er trý ár roknað frá endanum av tí álmanakkaárinum, har sum vinningsbýtið, rentan ella nýtslugjaldið (royaltyin) er fallið til gjaldingar.
4. Innlatnar umsóknir skulu altíð hava eina almenna váttan frá tí stati, har sum tann skattskyldugi hevur heimstað, um, at fyritreytirnar fyri fullari skattskyldu í hesum statinum eru til staðar.
5. Málsráðandi myndugleikarnir gera so sambært grein 25 avtalu um teir nærru smálutirnar viðvíkjandi mannagongdini.
Grein 27
Umbýti av upplýsingum
1. Málsráðandi myndugleikarnir í teimum sáttmálasamtykkjandi statunum skulu útflýggja tílíkar upplýsingar, sum mugu haldast at vera av týdningi fyri fremjan av viðtøkunum í hesum sáttmálanum ella fyri fyrisitingina ella handhevjanina av innlendis lóggávuni hjá teimum sáttmálasamtykkjandi statunum viðvíkjandi skattum umfataðir av sáttmálanum í tann mun, ið henda skatting ikki er í stríð við sáttmálan. Umbýti av upplýsingum er ikki avmarkað av grein 1.
2. Allar upplýsingar, ið verða móttiknar eftir stk. 1 av einum sáttmálasamtykkjandi stati, skulu viðfarast sum loyniligar á sama hátt sum upplýsingar, ið eru fingnar til vega sambært innlendis lóggávuni hjá hesum stati, og kunnu bert boðast persónum ella myndugleikum (heruppií dómstólum og fyrisitingarmyndugleikum), ið starvast við líkning, uppkrevjing, innheinting, handhevjan ella rættarsókn viðvíkjandi teimum skattum, ella kæruavgerðir í sambandi við teir skattir, ið nevndir eru í stk. 1. Tílíkir persónar ella myndugleikar kunnu bert nýta upplýsingarnar til nevndu endamál. Teir kunnu lata upplýsingarnar í almennum rættarsóknum ella í rættaravgerðum. Uttan mun til tað frammanfyristandandi kunnu upplýsingar, sum annar sáttmálasamtykkjandi staturin hevur móttikið nýtast til onnur endamál, tá ið upplýsingarnar kunnu nýtast til tílík onnur endamál sambært lóggávuni í báðum statunum, og tann málsráðandi myndugleikin í tí statinum, ið hevur latið upplýsingarnar, geva loyvi til tílíka nýtslu.
3. Viðtøkurnar í stk. 1 og 2 kunnu í ongum føri tulkast soleiðis, at einum sáttmálasamtykkjandi stati verður álagt skyldu til:
1) at fremja fyrisitingargerðir, ið stríða ímóti lóggávuni og fyrisitngarmannagongdini hjá hesum ella hinum sáttmálasamtykkjandi statinum;
2) at kunna um upplýsingar, sum ikki kunnu fáast til vega sambært lóggávuni ella vanligu fyri sitingarmannagongdini hjá hesum ella hinum sáttmálasamtykkjandi statinum;
3) at kunna um upplýsingar, sum kundu avdúkað nakran vinnuligan, starvsligan, ídnaðarligan, handilsligan ella fakligan loynidóm ella virkishátt, ella upplýsingar, har almannagerðin av teimum hevði verið í stríð við alment fyrilit (ordre public).
4. Um annar sáttmálasamtykkjandi staturin biður um upplýsingar sambrt hesari grein, skal hin sátt málasamtykkjandi staturin seta sína fyrisiting ígongd fyri at innheinta tær upplýsingar, ið biðið verður um, hóast tann staturin ikki skuldi havt brúk fyri hesum upplýsingum til egin skattlig endamál. Skyldan í punktuminum frammanfyri stendur undir avmarkingunum í stk. 3, men í ongum føri gera tílíkar avmarkingar tað møguligt hjá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum at lata vera við at útflýggja upplýsingar einans við teirri grundgeving, at hann ikki hevur nakran skattligan áhuga sjálvur í tílíkum upplýsingum.
5. Í ongum føri kunnu viðtøkurnar í stk. 3 tulkast soleiðis, at tær gera tað møguligt hjá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum at nokta fyri at lata upplýsingar, einans tí at upplýsingarnar eru í varðveitlsu hjá einum banka, øðrum peningastovni, umboði ella persóni, sum virkar sum fulltrúi ella sum verji, ella tí at upplýsingarnar snúgva seg um ognarviðurskifti í einum persóni. Fyri at útvega tílíkar upplýsingar skulu skattamyndugleikarnir í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, ið er biðin um upplýsingarnar, kunna tvinga ígjøgnum, at upplýsingar, sum eru umfataðar av hesum stykki, verða útflýggjaðar, uttan mun til stk. 3 ella møguligar mótstríðandi viðtøkur í sínari innlendis lóggávu.
Grein 28
Ymiskar viðtøkur
1. Eitt óuppgjørt deyðsbúgv verður roknað at hoyra til í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har tann, sum letur arvin eftir seg, hevur havt heimstað sambært grein 4.
2. Inntøka, ið stavar frá einum deyðsbúgvi, ella fæ, ið er partur av einum tílíkum, kann verða skattað sambært viðtøkunum í hesum sáttmálanum hjá einum arvingi í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum í tann mun, at tað óuppgjørda deyðsbúgvið ikki sjálvt kemur undir skatting av hesari inntøkuni og fænum í tí sáttmálasamtykkjandi statinum, har sum tann, sum letur arvin eftir seg hevði sín seinasta bústað. Málsráðandi myndugleikarnir í sáttmálasamtykkjandi statunum fara, um so er, at gera avtalu til at sleppa undan tvískatting í einstøkum førum.
3. Gjøld í ein eftirlønargrunn ella ein annan líknandi stovn, sum bjóðar eftirlønarskipanir, sum eru stovnaðar og skattliga viðurkendar í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, ið verða goldin av einum persóni ella vegna ein persón, sum innir persónligt arbeiði í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum, skulu, við atliti at ásetingini av skattgjaldinum hjá persóninum og eisini inntøkuni hjá einari fyritøku, sum kann verða skattað í tí statinum, verða viðgjørd í tí statinum á sama hátt og koma undir somu treytir og avmarkingar sum gjøld í eina eftirlønarskipan, sum er skattliga viðurkend í hesum statinum, treytað av, at
a) persónurin ikki hevði heimstað í hesum statinum og var luttakari í eftirlønarskipanini, beint áðrenn hann fór at inna persónligt arbeiði í hesum statinum, og
b) eftirlønarskipanin verður viðurkend av málsráðandi myndugleikanum í tí statinum sum verandi yvirskipað í mun til eftirlønarskipanir, ið eru skattliga viðurkendar í hesum statinum.
Grein 29
Sendiráðharrar og ráðgevandi tænastumenn
1. Hesin sáttmálin viðvíkur ikki teimum sendiráðharra- og ráðgevarafyrimunum, sum verða veittir sambært vanligu reglunum í fólkarættinum ella sum fylgja av viðtøkum í serstøkum sáttmálum.
2. Í tann mun inntøka og fæ, orsakað av teimum sendiráðharra- ella ráðgevarafyrimunum, ið verða veittir einum persóni sambært vanligu reglunum í fólkarættinum ella sum fylgja av serstøkum altjóða avtalum, ikki verða skattað í móttøkustatinum, fær útsendarastaturin rættin at skatta.
3. Tá hesin sáttmálin verður nýttur skulu persónar, sum eru limir í einari av sendiráðharra ella ráðgevandi sendistovunum hjá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum í hinum sáttmálasamtykkjandi statinum ella í einum triðja stati, og eisini persónar, ið standa hesum naer, verða roknaðir at hava heimstað í útsendingarstatinum, um teir eru statsborgarar í útsendingarstatinum, og um teir har verða skattaðir av inntøku og faei á sama hátt sum persónar, ið hava heimstað í hesum statinum.
4. Hesin sáttmálin er ikki galdandi fyri altjóða felagsskapir, stovnar ella tænastumenn hjá hesum og heldur ikki fyri limir í ráðharrasendistovu- ella ráðgevaraumboðsstovu hjá einum triðja stati og somuleiðis ikki at hesum tættknýttar persónar, ið eru staddir í øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum, men sum í hvørgum sáttmálasamtykkjandi statinum inntøkuliga- ella ognarskattliga verða viðgjørdir sum við heimstaði har.
Grein 30
Øking av landaøki
1. Hesin sáttmálin kann annaðhvørt í síni heild ella við teimum neyðugu broytingunum víðkast til eitt og hvørt øki í Danmark, sum sambært grein 3, stykki 1 a) skilliga er hildið uttan fyri sáttmálan, og sum áleggur skattir av sama ella av rættiliga líkum slagi sum teir skattir, ið sáttmálin verður nýttur til. Ein tílík víðkan skal hava virknað frá teirri løtu og við teimum broytingum og undir teimum treytum, sum kundu verið ásettar og avtalaðar millum sáttmálasamtykkjandi statirnar í boðskrivum, ið skulu sendast ímillum gjøgnum sendiráðharrar.
2. Uttan so, at annað verður avtalað millum sáttmálasamtykkjandi statirnar, skal uppsøgn av sáttmálanum frá øðrum sáttmálasamtykkjandi statinum sambært grein 32 haraftrat føra við sær, at hildið verður uppat at nýta sáttmálan á einum og hvørjum øki, sum hann er vorðin víðkaður til sambært hesari greinini.
KAPITTUL VII
Endaviðtøkur
Grein 31
Ígildiskoma
1. Hesin sáttmáli kemur í gildi, tá ið tað við boðskrivaskifti verður váttað, at hvør av sáttmálasamtykkjandi statunum hevur gjøgnumført tær stjórnmálafyriskipanir, sum verða kravdar fyri ígildiskomu, og sáttmálin skal hereftir verða nýttur
a) til skattir, ið verða innkravdir við kelduna, av vinningsbýtum og rentum, sum falla til gjaldingar eftir tann 31. desember 1973;
b) til aðrar danskar skattir av inntøku og fæi, ið verða innkravdir fyri tíðina eftir tann 31. desember 1974;
c) til aðrar schweiziskar skattir av inntøku og fæi, ið verða innkravdir fyri tíðina eftir tann 31. desember 1974.
2. Við ígildiskomuni av hesari avtaluni heldur sáttmálin frá 14. januar 1957 millum Kongaríkið Danmark og Schweiziska Samveldið til at sleppa undan tvískatting viðvíkjandi skattum av inntøku og fæi uppat at vera í gildi. Viðtøkurnar í honum kunnu ikki longur verða nýttar til skattir, sum hesin sáttmálin sambært stykki 1 verður nýttur til.
Grein 32
Uppsøgn
Hesin sáttmálin verður verandi í gildi, so leingi hann ikki er uppsagdur av øðrum sáttmálasamtykkjandi statunum. Hvør sáttmálasamtykkjandi statur sær kann siga sáttmálan upp gjøgnum sendiráðharrastovur undir kanning við einari freist uppá minst 6 mánaðir til uppsøgn við endan á einum álmanakkaári. Tá so er, verður sáttmálin seinastu ferð nýttur
a) til skattir, ið verða innkravdir við kelduna, av vinningsbýtum og rentum, sum falla til gjaldingar í tí álmanakkaári, har uppsøgnin við árslok hevur virknað.
b) til aðrar danskar skattir av inntøku og fæi, sum verða innkravdir fyri tað álmanakkaárið, har uppsøgnin við árslok hevur virknað;
c) til aðrar schweiziskar skattir av inntøku og fæi, sum verða innkravdir fyri tað álmanakkaárið, har uppsøgnin við árslok hevur virknað.
Skrivaður í Bern, tann 23. november 1973 í tveimum eintøkum, á donskum og týskum, soleiðis at báðir tekstir hava sama gildi.
Vegna Kongaríkið Danmark:
M. G. J. Melchior
Vegna Schweiziska Samveldið:
Pierre Graber
Lógaruppskotið, sum nú verður lagt fyri tingið, er úrslit av tí arbeiði, sum tey seinastu árini hevur verið gjørt fyri at gera okkara skattaskipan meira effektiva. Fyri at sleppa undan øllum teimum trupulleikum, sum núverandi skipan hevur, hvat innkrevjing av skatti viðvíkur, verður skotið upp at leggja okkara skattaskipan um til samtíðarskatt, soleiðis at tann persónligi skatturin nú verður goldin so skjótt sum gjørligt, aftaná at skattskylduga inntøkan er vunnin. Við øðum orðum verður í lógaruppskotinum roynt at gera tíðarskeiðið, frá tí inntøkan er vunnin, og til skatturin er útroknaður og goldin, so stutt sum møguligt.
Hóast hesa roynd sleppa vit ikki undan at gera eina endaliga inntøkuuppgerð, tá inntøkuárið er lokið. Út frá hesi inntøkuuppgerð verður so endaligi skatturin útroknaður. Við tí kumulativu skipan, vit fara at nýta eftir hesum uppskoti, skuldi hjá flestum skattgjaldarum, sum bert hava vanliga lønarinntøku, endaligi skatturin verið goldin, tá inntøkuárið er lokið. Serliga tí skipanin er soleiðis løgd til rættis, at um broytingar henda eitt nú á frádráttarsíðuni hjá einum skattgjaldara í árinum, kann hann fáa tær tiknar við inn í ta leypandi árligu útrokningina av skattinum.
Sambært núgaldandi skattareglum verður inntøkuskatturin goldin av inntøkuni, sum er vunnin í árinum framman undan skattaárinum. Hesi viðurskifti hava havt við sær fleiri vansar bæði fyri skattaborgaran og tað almenna. Fyri skattaborgaran kemur tað ofta fyri, at inntøkugrundarlagið er munandi lægri í tí skattaári, tá skatturin skal gjaldast, enn tað var í tí ári, sum skatturin er roknaður út eftir.
Møguleikin hjá skattaborgaranum at gjalda skattin er tá ikki so stórur, sum roknað varð við, tá skatturin varð líknaður. Hetta vísir seg ofta at hava ført skattaborgarar út í fíggjarligar trupulleikar við tí úrsliti, at skattaeftirstøðan er vaksin so nógv, at smáir møguleikar hava verið at fingið skattin inn.
Fyri tað almenna hevur tað langa tíðarskeiðið, frá tí at inntøkan er vunnin, og til skatturin fellur til gjaldingar, havt við sær, at skattamissurin kann verða rættiliga stórur. Núverandi skipan hevur havt við sær, at um ein persónur flutti av landinum í skattaárinum, fullu eftirverandi gjøld ikki til gjaldingar, og tá hetta ofta hava verið persónar við høgari inntøku, hevur missurin fyri tað almenna verið stórur. Í tíðarskeiðum við fallandi inntøkumøguleikum kann missurin hjá tí almenna koma upp á rættiliga stórar upphæddir. Ein partur av hesum eftirstøðum er tað almenna noytt at krevja inn við panting, sum hevur havt stórar útreiðslur við sær, samstundis sum hesar umstøður hava lagt eykabyrðar á sjálva skattafyrisitingina. Harafturat kemur, at tað almenna má eftirgeva munandi upphæddir orsakað av tíðarmuninum millum, nær inntøkan, sum skatturin verður líknaður av, er vunnin, og nær hann fellur til gjaldingar. Her kann eisini verða nevnt, at gr. 22a í núverandi skattalóg eisini hevur ført til skattamiss fyri tað almenna.
Tá ábøtur skulu gerast í skattalógini, sum skulu taka hædd fyri teimum vansum í núverandi skattaskipan, sum nevndar eru frammanfyri, má endamálið verða, at skatturin, so langt tað er.gjørligt, verður goldin samstundis, sum skattskylduga inntøkan verður vunnin.
Yvirlit yvir tær broytingar, sum verða uppskotnar í hesi lóg
Her skal bert verða gjørdur ein samandráttur av teimum broytingum, sum mælt er til í hesum uppskoti, samanborið við núgaldandi lóg. Nágreinligari viðmerkingar verða seinni gjørdar til hvørt kapittul sær.
Tann uppkrevjingarskipan, sum her verður skotin upp, er galdandi bæði fyri lands-, kommunu- og kirkjuskatt, har hesir verða álíknaðir. Endamálið við uppskotinum er, at hesir skattir skulu verða uppkravdir so gott sum samstundis, sum skattskylduga inntøkan verður vunnin. Skattir, sum verða goldnir soleiðis, eru í veruleikanum fyribilsskattir og skulu mótroknast í teirri álikning, sum verður gjørd, tá inntøkuárið er lokið. Við tí kumulativu skipan, sum her verður uppskotin, skuldi fyribilsskattur og endaligur álí'knaður skattur samsvarað fyri størsta partin av skattaborgarunum. Tá slik skipan fer at hava við sær, at tá árið er farið, kenna skattamyndugleikarnir í flestum førum bæði inntøkuna og frádráttirnar, so kann ein sjálvuppgáva verða send skattgjaldaranum við hesum upplýsingum á. Samsvara hesar upplýsingar so við tær upplýsingar, sum skattgjaldarin hevur, kann hann bert skriva undir sjálvuppgávuna og senda hana inn aftur til líkningarmyndugleikarnar. Hetta er tó bert galdandi fyri teir, sum hava vanliga lønarinntøku. Fyri aðrar skattaborgarar, sum hava sokallaða B-inntøku, verður skattgjaldingin altíð ein á conto gjalding, sum verður endaliga álíknað, tá inntøkuárið er lokið. Bæði fyri A- og B-skattaborgarar verður ein møguligur írestandi skattur uppkravdur og ein møguligur avlopsskattur afturgoldin, tá endaliga líkningin er gjørd.
Hann, ið rindar lønir, samsýningar v.m., skal síggja til, at A-skatturin verður goldin tí almenna um ávís avrokningarstøð. Hetta verður gjørt á tann hátt, at hann avroknar alla løn v.m. um tey avrokningarstøð, sum av landsstýrinum verða góðkend til slík endamál. Hesi halda skattinum eftir og gjalda nettolønina út aftur til tann, sum hevur ávíst bruttolønina. Hann, ið rindar lønina, kann so gera avtalu við løntakaran, um hesin vil hava lønina ávísta á konto í peningastovnunum ella útgoldna kontant.
Tær inntøkur v.m., sum fyribilsskattur skal eftirhaldast í, eru nevndar í 60. gr. í lógaruppskotinum. Í hesum sambandi er tað løn, hýra v.m. og inntøka av slíkum slag, sum kann metast at vera nettoinntøka hjá skattgjaldaranum, tá hon verður útgoldin. Allar hesar inntøkur verða í lógaruppskotinum nevndar A-inntøkur, og fyribilsskatturin, sum eftirhaldast skal í hesum lønum, verður nevndur A-skattur. Aðrar inntøkur, sum fyribilsskattur ikki skal avroknast í, verða í lógaruppskotinum nevndar B-inntøkur. Fyribilsskattin av hesum inntøkum skal skattgjaldarin sjálvur gjalda í árinum við skattarokning. Hesin fyribilsskattur verður í uppskotinum nevndur B-skattur. Størsti parturin av sokallaðu B-inntøkunum kemur frá teimum, sum reka sjálvstøðuga vinnu og byggja sjálvuppgávu sína á roknskap. Her skal tó viðmerkjast, at lønarinntøka vunnin uttanlands av persónum, sum eru undir skattskyldu í Føroyum, eisini verður roknað sum B-inntøka, og koma. slíkir persónar at verða fyribilsskattaskrásettir av eini av teimum mettari inntøku. Her kemur tað stórt sæð at snúgva seg um persónar, sum eru við fremmandum skipum, og sum ikki koma undir donsku sjómansskattaskipanina.
Inntøka, sum stavar frá vinningsbýti frá feløgum v.m., sum eru skrásett í Føroyum, verður hvørki roknað sum A- ella B-inntøka, tá henni verður álagt eitt fast endaligt avgjald. Sama er galdandi fyri rentur í føroyskum peningastovnum.
"Ávísingarskyldugur" í uppskotinum er hann, sum skal ávísa lønina til avrokningarstøðini og gjalda skattin til teirra. "Avrokningarstøð", sum skulu góðkennast av landsstýrinum, verða tey nevnd í uppskotinum, sum skulu syrgja fyri, at skatturin verður avroknaður og fluttur til tað almenna. Hesi avrokningarstøð skulu senda tær upplýsingar um lønir hjá hvørjum einstøkum løntakara, sum hin ávísingarskyldugi kemur við til skattaútrokningarstaðið, sum so gevur ávísingarskylduga boð urn, hvussu stór nettolønin er, hann skal útgjalda tí einstaka løntakaranum. Eisini er við í lógaruppskotinum, at ein skattaborgari eftir áheitan kann fáa upplýst fra skattavaidinum, hvussu stór tann upphædd er, ið hann kann vinna, áðrenn skattur verður avroknaður. Ofta fer hetta at verða galdandi fyri børn ella ungfólk, sum í frítíðini vinna eina minni upphædd. Hetta svarar stórt sæð til tað, teir í Danmark, Grønlandi, Noreg og Svøríki kalla "frikort". Slíkt fríkort kemur eftir hesum uppskoti at svara til teir standard frádráttir, sum liggja í skattaútrokningini, og møguligar frádráttir, sum skattgjaldarin sjálvur annars hevur. Fer inntøkan upp um hesa upphædd, verður skattur avroknaður eftir teimum vanligu reglunum.
Um skattaborgari hevur bæði A-inntøkur og B-inntøkur, verður A-skatturin eftir høvuðsregluni avroknaður í A-inntøkuni og B-skatturin goldin við skattarokning. Um B-inntøkan er av minni týdningi í mun til A-inntøkuna, kann líkningarráðið gera av, um B-skatturin verður avroknaður í A-inntøkuni, soleiðis at frádráttirnir verða minkaðir so mikið, sum svarar til B-skattin. Høvuðsreglan í uppskotinum gongur út uppá, at roknað skal verða við teirri væntaðu inntøkuni hjá einum skattaborgara sum grundarlag undir fyribilsskattinum í einum ári. Hjá B-skattaborgarum verður hetta altíð neyðugt, og her verður mett út frá seinastu endaliga álíknaðu inntøkuni hækkað við einum ávísum prosenttali, tó soleiðis, at har serlig viðurskifti gera seg galdandi, kunnu frávik verða gjørd frá høvuðsregluni. Hjá einum, sum bert hevur A-inntøku, verður ætlað um frádráttirnar í einum ári. Í uppskotinum verður eisini mælt til, at tað metta grundarlagið undir fyribilsskattinum kann verða broyt í árinum, um tað verður mett at verða neyðugt. Í uppskotinum verður eisini mælt til, at hin skattskyldugi kann gjalda inn skatt líka til 31. mars árið eftir uttan at skula gjalda rentu, um hann metir, at hann hevur goldið ov lítlan fyribilsskatt í inntøkuárinum.
Í tí kumulativu skipanini verður inntøkan hjá einum løntakara roknað upp til ársinntøku við hvørja lønútgjalding, sum kann vera viku fyri viku ella mánað fyri mánað í øllum inntøkuárinum. Allir frádráttir verða roknaðir sum ársfrádráttir, sum verða beinleiðis frádrignir í inntøkuni (t.d. 1øntakara- og koyrifrádráttir), og teir frádráttir, sum skulu dragast frá í skattinum (t.d. privatar rentur o.a.). Hvørja ferð, skattur skal roknast av inntøkuni, verður tann til eina ársinntøku avroknaða inntøkan minkað við teimum árligu frádráttunum. Hetta er tann upproknaða skattskylduga inntøkan fyri alt inntøkuárið, og skatturin av hesi inntøkuni verður so útroknaður. Hesin skatturin verður síðan lutfalsliga niðurroknaður, soleiðis at hann svarar til tað tíðarskeið av árinum, lønin er fyri, og minkaður við tí skattinum, sum er eftirhildin við lønútgjaldingunum frammanundan. Munurin er so tann skattur, sum skal gjaldast við hesi ávísu lønútgjalding. Um tað vísir seg, at áður er ov nógvur skattur eftirhildin, t.d. kunnu sjúka og vinnuloysi gera, at eingin ella munandi minni inntøka kemur at verða restina av árinum, kann í slíkum førum peningurin gjaldast aftur beinanveg, um skattgjaldarin kann vísa skattavaldinum á hesi viðurskifti.
Hvør kemur undir skipanina
Eftir uppskotinum koma allir persónligir skattgjaldarar undir hesa skipan við samtíðarskatti; partafeløg og onnur juridisk feløg koma ikki undir skipanina, men fara at gjalda skatt sum nú av inntøkuni frá árinum fyri. Tó skal gjaldingin her falla í trimum gjøldum í oktober, november og desember og sjálvuppgávn latast inn í seinasta lagi 1. juni í skattaárinum. Fyrisitingarliga hevði tað givið nógvar trupulleikar, um t.d. eisini B-skattagjaldarar vóru hildnir uttan fyri samtíðarskattaskipanina, tí fyri tað fyrsta skifta hesir ofta vinnu í árinum, og fyri tað næsta kunnu teir hava bæði A-og B-inntøku í sama ári. Eisini kann ein løntakari í inntøkuárinum stovna sjálvstøðuga vinnu. Hartil kemur, at tað sjónarmið kann førast fram, at allir skattgjaldarar eftir meginreglunum, eiga at verða viðgjørdir eins, so langt hetta letur seg gera.
Skattafrádráttir og skattaútrokningin
Í sjálvum lógaruppskotinum eru frádráttirnir, sum loyvt verður at draga frá í inntøkuni, tiknir við. Landsskattastigin, persónsfrádrátturin og barnafrádrátturin í landsskattinum og kommunuskattinum verða ásettir við serstakari løgtingslóg. Harafturímóti verður álagt kommununum at áseta bæði kommunu- og kirkjuskattaprosentið fyri hvørt inntøkuár. Tá inntøkuárið er lokið, skal inntøkan gerast upp sum eftir núverandi skattaskipan, og endaligi skatturin verður so útroknaður. Um ov nógvur skattur tá er goldin, verður hann afturgoldin so skjótt sum gjørligt. Um ov lítil skattur er goldin, skal hann krevjast inn sum írestandi skattur eftir reglum, sum verða umtalaðar í 6. kap. í hesum uppskoti.
Sum fyrr nevnt ber tann kumulativa skipanin við sær, at ikki er neyðugt at meta um lønarinntøku fyri eitt komandi inntøkuár fyri at rokna út fyribilsskatt. Men tá uppskotið inniheldur nakrar frádráttir, sum eitt met skal gerast um, tá inntøkuárið byrjar (eitt nú frádrátt fyri ferðing), verður tað ofta trupult at gera av støddina á slíkum frádráttum í byrjanini av inntøkuárinum. Hjá løntakara, sum t.d. eisini er partreiðari, verður tað í mongum førum trupult at meta um, annaðhvørt hann skal rokna við vinningi ella halli. Frádráttir fyri privata rentu kunnu møguliga í onkrum føri geva trupulleikar, eitt nú um maður hevur byggilán, sum upphæddin á ikki kann gerast av, fyrr enn inntøkuárið er lokið. Her kundi ein hugsað sær tann møguleika, at t.d. lánistovnamir eina ferð um fjórðings- ella hálvárið eftir serstakari avtalu millum skattgjaldara og skattavald kunnu senda skattavaldinum eitt yvirlit yvir ta rentu, sum tá var fallin til gjaldingar. Hetta hevði ið hvussu er minkað um munin millum fyribils goldna skattin og endaliga skattin, tá endaliga líkningin verður gjørd.
Uppgáva arbeiðsgevarans
Eftir núverandi reglum er tað bert í serligum førum, at ein arbeiðsgevari skal krevja inn skatt. Hetta er, tá ein skattgjaldari ikki hevur goldið rættstundis, so kann, áðrenn panting verður gjørd, krav verða lagt til arbeiðsgevaran um at halda eftir í lønini hjá løntakara upp til 50%. Eftir tí uppkrevjingarhátti, sum verður uppskotin í hesi lóg, fær arbeiðsgevarin stórt sæð ikki aðrar uppgávur, enn hann hevur havt, uttan tað, at nú verður álagt honum at gjalda skattin hjá løntakara um eitt av landsstýrinum góðkent avrokningarstað, sum nevnt er frammanundan. Annars verður her víst til viðmerkingarnar í 6. kap. Ein liður í hesi skipan er, at ein skrá yvir øll, sum gjalda út løn v.m., má verða gjørd, og fyri at henda skrá kann verða umsitin, skal arbeiðsgevarin lata upplýsingar um navn, vinnugrein, bústað v.m. 12. kap. í lógini gevur eisini reglur um, at arbeiðsgevarin skal lata inn lønarseðlar yvir útgoldnar og góðskrivaðar lønir, samsýningar v.m. í seinasta lagi 31. januar á hvørjum ári. Her er eingin munandi broyting hend í mun til núverandi lóg. Her kann eisini verða nevnt, at um arbeiðsgevari letur vera við at avrokna A-skatt, ber hann ábyrgdina fyri tí almenna av, at skatturin verður goldin, harafturat kann hann eisini koma undir sekt. Sama ábyrgd er eisini løgd á ein løntakara, um hann tekur ímóti løn v.m., sum hann veit um, at skattur ikki er avroknaður av. Honum verður tá álagt at gjalda skattin til tað almenna beinanveg, og eisini kann hann koma undir sekt.
Í uppskotinum er eisini mælt til, at eitt eftirlit verður skipað, sum bæði skal ráðgeva arbeiðsgevarum um, hvussu avrokning av A-inntøku fer fram, og hava eftirlit við, at rætt verður atborið, tá løn v.m. skal avroknast av arbeiðsgevara.
Fyrisitingin av skattaskipanini
Endaliga álíkningin, tá inntøkuárið er lokið, verður í høvuðsheitunum sum nú, men álíkningin av løntakarum í nýggju skipanini verður rættiliga avmarkað, tá sum fyrr nevnt skattavaldið kennir flestar upplýsingar um persónar, sum bert hava A-inntøku. Atfinningin av teimum, sum hava B-inntøku, verður ikki stórvegis broytt frá teirri skipan, vit kenna í dag.
Uppkrevjingarskipanin, sum vit hava undir núverandi lóggávu, fær harafturímóti munandi minni arbeiðsuppgávur. T.d. verður nú ikki neyðugt at senda krøv til arbeiðsgevara um at halda eftir skatt í løn v.m. Panting av skatti verður eisini munandi minni, tá stórt sæð bert eftirstøður av B-skatti verða pantaðar. Tann núverandi rættiliga umfatandi praksis um eftirgeving av skatt, og útseting av gjaldingum ella at gera gjaldskipanir við skattgjaldarar verður munandi minni, eins og skattaváttanin fellur burtur.
Samanumtikið kann verða sagt, at bæði tann broyting, sum fer at henda við sjálvari álíkningini og uppkrevjingini, hevur við sær eina umskipan og í ein vissan mun eina útbygging (flytan av starvsfólki) av teirri núverandi skattafyrisitingini. Hvat kommununum viðvíkur, so eru tað bert tær tvær størstu, sum hava eina skattliga fyrisiting, meðan flestar av hinum, og serliga tær smáu, als eingi fyrisitingarlig hjálparfólk hava, sum kunnu átaka sær tær uppgávur, sum ein slik samtíðarskattaskipan fer at áleggja teimum, um hon skal virka eftir ætlan.
Her verður tí skotið upp, samsvarandi samtykt gjørdari av løgtinginum, at skipa fyri fyrisitingarligum eindum úti um landið, sum fyri tað fyrsta kunnu taka sær av teimum meira sentralu uppgávunum sum fyribilsskrásetingini av skattaborgarunum og broyting av slíkum gjøgnum árið. Harafturat skal ein slík fyrisiting eisini taka sær av tí fyrr nevnda arbeiðsgevaraeftirliti, bæði sum ráðgevandi og eftiransandi liði. Umframt hesar uppgávur skulu hesar fyrisitingarligu eindirnar verða til hjálpar hjá kommununum við endaligu álíkningini og annars í øllum spurningum, sum hava við skattafyrisitingina at gera. Í uppskotinum verður mælt til, at landskassin skipar fyri fyrisitingini og ber allar útreiðslurnar av henni. Hetta átti ikki at havt við sær, at talið á starvsfólki øktist, tá fleiri av teimum starvsfólkum, sum nú verða loyst frá uppgávum, sum henda broytta skattaskipan ger óneyðugar, serliga í uppkrevjingini, aftan á eina umskúling fáa tilboð um nýggj starvsøki.
Spurningurin um figgjarætlan hjá løgtinginum og kommununum
Bæði skattaprosentini fyri lands-, kommunu- og kirkjuskattin skulu vera sett, áðrenn tað tíðarskeiðið byrjar, tá ið fyribilsskattur skal gjaldast. Fyribils B-skattarokningin fyri eitt inntøkuár skal sendast skattgjaldaranum innan 1. januar; tí er í lógaruppskotinum mælt til, at nevndu prosent verða ásett í seinasta lagi 1. oktobir sum galdandi fyri eftrfylgjandi inntøkuár. Av fyrisitingarligum orsøkum skal skattaprosentið verða hitt sama fyri alt inntøkuárið. T.e. um ein persónur flytur millum kommunur í inntøkuárinum, verður kommunuskattaprosentið ikki broytt, men bert avrokningin millum kommunurnar. Fyri B-skattin vildi hetta annars havt við sær, at nýggj skattarokning skuldi verið send út, ella hevði munurin millum fyribils- og endaligan skatt verið ov stórur, um goldið skuldi verið eftir fyrstu skattarokningini, og kommunuskattaprosentini samstundis skuldu verið broytt í árinum.
Tá fíggjarárið bæði hjá løgtinginum og hjá kommunum er frá 1. apríl til 31. mars, má ein av treytunum fyri einari samtíðarskattaskipan vera, at bæði fíggjarætlanin hjá løgtinginum og ikki minst hjá kommununum verður lagað til nýggju skipanina. Eftir núverandi skipan verða skattaprosentini hjá kommununum ásett umleið 1. apríl, tá ið tær kenna inntøkugrundarlagið rættiliga neyvt. Eftir hesum uppskotinum krevst, at hesi prosent verða ásett í seinasta lagi 1. oktober innan fyribilsskattaárið við tí úrsliti, at fíggjarætlanin hjá kommunum nú verður løgd út frá heilt øðrum grundarlagi enn fyrr. Hetta hevur við sær, at tey skattaprosent, sum nú verða ásett, skulu verða nýtt til eitt inntøkugrundarlag, sum kommunurnar bert kunnu meta um fer at galda í framtíðini. Fyri løgtingsfíggjarlógina er tað sama galdandi. Tað kann tí ikki verða sæð burtur frá, at fleiri kommunur kunnu koma í stórar trupulleikar av ikki at kenna inntøkugrundarlagið, áðrenn skattaprosentið verður ásett.
Til seinast skal verða nevnt, at um henda lógin verður samtykt at galda frá 1. januar, so skal eisini samtykkjast ein lóg um eina yvirgangsskipan frá núgaldandi til ta, sum her er skotin upp, men sjálvandi kann ein slík lóg um eina møguliga yvirgangsskipan ikki leggjast fyri tingið, fyrr enn løgtingið hevur samtykt tær broytingar, sum eru uppskotnar í hesi lóg.
Viðmerkingar til tey einstøku kapitlini.
1. kapittul.
Í hesum kapitli verða teir persónar,tey feløg v. m. og deyðsbúgv nevnd, sum hava fulla skattskyldu í Føroyum. Persónar, feløg v. m. og deyðsbúgv, sum eru skattskyldug her í landinum, kunnu antin verða fult skattskyldug her, t. e. av allari inntøkuni, annaðhvørt hon hevur sín uppruna í Føroyum ella úr útlondum, ella tey kunnu vera avmarkað skattskyldug, t. e. skattskyldug av inntøkum av serligum slag jvm. 2. gr. í lógaruppskotinum.
Tá skatturin eftir uppskotinum skal útroknast og krevjast upp samstundis, sum inntøkan verður vunnin, má hetta hava ymiskar broytingar við sær í núverandi reglunum um skattskyldu, serstakliga í reglunum um, nær skattskyldan tekur við og heldur uppat. Eftir núgaldandi reg lum tekur full skattskylda við, tá ein persónur hevur verið her á landi í 90 dagar, og hon heldur ikki uppat fyrr enn ein persónur hevur verið uttanlands í minst 12 mánaðir, og samstundis verið skattskyldugur, sum búsettur har.
Undir eini skipan við samtíðarskatti eigur tað at vera soleiðis, at beinanveg ein persónur hevur sett búgv í Føroyum, verður samtíðarskattur kravdur frá honum av teirri inntøku, sum hann vinnur frá sama degi, hann kemur. Tí má skattskyldan taka við beinanveg ein persónur setur búgv her,(jvm. 1. gr. nr. 1), og hon má halda uppat samstundis sum ein hending ber við sær, at hon heldur uppat, t. d. at persónurin flytur úr Føroyum. Annars má skattskyldan sum higartil grundast á eitthvørt samband við Føroyar. Fyri fult skattskyldugar persónar má hetta sum higartil verða bústaður her, ella grundast á at hann hevur búð eina ávísa tíð í Føroyum.
1. gr. nr. 1. Tá avgerast skal, um ein persónur lýkur treytina fyri føstum bústaði í Føroyum, verður dentur lagdur á, um viðkomandi hevur stovnað húski, leigað sær bústað ella á annan hátt hevur víst at tað er hansara ætlan at verða verandi her. Um nú ein persónur, sum hevur búð uttan fyri Føroyar, keypir hús í Føroyum, ella leigar sær íbúð her eina ávísa tíð ella uttan serliga tíðaravmarking, og flytur inn møguliga við húsfólki, samstundis sum tað møguliga verður upplýst, at hann hevur selt hús síni ella sagt upp íbúðina uttan fyri Føroyar, so er eingin ivi um, at fulla skattskyldan tekur við beinanveg hann tekur bústað í Føroyum. Bert tað at keypa ella á annan hátt at útvega sær ein bústað í Føroyum, men ikki sjálvur at seta búgv her, er ikki nóg mikið til at stovna fulla skattskyldu í Føroyum. Treytin er, at viðkomandi eisini setur búgv her.(jvm. 7. gr. 1. stk.).
1. gr. nr. 2. Í hesi grein snýr spurningurin seg um, nær skattskyldan hjá einum í Føroyum skattskyldugum persóni heldur uppat, tá persónurin setur búgv uttan fyri Føroyar. Hesin spurningur kann í praksis geva fleiri trupulleikar, tí ikki er altíð lætt at finna út av um ein persónur lýkur treytirnar í hesi grein. Í eini samtíðarskattaskipan er tað av týdningi at fáa avgjørt nágreiniliga, nær skattskyldan heldur uppat fyri persó- nar, sum varðveita bústað í Føroyum, men sum seta búgv uttan fyri Føroyar.
Reglan sigur her, at skattskyldan heldur uppat í Føroyum frá tí degi, at ein persónur sambært sýndum skjølum kann prógva, at hann eigur at svara inntøkuskatt uttan fyri Føroyar sum búsettur har. Um hann ikki kann prógva, at hann er settur í skatt uttan fyri Føroyar, so fellur skattskyldan undir øllum umstøðum burtur í Føroyum, frá tí degi hann hevur verið burtur úr Føroyum í 4 ár, men ikki við afturvirkandi kraft frá tí degi, hann av fyrstan tíð fór heimani frá . Hann, sum metir seg at koma undir hesa reglu, má kunna prógva, at hann lýkur treytirnar, og skattskyldan í Føroyum heldur tá uppat frá tí degi, hann lýkur hesar treytir.
Váttan frá myndugleikum uttan fyri Føroyar, um at ein persónur er settur í skatt har, kan vanliga metast sum nóg gott prógv fyri at sleppa fullu skattskylduni í Føroyum.
Upp í umtalaða 4 ára skeiðið kann eisini verða talt stutt tilhald í Føroyum, sum feria o.t., men hevur tilhaldið í Føroyum ikki verið av tílíkum slag, verður mett at búsetingin uttanlands er hildin uppat. Tá so viðkomandi aftur setur búgv uttan fyri Føroyar, byrjar 4 ára skeiðið nú frá hesum degi. Eingin tíðarfreist er sett fyri, hvussu leingi ein feria skal vara. Orsøkin til hetta er, at út um eina vanliga feriutíð kann verða orsøk til at taka hædd fyri, at aðrar óvæntaðar umstøður kunnu gera seg galdandi.
Ein onnur treyt fyri at nýta hesa reglu er, at bústaðurin frammanundan í Føroyum hevur verið í eitt samanhangandi tíðarskeið upp á 4 ár. (jvm. 7. gr., 2. stk.) Heldur ikki er henda regla galdandi, um skattskyldan her í landinum bert er grundað á, at ein persónur hevur verið búsettur her í stutta tíð (jvm. 1. gr., nr. 4). Um slíkur persónur flytur úr Føroyum, heldur fulla skattskyldan í Føroyum uppat, tann dagin hann flytur. Við øðrum orðum kann 1. gr., nr. 2, ikki nýtast fyri persónum, sum t. d. innan fyri eitt 8 ára tíðarskeið hava verið búsettir her fleiri ferðir, sjálvt um samanlagda tíðarskeiðið er 4 ár ella meira. Treytin er, at tíðarskeiðið beint fyri fráflytingina skal hava verið samanhangandi í minsta lagi í 4 ár.
Tá fult skattskyldugur persónur í Føroyum hevur sett búgv uttan fyri Føroyar, og kemur undir fulla skattskyldu, sum búsettur har, er tað rímiligt, at fulla skattskyldan í Føroyum heldur uppat frá sama degi, sum hon tekur við uttan fyri Føroyar. Soleiðis sum greinin er orðað, er treytin fyri at skattskyldan heldur uppat í Føroyum, at tað snýr seg um vanligan inntøkuskatt til fremmanda landið, sum fevnir um alla inntøkuna hjá við komandi (globalindkomsten). Avmarkað skattskylda til viðkomandi land, ella at skattaskipanin t. d. er so, at allir íbúgvarnir í viðkomandi landi bert gjalda eitt avgjald um árið uttan mun til inntøkuupphæddina, er ikki nóg mikið til at sleppa fullu skattskylduni í Føroyum. Um skattskyldu hjá persónum, sum útvega sær bústað her uttan at seta búgv her, verður víst til við merkingarnar til 7. gr., 1. stk.
1. gr., nr. 3. Viðvíkjandi tilhaldi í Grønlandi verður her gjørt undantak frá regluni í nr. 2. Her krevst at tilhaldið skal vera uttan íslit í minst 2 ár, og bert brotið við styttri ferium í Føroyum, fyri at sleppa undan fullari skattskyldu í Føroyum, sjálvt um viðkomandi er komin undir fulla skattskyldu í Grønlandi. Heldur ikki kann ein giftur maður, sum hevur húski sítt eftir í Føroyum, sjálvt um hann hevur verið minst 2 ár í Grønlandi, sleppa undan skattskyldu í Føroyum. Um konan og møguliga børn, aftaná, at hava verið í minsta lagi 2 ár í Grønlandi saman við manninum, flyta aftur til Føroya, so verður maðurin aftur fult skattskyldigur í Føroyum. Við øðrum orðum, so skal ein giftur maður hava alt húski sítt í Grønlandi, eisini aftaná, at tey 2 árini eru farin, fyri at kunna sleppa undan skattskylduni í Føroyum. Innheintingarvaldið kann veita freist við gjaldinigini av skattinum, har tað kann væntast at tilhaldið fer at vara meira enn 2 ár.
1. gr., nr. 4. Sambært núgaldandi lóg er tann reglan galdandi, at um ein persónur dvølur í bráðfeingi í Føroyum og hetta fer upp um 90 dagar innan fyri eitt 12 mánaða skeið, verður hann fult skattskyldugur frá fyrsta degi, hann kom til Føroya. Í hesum uppskoti verður mælt til, at persónar koma undir fulla skattskyldu, um teir uttan at hava bústað her dvølja her í bráfeingi í minsta lagi 180 dagar í eitt 12 mánaða skeið. Sum tað sæst av 8. gr. og viðmerkingunum til hennara, verður eisini mælt til, at fulla skattskyldan tekur við frá tí degi, hann av fyrstantíð kom til Føroya. Tað verður við øðrum orðum eitt bráfeingis tilhald, sum er dupult so langt sum eftir núverandi skipan, men eftir 2. gr. í uppskotinum eru persónar, sum eru her styttri tíð enn 6 mánaðir avmarkað skattskyldugir av allari lønarinntøku o. t., sum er vunnin í Føroyum. Hartil kemur, at skattskyldan aftan á bráfeingis tilhald í minst 180 dagar eisini kann taka við í árinum og afturvirkandi til fyrsta dagin, viðkomandi kom.
Her kann eisini vera vert at vísa á, at Danmark, Grønland, Noreg og Svøríki eisini nýta eina bráfeingis dvøl upp á í minsta lagi 180 dagar, áðrenn full skattskylda tekur við.
Í teimum førum, har tað ikki við byrjan av flytingini til Føroya kann verða avgjørt, um eitt styttri tilhald fer at vara meira enn 180 dagar, verður skattur fyribils eftirhildin hjá slíkum persónum, eftir reglunum fyri avmarkaða skattskyldu. Avmarkað skattskylda av allari A- inntøku tekur við frá fyrsta degi, hon verður útgoldin, og tí skal A-skattur avroknast í allari inntøkuni hjá slíkum persónum. Um nú ein styttri steðgur fer út um 180 dagar, tekur fulla skattskyldan við frá fyrsta degi, viðkomandi kom higar til lands. Avmarkaða skattskyldan verður avloyst av fullari skattskyldu, soleiðis at tann avroknaði skatturin, sum er afturhildin, verður mettur sum fyribilsskattur, sum so seinni verður mótroknaður í tí endaliga skattinum, tá endaliga álíkningin sum fult skattskyldugur verður gjørd.
1. gr., nr. 5. Eftir hesu grein eru allir persónar umborð á føroyskum skipum skattskyldugir í Føroyum, um teir, áðrenn teir fóru umborð, vóru skattskyldugir eftir reglunum í 1. gr., nr. 1 - 4.
1. gr., nr. 6. Henda regla líkist teirri regluni, vit hava í nr. 4. Avmarkaða skattskyldan her í 180 dagar verður avloyst av fullari skattskyldu, um uppihaldið umborð fer út um teir 180 dagarnar. Mannagongdin við at avrokna og eftirhalda A-skatt í A-inntøku er tann sama sum fyri persónar, sum koma undir nr. 4. Hesin fyribilsskattur verður so seinni mótroknaður í tí endaliga skattinum, tá endaliga álíkningin sum fult skattskyldugur verður gjørd.
Í hesi reglu er tó gjørt eitt týðandi undantak um, at tá ein persónur við sýndum skjølum kann prógva, at hann er settur í inntøkuskatt uttan fyri Føroyar eftir reglum, sum galda fyri búsett har, so fellur skattskyldan í Føroyum burtur frá tí degi, hann er settur í inntøkuskatt uttan fyri Føroyar. Hvat spurninginum viðvíkur um at góðtaka skattaskipanina í einum landi ella ikki, verður víst til viðmerkingarnar í nr. 2.
Arbeiðsgevari ella lønútgjaldari skal tó ávísa lønina gjøgnum eftirhaldsskipanina, so leingi ein persónur ikki kemur við váttan frá føroyskum skattavaldi um, at teir hava góðtikið, at hesin ikki er skattskyldugur í Føroyum. Viðkomandi kann um hann lýkur treytirnar fyri skattskyldu uttan fyri Føroyar, fáa ein møguligan skatt endurgoldnan.
I slíkum føri verður tó helst heldur torført at nýta eftirhaldsskipanina, tá hugsað verður um, at her er talan um persónar, sum koma umborð á føroysk skip í útlendskari havn og fara av skipinum aftur møguliga uttan nakrantíð at hava sett fótin á land í Føroyum.
Mælt verður tí til, at landsstýrinum verður heimilað at gera reglur um eina serstaka eftirhaldsskipan, ið skal nýtast í førum sum hesum.
1. gr., nr. 7. Full skattskylda umfatar eisini deyðsbúgv, sum verða tikin til skiftisviðgerð í Føroyum. Deyðsbúgv gjalda tó ikki fyribilsskat í inntøkuárinum. Annars verður víst til viðmerkingarnar til 11, 13 og 14. gr í lógaruppskotinum.
1. gr., nr. 8. Avgerandi fyri skattskylduna er her, um partafelagið er skrásett í føroysku partafelagsskrá setingini.
"Onnur vinnufeløg". Her er skattskyldan treytað av, at ikki allir felagsmenn ábyrgjast persónliga fyri skuldbindingar felagsins, og at avlopið verður býtt í lutfalli við tann pening, sum felagsmenninir hava lagt í felagið.
Í samløgufeløgum ábyrgist í minsta lagi ein av luttakarunum (komplementaren) persónliga fyri allar skuldbindingar felagsins. Í partreiðaríðum skuldbinda allir felagsmenn seg persónliga fyri skuldir felagsins, tó bert í mun til tað, teir eiga í reiðaríðnum (pro rata). Hesi feløg koma tí ikki undir regluna í nr. 8.
1. gr., nr. 9. Tryggingarfeløg, sum yvirtaka tryggingar uttan at tryggingartakarin hevur skyldu til at luttaka í sínámillumábyrgd, eru skattskyldug fyri henda partin av virksemi sínum. Sínámillum tryggingarfeløg, sum umframt at hava tryggingarstarvsemi eisini hava inntøku av fastogn o. t., eru skattskyldug av hesum partinum av virksemi sínum.
Í nr. 10 eru ongar broytingar gjørdar í mun til galdandi lóg.
1. gr., nr. 11. Í núverandi lóg er eingin regla, sum beinleiðis sigur, at keypsamtøkur eru skattskyldugar. Skotið verður tí upp í hesum uppskoti, at tær nú koma undir skattskyldu. Treytin fyri skattskylduni er, at tað snýr seg um feløg, sum hava sum endamál at keypa , útvega ella framleiða limunum í felag vørur og tænastur til eginnýtslu, og burtursæð frá vanligari rentu av innskotspeningi limanna býta eitt møguligt avlop til limirnar í mun til, hvussu nógv teir hava keypt frá felagnum av vørum og tænastum. Tað er eingin treyt fyri skattskylduni, at býtið av avlopinum verður gjørt í mun til søluna í einum ári. Avgerandi er bert, at býtið av avlopinum verður gjørt í mun til søluna. Um sølan í tí einstaka roknskaparárinum verður løgd til grund undir býtinum, ella býtið verður gjørt við grundarlag í søluni í fleiri roknskaparárum, hevur ongan týdning.
1. gr., nr. 12. Framleiðslu og sølufeløg eru eisini tikin við undir skattskylduna. Á sama hátt, sum fyri keypsamtøkur, er tað ikki spurningurin um limirnir skuldbinda persónliga fyri skyldur felagsins ella ikki, sum er avgerandi fyri skattskylduna, men harafturímóti er tað avgerandi, at felagið hevur sum endamál at hagreiða, virðisøkja ella selja framleiðslu limanna og burtursæð frá vanligari rentu av innskoti limanna býtir eitt yvirskot í mun til, hvat limirnir hava latið til felagið. Um tað eru viðurskiftini í tí einstaka roknskaparárinum ella ikki, sum verða løgd til grund fyri býtinum, hevur ongan týdning.
1. gr., nr. 13. Fyri keypfeløg eru somu reglur galdandi, sum fyri keypsamtøkur, men her eru tað feløg, sum keypa rávørur inn til limirnar, sum teir nýta í vinnuvirki sínum. Maskinur og tílík rakstrargøgn koma ikki inn undir heitið rávørur í hesum sambandi.
1. gr., nr. 14. Skattskyldan er her treytað av, at hesir felagsskapir v. m. hava inntøku av vinnuligum virksemi, og skulu teir bert gjalda skatt av inntøkuni av hesum virksemi. Sum vinnuliga inntøku verður her hugsað um inntøku av øllum slag av vinnuligum virksemi, eitt nú rakstur ella burturleigu av fastogn v. m. Avlop, sum hesi feløg hava av at lata vørur til limir sínar, verður ikki mett sum vinnulig inntøka. Aðrar ikki vinnu- ligar inntøkur, sum kunnu nevnast, er studningur frá almennum myndugleikum, gávur og limagjøld. Harafturímóti má alment atgongugjald o. t. metast sum vinnuligar inntøkur.
Avmarkað skattskylda.
2. gr. Henda grein inniheldur reglur um avmarkaða skattskyldu fyri persónar, feløg v. m., sum ikki koma undir reglurnar í 1. gr., og fyri deyðsbúgv, sum verða tikin til skiftisviðgerð uttan fyri Føroyar. Í hesum uppskoti til løgtingslóg eru gjørdar munandi broytingar í teirri avmarkaðu skattskylduni í mun til galdandi reglur, har allari lønarinntøku vunnin undir einum bráfeingis tilhaldi í Føroyum (undir 90 dagar) varð álagt eitt fast avgjald upp á 40 %. Fór bráfeingis tilhaldið upp um 90 dagar, so varð roknað við fullari skattskyldu. Her verður skotið upp, at avmarkað skattskylda kann vara í upp til 180 dagar, jvm. her 1. gr., nr. 4. Harafturat kemur, at nú verður eisini mælt til, at avmarkað skattskyldug verða skattað við somu prosentum, sum eru galdandi fyri fult skattskyldug. Avmarkað skattskylda eftir 2. gr. tekur við sambært 6. gr., l. stk., tá treytin fyri skattskyldu er uppfylt, t. e. frá tí degi viðkomandi fær løn sum stavar frá virksemi her á landi. Í 2. gr. a) verður sligið fast, at allar inntøkur vunnar her í landinum av slíkum slag, sum røtt er um í 60. gr., 1. stk. nr. 1 og sum stavar frá virksemi her á landi, verða gjørdar avmarkað skattskyldugar. Um ein arbeiðsgevari við heimstað í Føroyum letur løn v. m. fyri arbeiði gjørt uttan fyri Føroyar, er móttakarin ikki skattskyldugur av teimum, uttan so at hann er fult skattskyldugur í Føroyum. .sk1 Í 1. stk. b) er galdandi, at um ein hevur inntøkur her í landinum av slíkum slag, sum røtt er um í 60. gr., 1. stk. nr. 2 - 7, og 60. gr., 2. stk., so er hann avmarkað skattskyldugur í Føroyum. T. e., at allar inntøkur av slíkum slag, har skattur skal haldast eftir, og eisini slíkar sum eftir nærri reglum frá líkningarráðnum verða roknaðar sum A-inntøkur, eru skattskyldugar hjá móttakaranum, sjálvt um hann ikki er fult skattskyldugur í Føroyum. Her er einasta treytin fyri avmarkaða skattskyldu, at ein hevur inntøku úr Føroyum. Tað hevur soleiðis ongan týdning um tær í 60. gr., nr. 7 nevndu samsýningar v. m. eru vunnar sum nevndarlimur fyri virksemi uttan fyri Føroyar ella í Føroyum. Heldur ikki fyri tær í 60. gr., nr. 4 nevndu pensiónir v. m. hevur tað nakran týdning um fyrrverandi tænastan er gjørd uttanlands ella her heima.
Sum nevnt er ein treyt fyri skattskylduni eftir 1. stk. a) og b), at viðkomandi hevur inntøku her í landinum. Hetta má tó skiljast samsvarandi reglunum í 61. gr. 1. stk. b), jvm. 66. gr., soleiðis at skattskyldan ikki er til, tá útgjaldingin av inntøkuni verður gjørd av persónum, deyðsbúgvum, feløgum v. m., sum ikki hava heimating í Føroyum. Heimating í Føroyum hava persónar, sum hava bústað her, og felagsskapir og feløg v. m. tá høvuðsskrivstova v. m. liggur í Føroyum. Partafeløg, sum eru skrásett í Føroyum, hava heimating her. Snýr tað seg um útlendsk partafeløg, so er spurningurin um deildarskrivstovan liggur í Føroyum ella ikki, jvm. her 66. gr.
Avmarkað skattskylda sambært 1. stk. a) og b) er bert galdandi fyri inntøkuna, men ikki fyri ognina, og útreiðslur kunnu bert dragast frá í tann mun, tær hava samband við hesa inntøku, jvm. 2. stk.
2. gr., 1. stk. c). Her verður avgjørt at royalties kemur undir avmarkaða skattskyldu í Føroyum. Sum royalty undir hesum stk. kemur royalty yvirhøvur, t.d. av rakstrinum av námi ella øðrum nátúrevni, og skal tað skattast í tí kommunu har tað liggur. Annað royalty kann vera aftur fyri nýtslurættin ella einarættin yvirhøvur av rithøvunda- og forlagsrætti, patent, tekning, loynilig framleiðslulag og recept, vørumerki el. t. Tá størsti parturin av hesum fellur til persónar, sum eru skattskyldugir í Danmark, kemur henda reglan sambært dupultskattaavtaluni við Danmark at hava minni týdning sum skattakelda í Føroyum. Í lógaruppskoti, sum seinni verður framlagt, verður ætlandi eitt endaligt avgjald upp á 25 % roknað av royalty.
2. gr., 1. stk. d), e) og f) eru ikki broyttar í mun til núverandi lóg, uttan at í f) er forpagtningsavgjald eisini tikið við undir avmarkaða skattskyldu. Heldur ikki er hend nøkur broyting í 2. og 3. stk. í mun til núverandi lóggávu.
Undantikin skattskyldu
3. gr. Einasta broyting, ið her er hend í mun til núverandi lóg, er at reglan í 16. gr., 1. stk. g) í lógini frá 1963 ikki er tikin við í hesum uppskoti. Her var talan um at lutafeløg við óavmarkaðari ábyrgd limanna og sum bert skiftu við limir sínar, ikki komu undir skattskyldu. Í hesum uppskoti eru beinleiðis tey lutafeløg tilskilað, sum eru skattskyldug, samstundis sum ikki longur verður kravt, at tey lutafeløg, sum bert handla við limir sínar skulu hava óavmarkaða ábyrgd, jvm. 1. gr., nr. 14. Harafturat kemur, at 2. stk. gevur landsstýrinum rættiligar stórar møguleikar at gera undantøk frá skattskylduni.
Skatting av hjúnum
4. gr. Her er ikki gjørd nøkur broyting í teimum núverandi reglunum uttan í 1.stk., har sagt verður, at treytin fyri samskatting av hjúnum er, at bæði eru skatt skyldug í Føroyum eftir 1. gr. Viðmerkingarnar, sum vóru gjørdar, tá hesar reglur vóru samtyktar í løgtinginum í l978, eru tí eisini galdandi her.
Skatting av børnum
Sambært 5. gr., 1. stk. eru børn, uttan mun til aldur, altíð sjálvstøðug skattskyldug, og eisini uttan mun til um tey búgva heima ella ikki. Við øðrum orðum, so skal eitt barn, sum er fult ella avmarkað skattskyldugt lata inn sjálvuppgávu, og setast í skatt, sum aðrir skatt gjaldarar. Av praktiskum orsøkum verður tann higartil nýtti praksis varðveittur, at børn, sum ikki hava fylt 16 ár, bert skulu lata inn sjálvuppgávu og takast við í skattsetingini, um tey í inntøkuárinum hava havt inntøku, ella hava ogn, sum gevur teimum skattskyldiga inntøku. Um eitt barn við byrjanina av inntøkuárinum hevur fylt 16 ár, skal tað altíð lata inn sjálvuppgávu.
Sum nýtt 2. stk. er gjørd ein regla um, at foreldur, stjúk- ella fosturforeldur, sum reka sjálvstøðuga vinnu, ikki kunnu draga útreiðslur til løn til børn undir 16 ár frá í skattskyldugu inntøku síni. Lønin skal heldur ikki takast við í skattskyldugu inntøkuna hjá barninum. Er barnið harafturímóti 16 ár við byrjanini av inntøkuá rinum, so skal lønin takast við í skattskyldugu inntøku ni hjá tí, og kann dragast frá inntøkuni hjá foreldrum v. m.
5. gr., 1. stk. Her verður sagt, at snýr tað seg um uppihaldspening av ymiskum slag til børn, er hann altíð skattskyldugur hjá børnunum. Verður hesin peningur latin av foreldrum, er treytin, at hann er álagdur av myndug- leikunum. Í sambandi við hjúnabandsslit kann upphæddin verða avgjørd við lóggildari avtalu, sum so má verða nýtt sum grundarlag undir skattingini av bæði børnunum og foreldrunum. Um upphæddin fer upp um upphæddina fyri forsyrgjaraskylduna, so má hon viðgerast sambært 4. stk. ella sum ein gáva, sum ikki kann dragast frá hjá gevara. Sambært 33. gr., nr. 9, kunnu vanliga slíkar upphæddir dragast frá hjá tí, sum letur tær. Treytin fyri frádrátti er tó, at barnið ikki býr saman við tí, sum letur slíka upphædd. Frádrátturin er bert loyvdur, til barnið hevur fylt 18 ár, men tó kann í serligum umstøðum ein upphædd verða áløgd uppihaldsskyldiga aftan á, at barnið hevur fylt 18 ár, t. d. til útbúgving v. m. Í slíkum førum skal barnið ikki taka upphæddina við sum skattskylduga inntøku, tá hetta ikki kann dragast frá hjá uppihaldsskylduga.
Fyri børn, sum eru í pleygu, og sum støðugt gjald verður latið fyri, er tann reglan galdandi, at upphæddin ikki skal takast við í inntøkuni hjá barninum, men skal rok- nast við í inntøkuni hjá pleyguforeldrunum, sum so kunnu draga frá útreiðslurnar fyri at hava barnið í pleygu, tó ongantíð meira enn tann upphæddin, sum fingin er fyri tað. Fáa pleyguforeldrini harafturímóti eisini uppi haldspening fyri barnið, skal henda upphædd takast við í skattskyldugu inntøkuni hjá barninum.
5. gr., 3. stk. Her verður viðgjørt tað uppihald, sum børn fáa frá foreldrum heima, og sum ikki er løn fyri nakað arbeiði. Slíkt uppihald er ikki skattskyldugt, og kann heldur ikki dragast frá hjá foreldrunum.
5. gr., 4. stk. Her snýr spurningurin seg um, at eitt barn hevur fingið eina innløguveiting ella ogn sum gávu frá foreldrum, stjúk- ella fosturforeldrum. Herundir kemur eisini forskot upp á arv. Inntøka, sum slík innlø guveiting, ella inntøka, sum slík ogn gevur av sær, verður tikin við í skattskyldugu inntøkuna hjá gevara, og ikki hjá barninum. Treytin er tó, at gevarin er fult ndinum, og um hetta ikki er so, skal barnið taka inntøkuna við í sína skattskyldugu inn tøku, um tað er skattskyldugt her. Hetta er tó bert gal dandi til endan av tí álmanakkaári, ið barnið fyllir 18 ár, ella giftist. Inntøkuárið eftir at barnið hevur fylt 18 ár, verður inntøkan av hesum tikin við í skattskyldugu inntøku tess ella hjá møguligum hjúnafelaga, sum tað er samskattað við.
Um gávan verður givin soleiðis, at foreldrini geva barninum aðra ogn, t. d. eitt virðisbræv, skulu foreldrini inntil barnið er 18 ár ella giftist taka inntøkuna av hesum við í skattskyldugu inntøku sína. Um gávan verður givin soleiðis, at foreldrini átaka sær skyldu til at rinda eitt leypandi gjald, sum ikki er uppihaldspeningur, ella átaka sær eina skuldbinding fyri barninum, so kunnu foreldrini v. m. ikki draga leypandi gjaldið ella rentuna frá síni skattskyldugu inntøku. Reglan sambært hesum stk. er galdandi bæði um barnið býr heima hjá gevara, ella tað býr aðrastaðni. Eisini er reglan galdandi sjálvt um innløguveitingin ella ognin er latin barninum, áðrenn henda lóg kom í gildi, og tí frammanundan hevur verið skattað hjá barninum.
Nær skattskyldan tekur við og heldur uppat.
2. kapittul.
Reglurnar í hesum kapitli hava neyvt samband við reglurnr í 1. kap. Viðmerkingarnir her koma tí ofta at vísa aftur til tær viðmerkingar, sum eru gjørdar til serliga 1. og 2. gr. í 1. kapitli..sk 0 Í 2. kap. eru reglur um, hvussu umfatandi tann skattskylda, ið nevnd er í 1. kap., er, og nær hon tekur við og heldur uppat, t. e. tað tíðarskeið, ið skattskyldan umfatar, og tí eisini hvønn dag hon tekur við og hvønn dag hon heldur uppat. Tá ein lýkur treytirnar fyri skattskyldu sambært l. kap., hevur hetta við sær, at frá sama degi skal skattur gjaldast av teirri inntøku, sum verður vunnin frá hesum degi og líka til tann dag, treytirnar tirnar fyri skattskyldu falla burtur.
Í 6. gr. verður bert sligið fast, at ein verður settur í inntøkuskatt, so leingi ein lýkur treytirnar fyri skatt- skyldu sambært 1. og 2. gr. í hesum uppskoti, og at hjún verða samskattað av allari inntøku síni sambært 4. gr. 1. stk., so leingi tey lúka treytirnar fyri samskatting.
Flyting til Føroya og úr Føroyum
Sambært 6. gr. 1. stk, jvmt. 1. gr. 1. stk, verður persónur, ið fær sær bústað her og samstundis setur búgv her, fult skattskyldugur frá tí degi, hann fær sær bústað her.
At ein persónur fær sær bústað her á landi hevur sum oftast við sær, at hann eisini setur búgv her. Um hann ikki setur búgv her eisini, hevur reglan í 1. gr. nr. 2 við sær, at hann sum oftast heldur ikki verður fult skattskyldugur her á landi, tí hann antin enn hevur fulla skattskyldu uttan fyri Føroyar ella, at hann hevur havt búgv har tey seinastu 4 arini.
Persónar, sum ikki hava fingið sær bústað her á landi, men hava hildið til her í minsta lagi 180 dagar í eitt 12 mánaða tíðarskeið, verða sambært 8. gr. fult skattskyldugir her á landi frá tí, at teir av fyrstan tíð fingu sær tilhald her.
Sama skattatalva verður nýtt til at rokna skattin út eftir, um inntøkan er vunnin teir fyrstu 180 dagarnar ella seinni, tá viðkomandi kemur undir fulla skattskyldu.
Flestir persónar, hetta kemur at snúgva seg um, verða helst vanligir løntakarar. Verða teir í staðin fyri avmarkað skattskyldugir teir fyrstu 180 dagarnar, og so fult skattskyldugir frá 181. degi, hevði hetta havt við sær, at teir ongan persónsfrádrátt fingu fyri teir 180 dagarnar. Hetta hevði helst verið trupult at skilt hjá teimum flestu, at slíkur munur skuldi verið á skattsetingini fyri hesi bæði tíðarskeiðini, serliga um hugsað verður um ein persón, sum aftan á at hava verið her í 190 dagar ger av at verða verandi her í eitt longri tíðarskeið. Grundgevingarnar, fyri at geva persónsfrádrátt aftan á 180 daga tilhald her á landi, vilja í flestum førum eisini tala fyri at geva persónsfrádrátt í fyrra tíðarskeiðinum, kanska serliga tí, at um full skattskylda ikki tók við her fyrr enn 180 dagar vóru gingnir, so høvdu óivað fleiri, sum bert høvdu ætlan um at vera her eitt stutt skifti, sagt at ætlan teirra var at vera longur enn 180 dagar, bert fyri at fáa lut í persónsfrádráttinum beinanveg við skattaútrokningina.
Ein onnur avleiðing av, at skattskyldan tekur við longu frá byrjanini av tilhaldinum verður, at øll inntøkan frá 1. tilflytingardegi verður skattskyldug her á landi, uttan mun til um hon stavar úr Føroyum ella ikki (globalinntøkugrundreglan). Annars verður her víst til viðmerkingarnar til 1. gr. nr. 4.
Eisini skal verða nevnt, at persónar, sum bert eru avmarkað skattskyldugir sambært 2. gr, koma undir avmar- kaða skattskyldu beinanvegin, teir hava inntøku av tí slag, sum umrøtt er í 2. gr. 1. stk. a) - g). Henda avmarkaða skattskyldan fellur burtur beinanvegin somu inntøkur falla burtur.
Skattseting aftan á hjúnaband og tá tað verður slitið
Núgaldandi reglur siga, at kvinna, sum giftist í skattaárinum, er skattskyldug skattaárið út. Eisini eru reglur í núgaldandi skattalóg um, hvussu gift kvinna skal skattast, um vinnan heldur uppat stutt eftir hjúnabandið.
Í hesum uppskoti verður í staðin skotið upp, at kvinna, sum giftist í inntøkuárinum, verður skattað saman við manninum frá byrjanini av tí inntøkuári, tey giftust í, og eisini av teimum inntøkum hon hevur havt frá byrjan inntøkuársins og til tey giftust, og av møguligum inntø- kum, eftir at tey eru gift, tó so, at hon verður sett í skatt fyri seg av teimum inntøkum, ið nevndar eru í 4. gr. 2. stk., fyri alt inntøkuárið. Hetta fer at hava við sær, at tá endaligi skatturin skal álíknast í tí árinum, tey giftust, fær maðurin hennara fulla persónsfrádrátt, sum tó fyrst verður roknaður í hennara inntøkum, sambært 4. gr. 2. stk. Inntøka av møguligari ogn, sum konan átti, áðrenn tey giftust, verður nú tikin við í skattskyldugu inntøkuni hjá manni hennara fyri alt inntøkuárið. Eisini fer hetta at hava við sær, at um konan áðrenn hon giftist rak sjálvstøðuga vinnu, sum hon nú gevst við og letur mannin taka sær av, verður maður hennara nara nú settur í skatt av allari inntøkuni av hesum virki í inntøkuárinum.
Eftir núverandi lóggávu verða hjún, sum verða sundurlisin ella skild, sett í skatt hvørt sær frá byrjanini av tí skattahálvári, ið kemur aftan á, at dómur varð uppsagdur ella skilnaðarloyvi givið. Hjún, sum slíta sambúð sína, uttan at verða sundurlisin ella skild, verða sett í inntøkuskatt hvørt sær frá og við tí degi skattaár byrjar, um sannað verður, at treytirnar fyri, at tey mega roknast fyri at liva skild, eru fyri hendi, nú árið byrjar.
Í hesum uppskoti verður bert tann broyting gjørd, at nú verða hjún, ið eru sundurlisin ella skild, sett í inntøkuskatt hvørt sær, frá tí at dómur varð uppsagdur ella skilnaðarloyvi givið.
Til tær einstøku greinirnar í hesum kapitli kunnu annars verða gjørdar hesar viðmerkingar.
6. gr. Í hesi grein hava vit høvuðsregluna í eini skipan har skattur verður goldin samstundis, sum inntøkan verður vunnin. Henda grundregla sigur, at skattskyldan og somuleiðis samskatting av hjúnum her á landi stendur við, so leingi ein lýkur treytirnar fyri skattskyldu, ávikavist treytirnar fyri samskatting her á landi.
Næsta høvuðsreglan, sum eisini skal verða nevnd her, sigur, at tað er inntøkan í tí tíðarskeiði, skattskyldan her á landi stendur við í, sum kemur undir skatting her á landi. Hesa reglu hava vit í 24. gr. í lógaruppskotinum Har skattskyldan ikki varir alt árið, tí hon tekur við ella heldur uppat, møguliga bæði tekur við ella heldur uppat í árinum, er tað bert inntøkan í tí partinum av árinum, skattskyldan hevur staðið við, sum kemur undir skatting,(jvmt. 24. gr. 2. stk.). Inntøkan aftan á frádráttir verður upproknað, so hon svarar til inntøkuna í 12 mánaðir, og skatturin fyri hesar 12 mánaðirnar verður útroknaður, og skatturin, sum nú skal gjaldast, skal svara til tann partin av árinum, ein hevur verið skattskyldugur í.
Serskatting av giftari kvinnu av teimum inntøkum, sum nevndar eru í 4. gr. 2. stk. verður eisini bert fyri tað tíðarskeiðið, hjúnini eru samskattað.
Við øðrum orðum, so hevur henda reglan í hesi grein við sær, at skattskyldan her á landi varir so leingi ein persónur hevur bústað her, og hon heldur ikki uppat, bert tí viðkomandi hevur ella fær sær bústað uttan fyri Føroyar, og eisini har kemur undir fulla skattskyldu. Sáttmálar við onnur lond um at sleppa undan tvinnanda skatting av inntøkum kunnu hava við sær, at sjálv skattsetingin heilt ella lutvís heldur uppat. Um skattskyldan her í landinum stendur við, og ein persónur flytur til eitt land, vit ikki hava slíkan sáttmála við, kemur hann ofta undir tvinnanda skatting, men hesin skattur verður strikaður sambært kreditregluni í 154. gr. 2. stk., tó bert skattur av inntøkum, sum stava frá keldum uttan fyri Føroyar, og sum hann er settur í skatt av her á landi.
Í hesum sambandi stingur spurningurin seg upp, nær metast kann, at ein persónur er fluttur úr Føroyum, soleiðis at vit eiga at sleppa skattskylduni her. Bert tað, at ein persónur skattskyldugur í Føroyum hevur hús standandi eftir her aftan á, at hann er fluttur av landinum, kann ikki altíð í sjálvum sær føra til, at vit halda fast við skattskylduna her á landi. Ofta kunnu vit tó sum meginreglu siga, at slíkur persónur ikki hevur slept bústaðnum her,men um nú húsið er útleigað til annan fremmandan persón, so kann tað ofta benda á, at slíkur persónur hevur latið bústaðin her á landi frá sær,soleiðis at hann ikki longur hevur slíkt samband við Føroyar, sum ger, at vit kunnu halda fast við, at hann hevur fastan bústað her.
Um nú tey, sum hava leigað húsið, kunnu sigast upp við stuttari freist (1 mánað), so hevur hetta við sær, at vit ikki meta, at hann hevur slept bústaðnum her á landi, soleiðis at skattskyldan heldur uppat. Er harafturímóti slíkt leigumál gjørt fyri longri tíð,so kunnu vit ikki siga, at húsið er tøkt sum bústaður hjá skattskylduga, og hann má tí metast at hava slept bústaðnum her við teirri avleiðing, at skattskyldan heldur uppat, um aðrar treytir annars eru uppfyltar eftir hesi lóg, jvmt. 1. gr. nr. 2.
Um ein persónur flytur úr Føroyum uttan at verða sundurlisin lisin ella aðra ósemju við hjúnafelagan og letur húsfólk sítt verða eftir her, kunnu vit í høvuðsheitunum ikki rokna við, at bústaðurin her á landi er sleptur, og verður tí slíkur persónur fult skattskyldugur her á landi.
7. gr. Um ein persónur fær sær hús (íbúð) her á landi og bert nýtir tey til styttri feriutilhald uttan sjálvur at seta búgv her, so sigur 1. stk., at hann ikki verður skattskyldugur her á landi sambært 1. gr. nr. 1. Spurningurin, sum her skal takast støða til, er, nær eitt tilhald er so stutt, møguliga eitt tilhald innan fyri eitt ávíst tíðarskeið, at tað ikki hevur skattskyldu her á landi við sær. Eitt samanhangandi tilhald her upp á minst 3 mánaðir, ella eitt samanlagt tilhald her upp á meira enn 180 dagar innan fyri eitt ár, kann ikki verða mett, sum eitt styttri tilhald her, so sum feria o. t.
Reglan í 1. gr. nr. 2, um at persónar, sum tey seinastu 4 árini hava havt bústað her, varðveita skattskylduna her, vil sambært 2. stk. ikki kunna nýtast fyri skattskyldugum, sum bert í stutta tíð hava sett búgv her á landi. Hon er bert galdandi fyri flyting úr Føroyum, tá hin skattskyldugi frammanundan hevur búð í Føroyum í eitt samfelt tíðarskeið upp á minst 4 ár. Hetta vil siga, at 1. gr. nr. 2 ikki kann verða nýtt, um t. d. ein persónur innan fyri eitt 8 ára tíðarskeið hevur havt bústað her á landi fleiri ferðir, sjálvt um samanlagda tíðarskeiðið er 4 ár ella meira. Treytin er, at tíðarskeiðið beint fyri fráflytingina skal hava verið minst 4 ár.
Dømi: Ein persónur flytur úr Føroyum og verður fult skattskyldugur uttan fyri Føroyar. Skattskyldan í Føroyum fellur burtur frá tí, hann tekur bústað uttanlands, og verður settur í skatt har eftir teimum reglum, sum galda fyri aðrar skattskyldugar persónar í tilflytingarlandinum. Eitt ár seinni flytur hann til annað land, har hann ikki kemur undir fulla skattskyldu. Hann verður nú aftur fult skattskyldugur til Føroya, og stendur henda nú við, til persónurin møguliga aftur verður skattskyldugur til eitt fremmant land, ella 4 ára skeiðið er runnið.
Við øðrum orðum. Skattskyldan í Føroyum stendur við, so leingi ein persónur hevur bústað her, og hon kann standa við í eina ávísa tíð, sjálvt um persónurin hevur slept bústaðnum her á landi.
8. gr. Spurningurin í hesi grein, sum er umrøddur fyrr, snýr seg um, nær ein persónur, sum ikki hevur tikið bústað her á landi, men bert hevur tikið tilhald her fyri eina styttri tíð, verður skattskyldugur her. Í teimum førum, har tað ikki longu við byrjanina av tilflytingini er greitt, at hon fer at vara longur enn 180 dagar, verður fyribilsskattingin gjørd eftir reglunum um avmarkaða skattskyldu, sum so verður avloyst av fullari skattskyldu frá fyrsta degi tilflytarin kom higar til lands, um hann verður her meira enn 180 dagar í eitt 12 mánaða tíðarskeið. Annars verður víst til viðmerkingarnar frammanfyri og serliga til 1. gr. nr. 4.
9. gr. Her verður tann broyting gjørd frá galdandi reglum, at ein kvinna sum giftist í inntøkuárinum, verður samskattað við manninum frá byrjanini av sama inntøkuári. Tó soleiðis, at hon verður sett í skatt fyri seg av teimum í 4. gr. 2. stk. nevndu inntøkum, viðroknað bæði inntøkur hon hevur havt í inntøkuárinum, áðrenn hon giftist, og tær inntøkur hon hevur havt í sama inntøkuári, aftan á at hon giftist.
10. gr. Eftir hesum uppskoti, jvmt. her 6. gr. 2. stk, heldur samskattingin av hjúnum uppat frá tí, at dómur varð uppsagdur ella skilnaðarloyvi givið. Samstundis heldur serskatting av konuni sambært 4. gr. 2. stk. uppat. Konan verður nú sett sjálvstøðugt til skatt av egnu inntøkum sínum, og hjá møguligum børnum, sum hon hevur heima hjá sær,jvmt. tó 5. gr. Inntøkur, sum konan hevur havt sambært 4. gr. 2. stk. fyri skilnaðin, verða eisini skattaðar hjá henni, somuleiðis eisini inntøkur av serogn, og inntøkur í inntøkuárinum av tí parti av felagsbúnum, sum verður skiftur henni. Maðurin verður skattaður av øllum eftirverandi inntøkum. Bæði fáa fullan persónsfrádrátt fyri alt inntøkuárið.
Í 2. stk. hava vit ikki sama greiða rættargrundarlag at ganga út frá, sum í 1. stk. Ofta er tað soleiðis, at vit fyrst aftan á at ein tíð er gingin kunnu gera av, um nú hjún hava slitið sambúð sína, og tala er um eitt veruligt sambúðarslit. Tað hevði havt nógvar trupulleikar við sær hjá skattavaldinum, um slík hjún skuldu verið sett í skatt fyri seg, tá tey søgdu seg hava slitið sambúð sína, tí ofta skuldi verið kannað eftir, um og nær tey nú høvdu slitið sambúð sína. Tí er reglan í galdandi lóg ikki broytt í hesum uppskoti, sum sigur, at slík hjún verða sett í inntøkuskatt hvørt sær frá og við tí degi, nýtt inntøkuár byrjar, um sannað verður, at treytirnar fyri, at tey mega roknast fyri at liva alsamt skild, eru til staðar, men flyta tey saman aftur, áðrenn fyrsta inntøkuárið, ið tey eru sett í skatt hvørt sær, er at enda komið, falla hesar skattsetingar burtur.
Deyðsbúgv
Eftir galdandi reglum, fellur skattskyldan burtur,tá persónur doyr, tá ið mánaðurin, hann er deyður, gongur út. Situr einkja eftir, skal hon verða sett í skatt frá tí degi, næsti mánaður byrjar.
Tá vit nú hava skotið upp, at skatturin skal verða goldin av inntøkuni, so hvørt hon verður vunnin, so má henda skipan virka soleiðis, at ein persónur skal gjalda skatt av inntøkuni til hann doyr, og má skattskyldan tá halda uppat frá sami degi hann er deyður. Inntøkur, sum eru vunnar aftan á deyðsdagin, koma tá arvingunum til góðar, og eiga hesir tí sum meginreglu beinanveg at verða skattskyldugir av hesum inntøkum, men um ein almenn skiftisviðgerð skal verða gjørd eftir hin deyða, fáa vit her eitt sjálvstøðugt rættarsubjekt, sum fær allar inntøkurnar meðan hetta skifti fer fram. Sum meginreglu eigur eitt slíkt búgv, sum er tikið til almenna skiftisviðgerð, at vera skattskyldugt av øllum inntøkunum frá deyðsdegnum, og til skiftisviðgerðin er enda. Skattskyldan hjá arvingunum av inntøkunum av teimum ognum, teir fáa úr búnum, tekur so ikki við, fyrr enn búgvið er skift.
Herafturat kemur, at vit eisini mega hava reglur, sum tryggja, at tær ognir, sum skulu takast við í slíka inntøkuuppgerð, verða virðismettar soleiðis, at skattsetingin verður framhaldandi (kontinuerlig).
1. gr. nr. 7 slær fast, at slík deyðsbúgv, sum eru tikin til skiftisviðgerð her á landi, eru skattskyldug her. Hetta er galdandi bæði fyri búgv, sum eru tikin til almenna og privata skiftisviðgerð.
Í 6. gr. 1. stk. verður sagt at slík búgv, sum her eru nevnd, verða skattskyldug, so leingi treytirnar fyri skattskyldu eru uppfyltar sambært 1. gr. og 2. gr. Hetta hevur her at siga, at búgvið sjálvt er skattskyldugt til skiftisviðgerðin er lokin, og tekur henda skattskylda við frá deyðadegi, og heldur uppat tann dagin skiftisviðgerðin endar jvmt. 15. gr.
11. gr. Her verður sligið fast, at skattskyldan heldur uppat á deyðadegnum, samstundis tekur skattskyldan hjá búnum eftir hin deyða við sambært l. gr. nr. 7.
Hetta hevur at siga, at allir fyribilsskattir líka til deyðadagin skulu gjaldast. Viðvíkjandi A-skatti, fer hetta ikki at geva nakrar trupulleikar, men fyri B-skattin má tað avgerandi fyri, um eitt gjald skal gjaldast vera, um hetta er fallið til gjaldingar fyri deyðadagin ella ikki. Tá hesir skattir eru fyribilsskattir, sum eru á conto gjøld av einum endaligum skatti, sum fyrst kann roknast út við endaligari álíkning, stingur tann spurningur seg upp, um ov nógv ella ov lítið er goldið í tvey tíðarskeið.
Í fyrra lagi í inntøkuárinum fyri andlátið, og í øðrum lagi í inntøkuárinum, sum andlátið var.
Um sjálvuppgáva fyri tað fyrra tíðarskeiðið ikki er latin inn fyri andlátið, skal búgvið lata inn sjálvuppgávu, og er hetta galdandi fyri bæði alment og privat skift búgv. Har hjúnafelagi situr eftir við óskiftum búgvi, er tað hesin, sum skal lata inn sjálvuppgávuna. Treytirnar fyri skatting eftir hesi sjálvuppgávu eru tær, sum eru galdandi, um tað var hin deyði, ið sjálvur læt hana inn.
12. gr. Henda regla verður nýtt, tá skattskyldan hjá manninum fellur burtur, tí hann doyr ella tí hann fær sær bústað ella setur búgv uttan fyri Føroyar undir slíkum viðurskiftum, at tað er greitt at felagsbúgv er slitið. Konan verður nú sett í skatt fyri seg, tó er tað ein treyt, at hon lýkur tær vanligu treytirnar í l. gr. og 2. gr. um skattskyldu her í landinum.
Hjá børnum er tó treytin, fyri sjálvstøðugari skattskyldu, at tey ikki aftan á at samskatting við tann flutta persónin er hildin uppat, skulu samskattast við annan persón (í flestum førum mammuna), sum tey búgva hjá. Í øllum øðrum førum verða tey eisini fult skattskyldug, um tey lúka treytirnar í 1. gr. og 2. gr. frá tí degi, tann persónur, tey vórðu samskattað við, er fluttur.
13. gr. Henda grein fevnir um seinna tíðarskeiðið av teimum báðum, sum eru nevnd í viðmerkingunum til 11. gr., og tí tíðini, sum eftirsitandi hjúnafelagin situr í óskiftum búgvi. Um hann tekur yvir felagsbúgvið og situr í óskiftum búgvi so yvirtekur hann heilt skattskylduna hjá tí deyða, sum um tað var hansara egna, soleiðis at eftirsitandi hjúnafelagin verður skattskyldugur av øllum inntøkunum hjá tí deyða í inntøkuárinum til deyðadagin, og verða eisini teir fyribilsskattir, sum eru goldnir, góðskrivaðir eftirsitandi hjúnafelaga.
Skattingin fevnir um allar leypandi inntøkur, somuleiðis inntøkur av teimum ognum, sum hin deyði hevur átt, og sum annars eftir skattalógini eiga at verða tiknar við í skattleggjandi inntøkuna, tá tær verða seldar. Allar leypandi inntøkur verða skattaðar, samstundis sum tær verða vunnar, eftir teimum vanligu reglunum í skattalógini meðan skatting av vinningi við sølu av ognum ikki , fyrr enn búgvið selur tær til triðjamann, ella tá eftirsitandi hjúnafelagi, sum situr við óskiftum búgvi, selur til triðjamann.
Tá ið eftirsitandi hjúnafelagi situr við óskiftum búgv, verður sagt, at búgvið og eftirsitandi hjúnafelagin "succederer" - kemur í staðin fyri hin deyða. Hetta hevur í fyrra lagi at siga, at vinningur/hall skal gerast upp á sama hátt, sum hetta vildi verið gjørt, sum tað var hin deyði, sum seldi ognirnar. Í øðrum lagi hevur hetta at siga, at búgvið ella eftirsitandi hjúnafelagin skal taka yvir gjørdar avskrivngar hjá tí deyða upp á ognirnar, sum verða yvirtiknar, soleiðis, at avskrivingargrundarlagið ikki broytist orsakað av andlátinum.
Hesar reglur eru eisini galdandi, tá eitt búgv uttan skiftisviðgerð eftir skiftilógini verður lagt út til eftirsitandi hjúnafelaga.
Tað, at inntøkurnar verða samanlagdar, fer við einum progressivum skattastiga at geva eftirsitandi ein ov høgan skatt, enn um bæði vóru sett í skatt fyri seg. Tí verður tann reglan galdandi her, at um ein kona hevur verið skattað fyri seg sambært 4. gr. 2. stk., fyri andlátið skulu tvær skattsetingar verða gjørdar. - Ein skattseting, sum fevnir um inntøkuna, sum serskattað kona hevur havt, uttan mun til, hvørt av hjúnunum er deytt, og ein sum fevnir um hinar inntøkurnar fyri alt inntøkuárið. Skatturin verður útroknaður av hvørjari inntøku sær, og tann skatturin skal so gjaldast av tí eftirsitandi, sum so fær góðskrivað allan goldna fyribilsskattin hjá hjúnunum. Tá slík uppgerð er fyri eitt styttri tíðarskeið enn 12 mánaðir, skal altíð verða roknað við eini inntøku, sum er umroknað til 12 mánaðir, og skal so skatturin gjaldast fyri tað tíðarskeið av árinum, hin deyði hevur verið á lívi. Har konan ikki hevur verið sett í skatt fyri seg í tíðini fyri andlátið, verður bert ein samanløgd skattseting gjørd.
14. gr. Skattskyldan hjá tí deyða varir, sum fyrr nevnt, til deyðadagin, t. e. at ein skattseting skal gerast fyri tíðarskeiðið frá ársbyrjan og til deyðada- gin, og skal hon, um biðið verður um tað, latast inn til skattavaldið sambært teim tíðarfreistum, sum nevndar eru í 3. stk. Nettoinntøkan skal so roknast upp til 12 mánaðir og skatturin roknast út av hesum tali. Tann skattur, sum skal gjaldast, skal svara til tíðarskeiðið frá ársbyrjan til deyðadagin. Fyribils goldin A- og B-skattur í sama tíðarskeiði skal dragast frá hesum tali.
Um henda uppgerð vísir ein írestandi skatt, sum er meira enn 5.000 kr., skal búgvið gjalda hann, jvmt. 2. stk.
Um uppgerðin vísir ein avlopsskatt, sum er meira enn 100 kr., kann búgvið krevja hann útgoldnan, jvmt. 2. stk.
Av praktiskum orsøkum verður tó í 1. stk. sagt, at ein slík uppgerð sum nevnd frammanfyri, ikki skal gerast, tá fyribilsskatturin av inntøkunum verður mettur at svara til endaliga skattin. Bert um skattavaldið ella búgvið krevja, at ein endalig líkning skal gerast, skal hon verða gjørd, og skulu krøvini í 2. stk., sum nevnt frammanfyri, tá verða lokin. Sambært 3. stk. so skal ein uppgerð latast líkningarvaldinum, um biðið verður um tað.
Krøvini til slíka uppgerð verða sett í 3. stk. og 6. stk., og samstundis verður avskriving loyvd eftir vanligu reglunum í avskrivingarlógini fyri tíðarskeiðið frá ársbyrjan til andlátið, tó so at tær verða roknaðar lutfalsliga fyri sama tíðarskeið, sum skattskyldan er fyri. Samstundis verður í 5. stk. kravt, at skattavaldið skal hava reist krav móti búnum, áðrenn 2 mánaðir eru lidnir frá tí, at ein uppgerð sambært 3. stk. er latin tí.
7. stk. áleggur líkningarráðnum at gera nærri reglur fyri slíkari endaligari uppgerð frá ársbyrjan og til deyðadagin. Hesar reglur eru eisini galdandi fyri búgv, sum verða tikin til privata skiftisviðgerð, um ein slík uppgerð ikki er latin inn, aftan á at 3 mánaðir eru gingnir frá tí, at biðið varð um hana.
Í 8. stk. verður sagt, at reglan í 1. stk. ikki er galdandi, um serognin hjá tí deyða verður skift, og hitt verður yvirtikið av tí óskifta búnum. Her verður farið fram eftir reglunum í 13. gr., og skal búgvið lata inn eina uppgerð yvir serognina hjá tí deyða á deyðadegnum.
15. gr. Bæði búgv, sum eru tikin til almenna og privata skiftisviðgerð eru í princippinum skattskyldug frá andlátinum og til tann dag, búgvið endaliga verður uppgjørt. Av praktiskum grundum verður tó tann avmarking gjørd í 2. stk., at um inntøkan hjá búnum ikki er yvir 25.000 kr., og endaliga skiftið av búnum er lokið og latið skattavaldinum innan 15 mánaðir, skal skattur ikki verða goldin. Um endaliga uppgerðin av búnum verður gjørd og latin inn, aftan á at 15 mánaðir eru gingnir frá deyðadegnum, skal skattur gjaldast uttan mun til inntøkuna.
3. stk. ásetur, at búgv, sum verða skift alment ella latin frá privatari til almenna skiftisviðgerð, áðrenn 15 mánaðir eru lidnir frá deyðadegnum, og sum ikki sambært 2. stk. eru frítikin fyri at gjalda skatt, skulu rokna við inntøkuni frá deyðadegnum og til endaliga uppgerðin av búnum verður gjørd.
16.gr. Her verður ásett, hvussu farast skal fram, um skattavaldið ikki góðtekur virðismetingina av ogn og skuld, tá búgvið verður endaliga uppgjørt, ella uppgerð verður gjørd sambært 14. gr.
6. stk. Útreiðslurnar til slíka virðismeting skulu gjaldast av búnum, um metingin er minst 10 % hægri enn uppgjørt av búnum. Tá skattskyldan hjá búnum heldur uppat, verða arvingarnir og eftirsitandi hjúnafelagin skattskyldug av tá møguligum inntøkum. Um partar verða tiknir úr búnum, so verður skattskyldan flutt til tann, sum hevur fingið part í búnum, og frá tí degi hesin partur er tikin út, t. e. frá tí degi, tá inntøkur og útreiðslur av teimum úttiknu ognunum ikki longur falla til búgvið.
17.gr. Búgv, sum verða tikin til privata skiftisviðgerð, koma eisini undir reglurnar í 15. gr., 1. og 2. stk.
Er privata skiftisviðgerðin ikki liðug, tá 15 mánaðir eru lidnir, skal áðrenn ein mánaður er farin, ein uppgerð latast skattavaldinum yvir støðuna hjá búnum við endan á teimum 15 mánaðunum. Her skal verða greitt frá, hvat er lagt út til arvingarnar, og hvat enn er eftir í búnum. Tað, sum eftir er í búnum, skal verða uppgjørt til virðið í vanligum handli. Samstundis verður sjáluppgáva latin inn yvir inntøkuna frá deyðadegnum og til endan á teimum 15 mánaðunum.
Í 4. stk. verður ásett, at skattskyldan hjá búnum endar, tá 15 mánaðir eru lidnir. Tá verður skattskyldan yvirtikin av arvingunum í mun til teirra lut í búnum. Bæði vinningur og tap av teimum ognum, sum tá tíðarfreistin er úti, ikki eru útlutað úr búnum, verða tikin við í skattskyldugu inntøkuna hjá búnum, sum um hesar ognir vóru seldar,tá tíðarfreistin gekk út. Arvingar og eftirsitandi hjúnafelagin skulu tá rokna við hesum virðum sum teirra skattligu útveganarvirðum.
18.gr. Um eitt alment skift búgv verður tikið uppaftur til skiftisviðgerðar, er tað fyrst skattskyldugt frá tí degi, skiftirætturin hevur góðtikið at taka tað upp aftur til viðgerðar. Reglan í 15. gr., 1. stk. fevnir ikki um slík búgv. Tey verða viðgjørd eftir somu reglum, sum galda fyri búgv, sum verða skift stutt eftir deyðadagin.
Um privat skift búgv verða tikin aftur til skiftisviðgerðar, verður skattskyldan verandi hjá parthavarunum í búnum.
19.gr. Her verður tann spurningurin viðgjørdur, at eitt óskift búgv verður tikið til skiftisviðgerðar, meðan eftirsitandi hjúnafelagin er á lívi. Skattskyldan verður her flutt til búgvið, tá skiftirætturin hevur góðtikið umbønina um skiftið. Annars eru somu reglur galdandi her viðvíkjandi uppgerðini av inntøkum, ognum og skuld, sum eru nevndar frammanfyri. Í 3. stk. verður ásett, at um eitt búgv, sum hevur verið tikið til almenna skiftisviðgerð, verður latið av skiftirættinum til at sita í óskiftum búgvi, so verður farið fram eftir 13. gr., og møgulig skatting eftir 14. gr. verður tikin aftur. Sambært 4. stk., er henda regla eisini galdandi fyri privat skift búgv.
Í 5. stk. verður ásett, at eitt búgv, sum hevur verið undir almennari skiftisviðgerð og verður latið til privata skiftisviðgerð aftan á at 15 mánaðir eru lidnir, verða viðgjørd eftir 17. gr., 2. og 4. stk., tá tað, at búgvið er latið til privata skiftisviðgerð, kemur í staðin fyri at freistin upp á 15 mánaðir er úti.
Í 6. stk. verður ásett, at um eitt búgv, sum hevur verið til privata skiftisviðgerð aftan á 15 mánaðir verður latið til almenna skiftisviðgerð, verður tað ikki aftur skattskyldugt, men eru arvingarnir og eftirsitandi hjúnafelagi støðugt skattskyldugir av sínum parti í búnum.
20. gr. ásetur, at landsstýrið ger nærri reglur um sjálvuppgávuna, endaligu búsuppgerðina, og hvussu upplýsningarnar frá skiftirættinum skulu latast skattavaldinum. Í búgvum, sum verða tikin til privata skiftisviðgerð, skulu arvingarnir altíð velja ein felags umboðsmann fyri seg, sum skattamyndugleikarnir kunnu snúgva sær til.
21. gr. Tá partafeløg og onnur feløg ikki koma undir lógina um samtíðarskatt, eru reglurnar fyri, nær sjálvuppgávan skal verða innlatin, broyttar. Her hava vit reglur fyri, at nýstovnað feløg v. m., hvørs roknskaparár endar fyri 31. december, verða sett í skatt av allari inntøkuni í roknskaparárinum, sama hvussu langt tað er. Í 3. stk. er tó ein nýggj regla innsett, sum sigur, at hóast reglurnar í 1. stk., kann 1. roknskaparskeiðið ikki fevna um meira enn tvey álmanakkaár.
22. gr. Her eru ongar broytingar gjørdar frá teimum núverandi reglunum. Reglan sigur okkum, hvussu persónar, sum hava avmarkaða skattskyldu her á landi, skulu verða settir í skatt fyrstu ferð, og eisini hvussu skal farast fram, tá inntøkukeldan verður uppgivin her.
Viðmerkingar til 3. kappitul
Í 3. kapittli verður ásett, hvussu skattskylduga inntøkan verður uppgjørd. T. e., bæði hvussu sjálv inntøkuuppgerðin skal gerast, og hvussu langt tað skattskylduga tíðarskeiðið er, hon skal gerast upp fyri.
Í 23. gr. 2. stk. verður sagt, at skattaárið er tað tíðarskeið, sum skattaálíkningin er gjørd fyri, og sum skattskyldan er miðað eftir. Í gomlu lógini stóð beinleiðis, at hetta var tíðarskeiðið frá 1. apríl á hvørjum ári til 31. mars árið eftir. Skatturin varð tá álíknaður eftir inntøkuni í álmanakkaárinum frammanundan, men varð álíkningin gjørd fyri skattaárið, sum byrjaði 1. apríl, aftan á at tað inntøkuár, sum inntøkan varð vunnin í, var gingið út. Tann álíknaði skatturin fell til gjaldingar leypandi í skattaárinum, og sjálv skattgjaldingin var soleiðis treytað av, at viðkomandi var skattskyldugur í hesum tíðarskeiði. Fell skattskyldan av einhvørji orsøk burtur, fell skyldan at gjalda tann álíknaða, men ikki gjaldkomna skattin, burtur frá sama degi.
Í hesum lógaruppskoti um samtíðarskatt fellur tíðarbilið, millum nær inntøka verður forvunnin, og nær skattur av henni fellur til gjaldingar, burtur fyri persónar, tá lógin miðar ímóti, at skatturin fellur til gjaldingar so hvørt, sum inntøkan verður vunnin.
Í 24. gr. verður sagt, at inntøkuárið hjá persónum er álmanakkaárið, sum endar fyri ta endaligu álíkningina, og tað hjá feløgum er tað roknskaparskeið, sum fellur saman við ella endar í álmanakkaárinum frammanundan.
Er skattskyldan fyri eitt styttri tíðarskeið t.d. tá ein persónur við flyting til Føroya kemur undir skattskyldu mitt í álmanakkaárinum, verða allir loyvdir dir frádráttir roknaðir lutfalsliga. Hetta merkir, at tá inntøkan bert er fyri ein part av árinum, verða allir frádráttirnir eisini bert roknaðir fyri henda partin av inntøkuárinum. Áðrenn sjálv skattaútrokningin verður gjørd, verður inntøkan umroknað til heilársinntøku. Tann útroknaði skatturin verður síðani ni lækkaður aftur svarandi til tað tíðarskeið, skattskyldan varir. Soleiðis fær hann, sum hevur verið undir fullari skattskyldu í bert 3 mánaðir av árinum, ein frádrátt svarandi til 1/4 av teimum føstu ársfrádráttunum.
Inntøkan, sum hann vinnur aftan á ársskiftið, verður tá ein partur av næsta inntøkuári, og um hann verður verandi í Føroyum, verður næsta árs skattseting sum hjá øllum øðrum uppgjørd, tá hetta álmanakkaárið er at enda, men fer hann avstað aftur áðrenn, verður aftur gjørd ein lík skattseting við umrokning til heilársinntøku eftir tí dagatali, hann hevur verið í Føroyum frá ársskiftinum at rokna.
Í hesum dømi er gingið út frá, at maðurin er komin undir fulla skattskyldu í Føroyum. Kemur hann bara undir avmarkaða skattskyldu, verður roknistykkið fyri alt tað hitt sama, bert hevur hann tá ikki rætt til somu frádráttir, tá bert teir, ið beinleiðis hava samband við at vinna inntøkurnar, verður loyvt at draga frá her. Eittnú verður eingin rentu- ella persónsfrádráttur givin persónum undir avmarkaðari skattskyldu.
Í 25., 26. og 27 grein verður ásett, hvørjar veitingar verða roknaðar uppí, tá skattskylduga inntøkan verður uppgjørd. Her verður sligið fast, at tær fevna um alla inntøku, uttan mun til um hon stavar úr Føroyum ella ikki. Hetta er sjálvandi bert galdandi, tá ein er undir fullari skattskyldu (sí kap 1).
Í mun til núverandi lóggávu eru ongar broytingar gjørdar, uttan í 26. gr., har virðið av vørum og framleiðslum, sum hin skattskyldugi hevur tikið úr virki sínum til egna nýtslu, nú skal metast eftir keypsvirðinum í staðin fyri sum í núverandi lóg eftir smásøluvirðinum.
Til 28. gr. Reglurnar í hesi grein eru nýggjar í mun til núverandi lóg, og eru tær ein beinleiðis avleiðing av at farið verður yvir til samtíðarskatt.
Sum nærri frágreitt í 6. kapitli, verður skattur eftirhildin, tá lønin verður útgoldin, og er øll samtíðarskattaskipanin bygd á ta meginreglu , at skatturin fellur til gjaldingar, samstundis sum inntøkan verður útgoldin tí skattskylduga.
Í núverandi lóg er meginreglan tann, at inntøkan verður skattskyldug, tá rættur til hana er vunnin, og skal hon takast til inntøku í tí inntøkuárinum, hon er vunnin, uttan mun til, um hon er útgoldin ella ikki.
Henda meginregla er fyri alt tað varðveitt í hesi lóg, men við samtíðarskattaskipanini, har miðað verður ímóti, at fyribilsskattsetingin skal verða so endalig sum gjørligt, so seinni broytingar ikki vera ov nógvar, verða allar A-inntøkur skattskyldugar, tá tær verða útgoldnar. Verður ein lønarinntøka, sum vunnin er í desember í einum ári, ikki útgoldin fyrr enn árið eftir, verður hon í útrokningarskipanini roknað uppí A-inntøkuna í tí ári, hon verður útgoldin.
Til 29. gr. Í høvuðsheitunum er einki broytt í mun til núverandi lóg. Tó skal viðmerkjast, at í 9. stk. er tikið við í lógina, at kostnaðarviðbót hjá løgtingsmonnum eins og fólkatingsmonnum er ikki skattskyldug. Hetta var frammanundan ásett í serstakari lóg.
Eisini er í 14. petti ásett, at afturberingin, sum útgoldin verður limunum í keypsamtøkum í mun til tað, teir hava keypt, ikki verður at rokna sum skattskyldug inntøka, sjálvt um hon smb. 36. gr. kann dragast frá í skattskyldugu inntøkuni hjá keypsamtøkuni. Hetta er ásett av praktiskum orsøkum, tá eftirlitið við inntøkuføringini av hesum upphæddum mundi verið alt ov arbeiðskrevjandi í mun til tær einstøku upphæddirnar.
Til 30. gr. Her er tann broyting gjørd, at um tað ásetta 20% avgjaldið av vinningsbýti ikki verður goldið Føroya Gjaldstovu ásettu tíðina, verður roknað 1% í rentu um mánaðin frá 1. í mánaðinum eftir at goldið skuldi verið. Henda renta kann ikki dragast frá í skattauppgerðini. Somuleiðis verður nú heimild til at panta fyri hetta avgjald.
Til 32. gr. 32. grein er nýggj í mun til núverandi lóg og gevur heimild til at draga frá í skattauppgerðini útreiðslur til royndar- og granskingarvirksemi, sum hin skattskyldugi hevur havt, áðrenn ein verulig vinna er byrjað.
Tað kann vera kostnaðarmikið at gera royndir á nýggjum økjum. Núverandi skattalóg hevur í princippinum ikki loyvt frádrátt fyri slíkar útreiðslur, tá kravt hevur verið, at ein vinnulig inntøka skal vera, áðrenn talað kann verða um frádráttir. Nú kunnu hesar útreiðslur goymast saman og dragast frá, tá ein verulig vinna er komin í gongd. 1. árið og 3 tey næstu árini alt eftir, sum hin skattskyldugi heldur vera best.
Sjálvandi má takast hædd fyri, at tá útreiðslur av slíkum slag skulu dragast frá, so má ein verulig vinna vera komin í gongd. Smærri inntøkur við sølu av royndarframleiðslu kann ikki metast sum um virkið var farið í gongd. Tó kunnu útreiðslur dragast frá ájavnt við inntøkurnar av virkseminum hesa tíðina.
Royndar- og granskingarvirksemi í sambandi við ráevni í undirgrundini koma ikki undir hesa reglu.
Til 33.gr. Her er komin við í lógina galdandi praksis um frárátt fyri útreiðslur til ferðing, reklamu o. t. í sambandi við virksemi hjá vinnuvirkjum. Viðvíkjandi reklamu, kann ofta vera drúgt, áðrenn tær ávirka søluna, og tí kunnur reklamur, sum gjørdar eru í einum inntøkuári ikki gera nyttu fyrr enn í seinni árum. Tí verður nú loyvt at draga slíkar útreiðslur frá í tí inntøkuári, tær koma fyri, tó at inntøkan ikki kemur fyrr enn í seinni árum.
Útreiðslur til provisión, stovningarprovisión í sambandi við lántøku eru nú nevndar í lógaruppskotinum sum loyvdur frádráttur. Tó ikki gjald fyri tinglestur. Hall í skattauppgerðini eitt ár kann dragast frá 4 tey næstu árini. Hetta er ein víðkan í mun til núverandi lóg, ið heimilar frádrátt gjøgnum 3 ár. Samstundis verður eisini fastsligið, at hall í sambandi við trotabúgv o. l. bert verður loyvt skattliga frádrigið í tann mun, tað verður goldið. Ofta verður ein størri ella minni partur av tí skuldini, ið stendur eftir, tá vinnuvirki heldur uppat, verður avtikið o.l., strikað av ognarunum, ella ein avtala verður gjørd um akkord, har ein ávísur partur verður eftirgivin, meðan hitt skal gjaldast. Skuldarin kann í hesum førum bert draga frá tann partin, sum goldin verður, og verður frádráttur í hesum førum ikki givin fyrr enn goldið er.
Til gr. 35. Henda grein er nýggj í mun til núverandi lóggávu, soleiðis at skilja, at eingin beinleiðis lógargrein var um hesi viðurskifti. Tó hevur verið galdandi ein praksis eftir teimum reglum, sum nú verða lagdar inn í hesa lógargrein.
Høvuðsreglan í skattalóg okkara er, at ognarminking ikki er skattskyldugur frádráttur, eins og ognarvøkstur ikki er skattskyldug inntøka, jvf. 29.gr.
Tó hevur frádráttur fyri kurstap verið loyvdur eftir hesum reglum:
1. Kursvinningur/tap hjá vinnuvírki, sum keypir vørur í fremmandum gjaldoyra, og kursurin á tí broytist frá keypsdegnum til gjaldsdagin, har verður hesin kursvinningur/tap at rokna sum skattlig inntøka/ útreiðsla og verður at bóka um rakstur.
2. Hjá vinnuvirki, sum til nýtslu í virki sínum keypir rakstrargøgn, sum eru undir avskrivingarlógini, t.d. skip ella skipspartar, verður keypspeningurin í fremmandum gjaldoyra gjørdur upp við kursinum yvirtøkudagin sum grundarlag, og verður hetta sostatt partur av útveganarvirðinum og verður avskrivað saman við tí.
Kursvinningur/tap, sum kemur fram í samband við avdrátt av lánum í fremmandum gjaldoyra, verður at rokna sum skattlig inntøka/útreiðsla og verður bókað um rakstur. Sum dømi kann nevnast skip, sum fíggjað er við lánum í útlendskum gjaldoyra; her verður tað goldna (realiseraða) kurstapið at føra um rakstur, meðan tann enn ikki goldni parturin, t. e. tað roknaða kurstapið, sum kemur fram, um restlánað á hvørjum ári tann 31. 12. verður umroknað til dagsins kurs, ikki kann útreiðsluførast. Á henda hátt verður frádráttur givin, so hvørt sum kurstapið verður goldið, t. e. so hvørt sum lánið verður afturgoldið, og fyri tann kurs, sum er galdandi, tá tey einstøku rentu- og avdráttargjøldini verða goldin.
Til 36 gr. Tann afturberingin, sum útgoldin verður limunum hjá keypsamtøkum í mun til tað, teir hava keypt fyri í árinum, og sum smb. 29. gr., l4. petti ikki er skattskyldig inntøka hjá móttakaranum, verður í hesi grein loyvt at draga frá í inntøkuuppgerðini hjá keypsamtøkuni.
Til 38. grein Renta, sum hin skattskyldugi má gjalda fyri ov seint goldnan skatt, kann ikki dragast frá í skattauppgerðini. Somuleiðis skal renta, sum hin skattskyldugi vinnur av ov nógv goldnum skatti, ikki teljast við í skattskyldugu inntøkuna.
Til 39. og 40. gr. Reglurnar viðv. endaligu skattauppgerðini hjá tí deyða, og reglurnar um skatting av deyðsbúgvum eru gjørdar so einfaldar sum gjørligt.
Óskift búgv:
Eftirsitandi hjúnafelagi, sum situr í óskiftum búgv, verður settur í skatt av allari inntøku hjúnanna í inntøkuárinum, tó soleiðis, at tá ið konan hevur havt inntøku, sum hon er vorðin serskattað av, skal henda inntøka gerast upp fyri seg fram til deyðadagin, men øll onnur inntøka hjúnanna skal ganga inn í eina høvuðsuppgerð. Tann fyribils inngoldni skatturin bæði hjá henni og manninum verður tá mótroknaður í hesum báðum uppgerðunum.
Hevur kona, sum situr í óskiftum búgv, onga inntøku havt, hevur hesin skattsetingarháttur tað við sær, at hon verður sett í skatt av hansara inntøku, sum var hetta inntøka vunnin í øllum árinum, og hevur hetta vanliga við sær, at tann skatturin, sum fyribils er goldin, er ov høgur, og fær hon tá munin afturgoldnan.
Eftirsitandi hjúnafelagi, sum situr í óskiftum búgv , og hevur yvirtikið búgvið skattliga, hevur somu rættindi og somu skyldur, sum tann deyði hevði. Hetta týðir, at um talað er um vinnuligan rakstur av einhvørjum slag, skal eftirsitandi hjúnafelagi gera upp á sama hátt, sum hin deyði hevði gjørt, og verða allar ognir avskrivaðir við teimum saldovirðum, sum tær høvdu frammanundan, og allar avsetanir og avskrivingar verða roknaðar sum gjørdar av tí eftirsitandi.
Skift búgv:
Eftirsitandi hjúnafelagi verður í førum, tá skift verður, settur í skatt av egnu arbeiðsinntøku síni í øllum inntøkuárinum. Í tann mun hann í skattseting síni hevur havt inntøkur, ið ikki er A-inntøka og frádráttir, sum ikki hava samband við A-inntøku, t.d. B-inntøka stavandi frá sjálvstøðugum vinnuvirki, privatur rentufrádráttur, sum býttur hevur verið millum hjúnafelagar, frádráttur fyri hall og avskriving av skipsparti, v.m., má henda inntøka og hesin frádráttur verða uppgjørd á deyðadegnum, og verður tá bert tann parturin, sum fellur fyri deyðadagin, skattaður saman við A-inntøkuni sum vanligt, men tann írestandi parturin fer inn í búgvið saman við teirri tilhoyrandi ognini og skuldini.
Uppí endaligu inntøkuuppgerðina hjá tí deyða smb. 40. gr. 1. stk. kemur øll arbeiðsinntøka hjá honum, eisini um hon ikki er útgoldin fyrr enn eftir deyðadagin. Hevur tann deyði umframt inntøku av egnum arbeiði, eisini havt inntøku av einhvørjum øðrum slag, t.d. inntøku av vinnuvirki, rentuinntøku, inntøku av útleigu v.m., skal henda inntøka teljast við í endaligu inntøkuuppgerðina við tí lutfalsliga partinum, sum svarar til tíðina frá tí at inntøkuárið byrjaði og til deyðadagin.
Í hesi inntøkuuppgerð verða nýttar somu reglur sum tann deyði sjálvur hevði kunnað nýtt. Allar vanligar avskrivingar, burturleggingar v.m. fyri tann lutfalsliga partin av árinum, kunnu sostatt gerast. Tó verður avseting í íløgugrunn ikki loyvd.
Henda samanlagda inntøkan fram til deyðadagin uppgjørd eftir omanfyristandi reglum verður nú skattað eftir somu reglum, sum umrøddar eru frammanfyri hjá tí, sum skattskyldan hjá, heldur uppat mitt í árinum, t. e. inntøkan til deyðadagin verður upproknað til heilársinntøku, skattur verður útroknaður og verður síðan lækkaður aftur í mun til skattskylduga tíðarskeiðið.
Tann írestandi parturin av B-inntøkum frá tíðini eftir deyðadagin og ónýttur frádráttur, so sum rentu frádráttur, hall av vinnuvirki o.a. verður, eins og gjørt varð hesum viðvíkjandi hjá eftirverandi hjúnafelaga, tá fluttur inn í búgvið og verður at draga frá í inntøkuuppgerð tess.
Uppgerð av skattskyldugu inntøkuni hjá búnum:
Sum tað skilst av tí, omanfyri er sagt, fevnir skattskylduga inntøkan í búnum í fyrstu syftu um allar tær inntøkur og útreiðslur, sum fluttar verða bæði frá inntøkuuppgerðini hjá tí deyða og frá inntøkuuppgerðini hjá eftirverandi hjúnafelaganum fyri tíðarskeiðið eftir andlátið. Harumframt kemur inntøka av einum og hvørjum slag, jvf. tær vanligu reglurnar um, hvat skattskyldugt er.
Verður búgvið ikki skift stutt eftir andlátið, og tann endaliga inntøkuuppgerðin smb. skiftisviðgerðini tí ikki kann gerast, verður búgvið sett í skatt eftir vanligum reglum av inntøkum og útreiðslum. Tað týðir við øðrum orðum, at búgvið kann avskriva, leggja burtur, v.m., og verða nýtt tey saldovirðir, sum komu fram í seinastu inntøkuuppgerð, áðrenn virðini gingiu inn í búgvið. Inntøkuár tess er álmanakkaárið, soleiðis at tað fyrsta inntøkuskeiðið verður tíðin frá tí degnum, búgvið varð tikið undir skiftisviðverð (sum vanliga vil vera deyðadagurin) og til næsta 31. desember. Inntøkan í hesum tíðarskeiðið verður í skattaútrokningin upproknað til heilársinntøku, og útroknaði skatturin verður síðan lækkaður lutfalsliga, á sama hátt sum frágreitt er omanfyri.
Verður búgvið skift innan 15 mánaðir eftir andlátið, verður loyvt, at hetta verður roknað sum eitt samanhangandi inntøkuskeið uttan umrokning til heilsársinntøku.
Tá eitt búgv verður skift, skulu í tí endaligu uppgerð tess smb. 7. stk. takast til inntøku aftur allar burturleggingar av einum og hvørjum slag, eisini tær sum gjørdar eru, áðrenn virðini er komin inn í búgvið. Allar ognir, sum avskrivaðar eru, skulu sostatt metast sum seldar í seinasta lagi uppgerðardagin, og skal ein vinningur, sum tá kemur fram, teljast við í skattskyldugu inntøkuna eins og eitt hall verður frádrigið. Somuleiðis skal mettur vinningur ella hall við sølu av ognum, sum keyptar eru við tí í hyggju at verða seldar aftur við vinningi, verða tikin við í uppgerðini. Virðini skulu ásetast eftir virðinum í vanligum handli, og kann líkningarráðið krevja, at tey verða mett av serkønum monnum.
Eftir uppgerðardagin fara ognirnar til arvingarnar, og skal møgulig inntøka tá skattast hjá teimum. Arvingarnir hefta fyri møguligan ógoldnan skatt hjá búnum í tann mun, teir hava fingið útlagt arv úr búnum. Verður eitt búgv uppgjørt við halli, verður ikki loyvt, at flyta hetta hall til inntøkuuppgerðina hjá arvingunum.
Viðmerkingar til 4. kapittul
Reglurnar, til hvørja kommunu skattskyldugur skal svara skatt, eru at siga tær somu sum í núgaldandi lóg. Tó er ein týðandi broyting gjørd.
Í 41. gr., 2. stk. er soleiðis ásett, at persónar verða settir í skatt til ta kommunu, har teir hava fast tilhald fyri seg (og húskið sítt) tann 1. oktober í árinum innan inntøkuárið.
Hetta týðir, at tað er bústaðurin 1. oktober, sum er avgerandi fyri, í hvørjari kommunu persónur verður settur í skatt næsta ár.
Henda broyting er ein avleiðing av samtíðarskattaskipanini, sum miðar ímóti, at skattsetingin skal vera so endalig sum gjørligt.
Smb. ásetanum aðrastaðni í hesi lóg skal innan 1. oktober á hvørjum ári gerast ein fyribilsskattaskráseting fyri næsta inntøkuár, og skulu í henni vera allir persónar, ið tá eru búsettir í kommununi.
Flytur persónur eftir henda dagin úr kommununi, verður tann gjørda skattaskráseting hansara fyri næsta inntøkuár galdandi hetta árið út. Hann fær sostatt onga broyting, sum stavar frá, at hann er fluttur.
Tað verður soleiðis ikki fyrr enn við næstu fyribilsskattaskráseting fyrstkomandi 1. oktober, at hann verður settur í skatt beinleiðis til tilflytingarkommuna eftir teimum reglum, sum eru galdandi í henni.
Viðv. feløgum v.m. verður í hesi grein ásett, at tey eru skyldug at rinda skatt til ta kommunu, har tey eru skrásett, sí tó 48. gr.
Eins og í núverandi lóg, verður tann regla galdandi, at uppihaldari, sum flytur í aðra kommunu í Føroyum at arbeiða har, varðveitir kommunuskattaskylduna til heimakommununa, soleingi hann hevur húshald sítt har.
Í 3.stk. í hesi grein verður ásett, at treytin fyri at koma undir skattskyldu til eina kommunu er, at viðkomandi hevur havt fast tilhald har í minsta lagi í 3 mánaðir, samfelt ella við millumbilum. Tó verður sagt, at um persónur flytur millum kommunur og ikki hevur havt tilhald í nakrari av teimum í 3 mánaðir, eiga allar kommunur, har hann hevur hildið til í minsta lagi ein mánað, rætt til sín lutfalsliga part av kommunuskattinum.
Í 4.stk. verður ásett, at persónar, sum vinna inntøku sína á sjónum, og sum ikki tann 1. oktober hava fast tilhald í nakrari kommunu í Føroyum, eru skattskyldugir til ta kommunu, har teir vanliga halda til, tá teir eru í landi, og ber ikki til at siga, hvar hetta er, verður skattskyldan til ta kommunu, har skipið er heimahoyrandi.
Er hann í tílíkum føri við útlendskum skipi, verður hann at rokna sum skattskyldugur til ta kommunu, har hann seinast varð settur í skatt. Landsstýrið tekur avgerð í ivamálum.
Í 5. stk. verður ásett, at persónar, sum í heilum skifta tilhald, verða settir í skatt til ta kommunu, sum má roknast at vera heimakommuna teirra. Eisini her tekur landsstýrið í ivamálum endaligu avgerðina.
Í 42. gr. verður viðgjørd skattskyldan hjá persónum, sum hava tilhald í einari kommunu, tí teir eru á sjúkrahúsi, fangahúsi o.l. og hjá teimum, sum í almennum ørindum eru í aðrari kommunu enn í vanligu tilhaldskommunu síni. Teir verða eins og í núgaldandi lóg settir í skatt í heimakommunu síni, um teir annars lúka vanligu treytirnar fyri skattskyldu til hennara.
Í 43. gr. verður ásett, at um kommunala líkningarvaldið metir, at tann kommunan, sum ein persónur er fyribilsskrásettur í 1. oktober, ikki er tann rætta, hevur hon rætt til at kæra um hesa skráseting til 5 mánaðir aftaná, at skattskyldan hjá hesum persóni tók við. Skattgjaldarin sjálvur hevur eisini rætt til at kæra um hetta, og skal kæran vera send avvarðandi kommunala líkningarvaldi innan 3 mánaðir, aftan á at hann hevur fingið boð um, hvar hann er skattskyldugur.
Í teimum førum, kommunur og/ella persónurin sjálvur ikki eru á einum máli um, hvar hann skal vera skattskyldigur, kann málið verða lagt fyri landsstýrið til avgerðar. Skattgjaldarin kann tó í slíkum førum innan 4 vikur eftir, at hann hevur fingið boð um avgerð landsstýrisins, kæra hesa avgerð til dómsvaldið.
Um persónur flytur til Føroya úr útlondum ella kemur undan sjómansskattaskipanini, verður hann settur í skatt til ta kommunu, sum má metast at verða tilhaldsskommuna hansara smb. 41. gr. Tekur henda skattskylda við í oktober ársfjórðingi, stendur henda skattskylda við eisini næsta inntøkuár.
Í 44. gr. verður ásett, at tilflytingarkommunan tó hevur krav um skatt frá teimum persónum, sum flyta til kommununa aftan á, at teir eru fyribilsskrásettir í aðrari kommunu, og verður her ásett, at skatturin skal býtast lutfalsliga millum kommunurnar í mun til tað tíðarskeið, skattgjaldarin hevur búð í hvørjari teirra, og verður lutfallið roknað frá byrjanini av tí fjórðingsári, sum kemur aftan á flytingina.
Tilflytingarkommunan fær sostatt flutt tann skattin, sum hevði verið goldin til fráflytingarkommununa við teimum kommunuskattastigum, sum galda í henni.
Í 45. gr. verður ásett, at um ein kommuna ikki hevur fingið tann partin av kommunuskattinum, sum hon heldur seg eiga rætt til smb. 44. gr. 2. stk., ella heldur, at býtið av skattinum millum kommunurnar ikki er rætt, hevur hon rætt til at kæra um hetta til hina kommununa, innan 1 ár og 3 mánaðir frá tí, at álmanakkaárið, ið kært verður um, er úti. Kunnu kommunurnar ikki semjast um býtið, hevur líkningarráðið avgerðarrættin. Reglurnar um, hvussu býtið av kommunuskattinum í slíkum førum verður útroknað, verða gjørdar av líkningarráðnum.
Ásetingarnar í 46. gr. eru óbroyttar í mun til núverandi lóggávu, men í 47. gr. verður sum nakað nýtt ásett, at kommunu- og kirkjuskattaprosentið fyri næsta inntøkuár skal ásetast í kommununi longu í seinnu helvt av september mánaði í árinum framman undan inntøkuárinum.
Henda lóg hevur ta broyting við sær, at tann endaliga álíkningin, sum verður gjørd aftan á, at inntøkuárið er gingið út, ikki sum áður kann nýtast sum grundarlag undir fíggjarætlanini fyri komandi fíggjarár. Tann endaliga álíkningin verður tá ein uppgerð um tann skattin, sum álíknaður er fyri farna álmanakkaár samanhildin við tær skattaupphæddirnar, sum eru fyribils inngoldnar.
Tá fíggjarætlanin skal leggjast, má hon tí grundast á eina metta inntøku fyri komandi inntøkuár, og verða kommunuskattaprosentini fyri komandi inntøkuár at seta út frá hesum, sí í hesum sambandi eisini gr. 59 í 6. kapitli, har landsstýrinum er heimilað at áseta tey, um tey ikki eru ásett av kommunustýrunum innan 1. oktober. Skattaprosentini, sum tá verða ásett, verða endalig og kunnu hvørki broytast í inntøkuárinum ella seinni, t.d. undir álíkningini, um hon vísir, at ov lítið er innkomið í mun til tað, kommununi ella landinum tørvar.
Viðmerkingar til 5. kapittul
Reglurnar um skattskyldu til tilhalds- og atvinnukommunu eru í høvuðsheitinum tær somu sum eftir núgaldandi lóg, og snúgva tær broytingarnar, ið her verða skotnar upp, seg fyrst og fremst um reglurnar fyri innsending av sjálvuppgávu og um útrokning og innheinting av skattinum.
Sum nú er, letur hin skattskyldugi inn sjálvuppgávu bæði til atvinnuog tilhaldskommunu, og fær hann eina skattarokning frá hvørjari. Tá landsskatturin av atvinnuinntøkuni ikki verður roknaður í atvinnukommununi, men skal roknast av samanløgdu inntøkum skattgjaldarans undir einum, eigur atvinnuinntøkan eisini at verða uppgivin í tilhaldskommununi, og skal samanlagda skattarokningin í henni tí lækkast við kommunuskattinum, sum fellur á atvinnuinntøkuna og longu er álíknaður í atvinnukommununi.
At halda skil á hesum og ansa eftir, at skattgjaldaranum ikki verður álíknaður dupultur kommunuskattur ella møguliga als ikki verður álíknaður nakar landsskattur av atvinnuinntøkuni yvirhøvur, hevur roynst ógvuliga tíðarkrevjandi, og eru tær mongu broytingarnar ringar at skilja hjá skattgjaldaranum.
Við teimum broytingum, sum her verða skotnar upp, verður miðað móti at gera reglurnar munandi einfaldari at umsita hjá skattavaldinum og eisini nógv lættari hjá skattgjaldaranum at skilja.
Í 48. gr. verður greitt frá, undir hvørjum umstøðum persónur ella felag skal rinda kommunuskatt til eina ella fleiri atvinnukommunur umframt møguliga til tilhaldskommununa.
Reglurnar eru her, at tá persónur ella felag, sum hevur fulla skattskyldu til eina kommunu í Føroyum, samstundis hevur inntøku av virki í aðrari kommunu enn tilhaldskommununi, so sum handils-, handsverks-, verksmiðju- ella annað virki, tá verður hann atvinnuskattskyldugur til tað kommunu, har virkið er.
Í 49. gr. verður ásett, at um persónur í árinum tekur upp ella heldur uppat við sovorðnari vinnu, sum ger hann atvinnuskattskyldugan, tekur atvinnuskattskyldan við / ávikavist heldur uppat, tann dagin byrjað verður við virkinum/virkið heldur uppat.
Skatturin verður javnaður, tá endaliga skattaálíkningin fyri avvarðandi inntøkuskeið verður gjørd.
Eisini verður her ásett, at um ein persónur, sum hevur sjálvsytøðugt virki í tilhaldskommununi, flytur úr henni í aðra kommunu, uttan at virkið flytur við, verður hann atvinnuskattskyldugur til fráflytingarkommununa av inntøkuni av vinnuvirkinum frá tí degi, tilhaldsskattskyldan heldur uppat, og er tað smb. 44. gr. frá byrjanini av fjórðingsárinum aftan á fráflytingina, eins og hann verður tilhaldsskattskyldugur til tilflytingarkommununa frá sama degi.
Somuleiðis verður ásett, at tá persónur, sum hevur verið atvinnuskattskyldugur av sjálvstøðugum virki í einari kommunu, flytur í hana at búgva, heldur atvinnuskattskylda hansara uppat frá tí degi, hann verður settur í tilhaldskommunuskatt til hennara.
Í 5. stk í hesi grein verður ásett, at skattskyldan til atvinnukommununa hjá feløgum tekur við, tá felagið tekur upp skattskyldugt virksemi í atvinnukommununi og heldur uppat, tá virksemið heldur uppat. Tá feløgini smb. hesa lóg ikki koma undir samtíðarskattaskipanina, men framvegis verða at skatta afturút av inntøkuni í inntøkuskeiðinum framman undan skattaárinum, vil tað siga, at skatturin av atvinnuinntøkuni í tí fyrsta inntøkuskeiðinum verður álíknaður og fellur til gjaldingar saman við skattinum til heimstaðarkommununa fyri avvarðandi inntøkuskeið í skattaárinum aftan á útgongu roknskaparskeiðsins.
Skatturin av atvinnuinntøkuni í inntøkuskeiðinum frá seinastu skattseting, og fram til virksemið í atvinnukommununi verður niðurlagt, skal somuleiðis álíknast og gjaldast samstundis við skattinum, sum álíknaður verður í heimstaðarkommununi fyri avvarðandi inntøkuskeið. Reglan í núverandi lóg, sum ásetur, at tá virksemið heldur uppat í atvinnukommununi, skal gerast ein serstak líkning fyri inntøkuna í atvinnukommununi fyri hetta seinasta inntøkuskeiðið, verður sostatt avtikin. Felagið er støðugt skattskyldugt til heimstaðarkommununa, og verður hetta seinasta inntøkuskeiðið í atvinnukommununi álíknað á vanligan hátt, og skatturin fluttur til hennara sum vanligt í skattaárinum aftaná.
Tað er sostatt bert, tá ið virksemið hjá felagnum sum heild verður niðurlagt, at tað verður gjørd ein serstøk líkning beinanvegin, avtøkan er gjørd, ella felagið hevur tikið upp skattfrælst virki.
Í 50. gr. verður nú ásett, at skattgjaldari bert skal senda inn sjálvuppgávu til tilhaldskommunu sína, eins og fyribilsskattaskráseting hjá persónum bert skal gerast í tilhaldskommununi. Sjálvuppgávan og fyribilsskattaskrásetingin skal fevna um allar inntøkur skattgjaldarans, bæði tær úr atvinnukommununi og tær úr tilhaldskommununi.
Atvinnukommunan hevur rætt til kommunuskattin av teimum inntøkum, sum stava frá atvinnuni, og smb. 51. gr. skal hon eisini hjá persónum álíkna hesa inntøku. Atvinnukommunan hevur tí krav upp á at fáa sendandi alt tilfar, sum snýr seg um atvinnuinntøkuna, frá tilhaldskommununi. Tilfarið skal kannast og inntøkan álíknast í atvinnukommununi, eins og inntøkan verður tikin við á skattalistan har, men eingin uppgerð skal sendast skattgjaldaranum úr atvinnukommununi. Verður broyting gjørd í atvinnuinntøkuni, skal atvinnukommunan boða tilhaldskommununi frá hesum, og verður broytingin síðan innroknað í samanlagdu skattaupphædd skattgjaldarans.
Hjá feløgum eru somu reglur galdandi fyri innsending av sjálvuppgávu, men her skal eins og eftir núgaldandi lóg heimstaðarkommunan standa fyri allari álíkningini, og fær atvinnukommunan síðan kommunuskattin av tí inntøkuni, sum er vunnin í kommununi.
Í 52. gr. verður síðan ásett, at persónligar frádráttir, sum ikki hava samband við atvinnuinntøkuna, sum t. d. hall og avskriving av skipspørtum v. m., og sum eftir núverandi lóg bert kunnu verða frádrignir í tilhaldskommununi, verða nú eisini loyvdir at flyta til frádrátt í atvinnukommununi, men tó bert í tann mun, teir ikki rúmast í inntøkuni í tilhaldskommununi. Frádrátturin verður sostatt fyrst og fremst givin í tilhaldskommununi, men um henda inntøka vísir hall, verður nú loyvt at flyta hallið til atvinnukommununa. 2. stk. í 52. gr. er óbroytt frá galdandi lóg, og verða her viðgjørd tey føri, har frádrátturin fyri rentu av eginskuld ikki rúmast í kommunuskattinum í tilhaldskommununi. Hetta kemur fyri, tá mest sum øll inntøkan er atvinnuinntøka, og kommununskatturin tí er fluttur til atvinnukommununa. Nú ber til at flyta rentufrádráttin til atvinnukommununa í tann mun, hann ikki rúmast innan fyri kommunuskattin til tilhaldskommununa.
Smb. 53. gr. er atvinnukommununi heimilað at sleppa kravinum um atvinnuskatt, um hon metir, at tann kommunuskattur, ið verður roknaður av atvinnuinntøkuni er so lítil, at tað ikki er ómakin vert at krevja hann inn.
Viðmerkingar til 6. kapittul
Í hesum kapitli verða nærri reglur ásettar um, hvussu skatturin til kommunurnar og landskassan skal krevjast inn. Tó verður avgjaldið av vinningsbýti kravt inn eftir reglunum í 30.gr. Her skal annars verða víst til tær meira almennu viðmerkingarnar í byrjanini, har sum greitt varð frá muninum millum núverandi innkrevjingarskipan og ta skipan, sum verður skotin upp í hesum lógaruppskoti.
Til tær einstøku greinirnar kunnu annars verða gjørdar hesar viðmerkingar:
54.gr. Í galdandi skattalóg eru reglurnar um, hvussu skatturin til landskassan fyri persónar, feløg, deyðsbúgv v. m., sum hava fulla ella avmarkaða skattskyldu her á landi,tiknar við í einum kapitli fyri seg. Nú verður í staðin skotið upp, at reglurnar um skattaútrokning og hvørjir frádráttir, sum skulu veitast í tí útroknaða skattinum, verða ásettar í serstakari løgtingslóg.
55. gr. Tær nýggju innkrevjingarreglurnar verða nýttar til uppkrevjing av bæði lands-, kommunu- og kirkjuskatti, og verða tær nýttar bæði, tá tað snýr seg um skattskyldugar persónar og skattskyldug deyðsbúgv.
56. gr. Her verður álagt landsstýrinum at gera nærri reglur um, hvussu sjálv innheintingin av skattinum skal verða løgd til rættis, samstundis sum álagt verður kommununum at útvega innheintingarvaldinum allar teir upplýsingar, sum tað heldur verða neyðugt fyri at skatturin kann verða kravdur inn eftir reglunum í hesi lóg.
57. gr. Inntøkuskatturin skal, alt eftir hvørjum slag av inntøkum hann verður roknaður av, antin verða eftirhildin í inntøkuni við fyribilsgjøldum við hvørja útgjalding sær, ella verða goldin sum fyribilsgjøld sambært skattarokning. Fyribilsskattur, sum verður hildin eftir í inntøkuni sambært 63. gr. verður nevndur A-skattur, og fyribilsskattur, sum verður goldin sambært skattarokning, verður nevndur B-skattur í hesum lógaruppskoti.
58. gr. Henda regla ásetur, at í princippinum skal fyribilsskatturin, sum verður kravdur í inntøkuárinum, svara til tann endaliga skattin, sum verður álíknaður aftan á, at álmanakkaárið er lokið. Hetta er galdandi eins væl fyri A- sum B-skatt. Til tess at henda regla kann verða hildin so langt tað er gjørligt, verður eisini skotið upp, at tá fyribilsskattur verður útroknaður og innkravdur, verður roknað við somu frádráttum, sum hin skattskyldugi kann ætlast at hava í øllum inntøkuárinum t. e. tá endaliga álíkningin verður gjørd, eins og roynt verður at meta um inntøkuna hjá einum B-skattaborgara so neyvt sum gjørligt soleiðis, at hon kemur at svara til hansara samanløgdu ársinntøku. Í hesum sambandi kann verða víst til 76. gr., sum gevur einum skattaborgara møguleika til at gjalda inn fyribilsskatt aftur at tí hann hevur goldið í árinum, og til 75. gr., sum gevur skattamyndugleikunum heimild til at gjalda einum skattaborgara pening aftur, um mett verður, at hann hevur goldið ov nógvan fyribilsskatt, eins og møguleiki er fyri at lata vera við at halda aftur skatt í A-inntøkuni, um mett verður at inntøkan ikki fer upp um eina ávísa upphædd jvmt. 72. gr.
59. gr. Her kunnu verða gjørdar tær viðmerkingar, at ein treyt fyri, at kommunurnar kunnu áseta skattaprosentið innan 1. oktober, er, at tær longu í september mánaði hava samtykt eina fíggjarætlan, sum skal galda frá 1. apríl árið eftir. Samstundis sum hetta skattaprosent eisini skal verða galdandi fyri seinasta ársfjórðing av galdandi fíggjarári. Sí í hesum sambandi viðmerkingarnar til 4. kap. um áseting av kommunuskattaprosentinum.
60. gr. Tá ið støða skal takast til, hvørjum slag av inntøkum fyribilsskattur skal verða hildin eftir í við hvørja útgjalding sær, og hvørjar inntøkur skattur skal verða kravdur í sambært rokning,eigur at verða hugsað um, at tað skynsamsta er at krevja skattin inn sum A-skatt, so hvørt inntøkan verður útgoldin, tí tá kann fyribilsskatturin altíð verða javnaður soleiðis, at hann kemur at svara til endaligu ársinntøkuna. Verður skatturin harafturímóti kravdur inn sambært rokning, og broytist inntøkan sum er løgd til grund, so hevði tað verið neyðugt at broytt fyribilsskattin gjøgnum árið, um vit í øllum førum skuldu kravt at fyribils goldin skattur skuldi svarað til endaliga álíknaða skattin. Hetta letur seg tó ikki gera í royndum.
Tá hugsað verður um hetta, eiga reglurnar at verða soleiðis, at fyribilsskattur verður eftirhildin í inntøkuni, har tað gerst uttan óneyðugan ampa fyri skattaborgaran og skattamyndigleikarnar. Tær inntøkur, sum tí skulu roknast sum A-inntøkur, eiga tí at vera slíkar, sum fyri tað mesta verða avroknaðar móttakara sum nettoinntøkur. Teir frádráttir, sum undir slíkum umstøðum verða loyvdir í inntøkuuppgerðini og skattaútrokningini, verða tí vanliga slíkir, sum ikki broytast ár um ár (oftast standardfrádráttir) soleiðis, at lagt kann verða upp fyri teir, tá skatturin skal roknast av tí einstøku útgjaldingini.
Henda áskoðan er løgd til grund fyri reglunum í 1. stk. nr. 1 - 7, tá avgjørt skal verða um ein inntøka skal roknast sum A-inntøka ella ikki. Reglan skal skiljast soleiðis, at bert tær inntøkur, ið nevdar eru í 1. stk. nr. 1 - 7 og tær inntøkur tøkur sum sambært 2. stk. eftir nærri reglum frá líkningarráðnum num skulu verða roknaðar sum A-inntøkur koma undir regluna um, at skattur skal eftirhaldast, tá tær verða útgoldnar, meðan allar aðrar inntøkur verða roknaðar sum B-inntøkur. Onnur treyt er eisini, at inntøkan sambært vanligu reglunum í skattalógini kann roknast sum skattskyldug inntøka hjá móttakara, og at móttakarin lýkur treytirnar fyri at verða skattskyldugur her á landi.
nr. 1. reglurnar í nr. 1 eru fyri allar vanligar A-inntøkur, sum ru agdar inn í peningi fyri "persónligt arbeiði í tænastu fyri onnur". Eingin munur er á, um arbeiðið verður gjørt í almennari tænastu ella fyri privatan arbeiðsgevara, eins og eingin munur er á, um arbeiðið verður gjørt í vinnuvirki arbeiðsgevara ella við hús hjá honum.
Inntøkur, sum verða vunnar í sjálvstøðugum vinnuvirki, koma ikki undir hesa reglu. Tílíkar inntøkur hóska ikki til, at skattur verður hildin eftir í teimum, av tí at tær vanliga ikki eru nettoinntøkur hjá móttakara. Av hesari orsøk er tað veruliga ógjørligt at afturhalda í tílíkari inntøku. Inntøka av sjálvstøðugum vinnuvirki verður tí fyribilsskattað og kravd upp við skattarokning.
Vanliga kunnu vit eisini ganga út frá, at ein inntøka sum gevur rætt til lønatakarafrádrátt ella koyrifrádrátt sambært 33. gr. 7) og 8), eisini skal verða roknað sum A-inntøka, og eisini umvent har vit ikki geva loyvi til løntakarafrádrátt, kunnu vit heldur ikki vanliga rokna inntøkuna til A-inntøku.
Í flestum førum verður tað neyvan trupult at gera av, um tað er "persónligt arbeiði í tænastu fyri onnur", sum eftir hesum reglum treytar, at ein inntøka verður roknað sum A-inntøka,um hin skattskyldugi ger arbeiði, sum arbeiðsgevarin áleggur honum og fyri arbeiðsgevarans rokning. Øvugt ber oftast til at gera av, nær eitt arbeiði fellur uttan fyri hesar reglur, tí tá snýr tað seg oftast um sjálvstøðugt vinnuvirki. Men uttan iva fer tað í mongum førum at koma fyri, at tað verður trupult at gera av, um ein inntøka er vunnin í "persónligum arbeiði í tænastu fyri onnur" ella ikki. Eitt sum í hesum viðfangi kann fáa týdning, er t. d., at sum inntøka av sjálvstøðugum vinnuvirki kann verða roknað inntøka, sum sjálvstøðugur vinnurekandi hevur av, at hann hevur sett seg niður í egnum høli, t. d. í handli, verkstaði, skrivstovu, heilsubótarstovu, teknistovu v. m., og arbeiðið heilt ella lutvíst verður gjørt í hesum hølum.
Eisini kann verða lagt sum grund fyri avgerðini, um tað snýr seg um ein sjálvstøðugan vinnurekandi, um hann við lýsing, skelti, e. l. týðiliga vísir, at hann/hon er yrkisfólk á ávísum øki, sum tekur á seg arbeiði av ávísum slag. Onnur dømi kunnu verða nevnd her, sum kunnu tala fyri, at tað snýr seg um ein sjálvstøðugan vinnurekandi t. d. um hann:
hevur rætt til at taka persónar í læru, ella yvirhøvur tekur sær hjálparfólk,
leggur til rættis, býtir sundur og hevur eftirlit við arbeiðinum num uttan aðra leiðbeining frá arbeiðsgevara enn møguliga at hava fingið eina tekning v. m. yvir, hvussu arbeiðið skal gerast,
heilt ella lutvíst letur tilfarið til arbeiðið,
hevur fíggjarligu ábyrgdina av, at arbeiðið verður gjørt,
hevur avmarkaða ábyrgd til umbidna arbeiðið,
hóast umbidna arbeiðið ikki er frágjørdur frá at taka á seg annað arbeiði,
fær samsýning útgoldna eftir rokning, og at alt ikki verður goldið fyrr enn arbeiðið er gjørt sum avtalað, og møgulig brek rættað, krevur serstaka góðkenning, loyvi o. l., og at hann hevur hesi loyvi.
Harafturímóti verður sum stuðul fyri, nær tað snýr seg um "persónligt arbeiði í tænastu fyri onnur" t.d. nýtt, at inntøkumóttakarin bert hevur ein og sama arbeiðsgevara,.sk 0 at hann hevur gjørt avtalu um framhaldandi arbeiði,.sk 0 at inntøkumóttakari verður at rokna sum løntakari, ið hevur rætt til frítíðarløn eftir frítíðarlógini,
at hann er settur í starv eftir starvsmannalógini ella kemur undir lógina um arbeiðaravernd,
at inntøkan er nettoinntøka hjá honum,
at inntøkan er roknað sum løn fyri vanliga tænastu, t. d. sum tímaløn, vikuløn, mánaðarløn, ómaksløn, akkordløn v. m.
Ein onnur treyt fyri at nýta hesar reglur er, at samsýningin verður latin í peningi. Samsýning sum fríur ágóði kemur ikki undir A-inntøku. Men harafturímóti hevur tað ongan týdning, í hvørjum líki lønin verður latin, tí upp í A-inntøku verður roknað samsýning í peningi, ið verður latin fyri "persónligt arbeiði í tænastu fyri onnur" uttan mun til, um hon er føst løn, tímaløn, akkordløn, tantieme, ómaksløn ella gjald. Heldur ikki hevur tað týdning, um tað snýr seg um ein høvuðspartaeigara í einum felag, ella tað snýr seg um ein stjóra ella annan persón, sum hevur oddastarv í eini fyritøku, og tí hevur fólk undir sær, eins og tað heldur ongan týdning hevur, um talan er um høvuðsvinnu ella hjávinnu.
Verður lønin goldin sum fríur ágóði, t. d. sum frítt uppihald ella sum fríur kostur o. t., so verður hetta roknað sum B-inntøka. Hevur hin skattskyldugi eisini A-inntøku, so kann peningsvirðið av slíkum fríum ágóðum mótroknast í møguligum frádráttum, og soleiðis verða tikin við sum A-skattur beinanveg. Upphæddir, sum verða útgoldnar sum endurgjald fyri ferðing, og annars til meirútreiðslur í hesum sambandi av einum arbeiðsgevara til ein løntakara, verða hvørki roknaðar sum A- ella B-inntøkur.
Reglurnar í 1. stk. nr. 2 - 7 fevna um veitingar, sum eins og lønarinntøka fyri tað mesta er nettoinntøka hjá móttakara ella inntøkusløg, sum eyðkenniliga hava samband við fyrrverandi tænastuviðurskiftini hjá persóninum. Her verður hugsað um inntøkur, eitt nú sum samsýning sum limur av ella sum hjálp hjá stjórn, nevnd, umboð, ráð o. ø. eins og pensjón, bíðipeningur, arbeiðsloysisstudningur v. m.
Í 2. stk. verður ásett, at inntøkur, sum vanliga ikki verða oknaðar at verða A-inntøkur eftir l. stk., eftir fyriskipan líkningarráðsins kunnu roknast sum A-inntøkur. Her verður hugsað um t. d. søluprovisiónir og samsýningar, sum útgoldnar verða fyri sjálvstøðugt arbeiði, og har lønin er nettoinntøka hjá móttakara t. d. hjá sýns- og metingarmonnum og fyri líknandi andi arbeiði.
Víðari verður í 2. petti í 2. stk. ásett, at líkningarráðið kann gera av, at eisini avreiðing av fiski v. m. verður at rokna sum A-inntøka. Her verður í fyrsta lagi hugsað um bátar, sum trupult kann verða at fáa skattin inn frá, og sum avreiða til flakavirki og aðrar fiskakeyparar.
Flakavirkið ávísir tá bruttoupphæddina gjøgnum afturhaldsskipanina, og í henni kann so ein minni upphædd verða eftirhildin, sum svarar til skattin hjá bátseigaranum. Eisini kann hugsast, at bátseigarin ikki avroknar manningarpartarnar gjøgnum afturhaldsskipanina, og tí gerst neyðugt at krevja skattin inn hjá manningini eisini við at lata flakavirkini ávísa alla bruttoupphæddina gjøgnum afturhaldsskipanina. A-skattur hjá manningini verður tá afturhildin, men bátsparturin kann møguliga óskerdur verða útgoldin eigaranum/bátsformanninum. Útgjaldingar frá Lønjavningargrunninum verða tá viðgjørdar á sama hátt.
Nærri fyriskipanir um hetta kunnu verða gjørdar av líkningarráðnum við kunngerð.
61.gr. Her verður hugsað um lønarinntøkur frá útlendskum arbeiðsgevarum, sum ikki eru ávísingarskyldugir í Føroyum, eitt nú hýra við útlendskum bátum og inntøka í Grønlandi, sum verður skattað í Føroyum. Hesar inntøkur verða útgoldnar sum higartil uttan at skattur verður eftirhildin. Móttakarin av hesi inntøku verður sostatt roknaður sum B-skattaborgari, og verður hann forskotsskrásettur við einum mettum fyribilstali, sum hann rindar skatt av smb. rokning, sí gr. 71.
Her skal tó nevnast, at um tann útlendski arbeiðsgevarin hevur fulltrúa fyri seg, sum hevur heimating her á landi, verður hesin seinni skyldugur at ávísa inntøkurnar gjøgnum afturhaldsskipanina, sí her gr. 63, 1. stk.
62. gr. Í hesi grein verður ásett, at líkningarráðið kann gera av, at inntøka, sum vanliga hevði verið at roknað sum A-inntøka eftir 60. gr., ikki skal vera tað. Líkningarráðið fær her heimild at gera av, at inntøka, sum vanliga hevði verið A-inntøka, og sum tískil skuldi verið útgoldin gjøgnum afturhaldsskipanina, í førum har hetta vil vera óvanliga trupult, ístaðin verður at rokna sum B-inntøka, sum útgoldin kann vera, uttan at eftirhildið verður. Líkningarráðið ger nágreiniliga reglugerð hesum viðvíkjandi.
Í 2. stk. verður ásett, at líkningarráðið í ivamálum ger av, um inntøka er A- ella B-inntøka. Um hesa avgerð kann kærast til Føroya Landsstýri.
63. gr. Í hesi grein verða ásettar reglurnar fyri afturhaldsskipanini, og virkar hon í høvuðsheitunum soleiðis, at arbeiðsgevari, sum skal útgjalda løn, letur avrokningarstaðnum lista yvir teir persónar, ið løn skulu hava, við upplýsingum um persónsnummar, navn, bruttoupphædd hjá hvørjum lønmóttakara sær og møguliga kontonummar hansara, umframt egið navn og arbeiðsgevaranummar. Samstundis rindar hann avrokningarstaðnum upphædd svarandi til samanløgdu lønarupphæddina. Avrokningarstaðið gevur dátu-skránni hjá skattavaldinum hesar upplýsingar á on-line skermi, tape, diskettu e. l.
Dátu-skráin viðger hesar upplýsingar í egnari dátukoyring, sum er stongd fyri avrokningarstaðnum, har fyribilsskattur fyri hvønn løntakara sær verður útroknaður. Í hesi dátu-viðgerð verður samanlagda skattaupphæddin ávíst til konto landskassans. Tær einstøku nettolønirnar eru nú greiðar til útgjaldingar á tann hátt, sum arbeiðsgevarin hevur ávíst, antin á konto hjá løntakaranum, ella aftur til arbeiðsgevara, sum so rindar løntakaranum peningin í hondina.
Tá lønarupphæddirnar verða ávístar til kontonummarið hjá hvørjum løntakara sær, verður á hesa konto bókað bruttoløn og skattur í tveimum upphædddum, so móttakarin á kontoavriti/bankabók kann fylgja hvørji lønarútgjalding og tí eftirhildna skattinum.
Um øll tann samanlagda nettolønin skal ávísast aftur til arbeiðsgevaran/konto hansara, má dátu- skipanin harumframt skriva ein lista út til arbeiðsgevaran við upplýsingum um bruttoløn, hvussu nógv er eftirhildið, og hvussu nógv skal gjaldast hvørjum løntakara sær. Eisini skal skipanin skriva eitt eintak til løntakaran við somu upplýsingum.
Soleiðis sum skipanin er uppbygd, verða lønarupphæddir, sum ávístar eru til gjaldingar ein dag, í fyrsta lagi greiðar til útgjaldingar næsta dag, og er í sáttmálanum við peningarstovnarnar ásett, at hetta millumbil í mesta lagi kann vera 2 arbeiðsdagar.
Um løntakari ynskir løn sína útgoldna beinanvegin, kann tað tó verða gjørt við, at arbeiðsgevarin letur honum ein "lønarkekk", sum kann verða útloystur beinanvegin í øllum peningastovnum, men verður tá eftirhildið við tí hægstloyvda %-tali í lógini.
Sum høvuðslykil til skattaskránna verður nýtt tað persónsnummarið, sum øll, ið búgva í Føroyum, fáa. Teir persónar, sum dvølja her stutta tíð, og tískil ikki verða skrásettir í fólkayvirlitinum, fáa einki persónsnummar. Um teir fáa inntøku av einhvørjum slag, kunnu teir ikki fáa hana útgoldna gjøgnum afturhaldsskipanina, uttan at teir fyrst hava vent sær til skattavaldið á staðnum, ið letur teimum eitt serstakt nummarprógv, sum arbeiðsgevarin skal nýta í lønarávísing síni.
Í lógini er her ásett, at mótkrav ikki kann gerast í tí eftirhildna skattinum, hvørki av arbeiðsgevara ella peningastovni. Harumframt verður í sáttmálanum millum Føroya landsstýri og peningastovnarnar avtalað, at peningastovnarnir heldur ikki kunnu seta mótkrøv í nettolønini.
64. gr. Í hesi grein verður ásett, at vanliga má ikki eftirhaldast meir enn 50 % av eini A-inntøku, sum útgoldin verður gjøgnum skipanina. Tó verður henda %-upphædd hækkað til 55, tá skattgjaldarin hevur fingið írestandi skatt fluttan frá seinastu astu álíkning til innkrevjingar saman við tí nýggja skattinum. Eisini verður her víst til 136. gr., 2. stk., har hægst loyvda % er ásett til 65, tá skattgjaldarin er í eftirstøðu við skatti, sum stavar frá tíðini áðrenn henda lóg verður sett í gildi.
65. gr. Her verður víst til viðmerkingarnar til 61. gr., síðsta punktum.
66. gr. Henda grein gevur landsstýrinum heimild til at samráðast við ríkisstjórnina um, at lønarupphæddir, sum verða útgoldnar persónum, sum eru undir fullari ella avmarkaðari skattskyldu í Føroyum, av arbeiðsgevara, sum hevur heimating í Danmark, og sum sostatt smb. 61. gr. b) ikki verða roknaðar sum A-inntøkur, kortini skulu koma undir eina afturhaldsskipan, og at hesin afturhildni peningurin skal avroknast við Føroyar.
67. gr.- 76. gr. Smb. hesum greinum verður stovnað ein skattaskrá, sum verður grundarlag undir allari álíkning. Í fyrstu syftu verða í fyribilsskattaskrásetingini allir teir persónar, sum eru skattskyldugir í hvørji kommunu sær, skrásettir, og verða allar tær upplýsingar skrásettar, sum hava týdning, tá skatturin verður útroknaður, so sum rentufrádráttur, barnatal, hjúnabandsstøða, o.a.
Tær upplýsingar, sum skrásettar eru í fyribilsskattaskrásetingini kunnu tó verða broyttar í inntøkuárinum, um so er, at inntøka ella frádráttir broytast munandi, bæði tá skattgjaldarin ynskir tað, og tá skattavaldið metir hetta at vera neyðugt.
Fyriskipanin í 72. gr. kann sammetast við fríkortskipanina í donsku og norsku skattaskipanini, og sum dømi kann nevnast skúlaungdómur, sum í frítíðini vinnur sær nakað av peningi, men sum ársupphæddin hjá er minni enn allur skattligi frádrátturin. Hesi kunnu við at lata inn spurnablað fáa upplýst, hvussu nógv tey kunnu vinna árliga uttan at rinda skatt.
Fyribils B-skatturin verður at gjalda smb. rokning í l2 gjøldum, sum falla til gjaldingar hvønn tann 1. við vanligari gjaldsfreist.
Skattavaldinum er heimilað at gjalda út av fyribils inngoldnum upphæddum, um mett verður, at endaligi ársskatturin verður munandi lægri enn tað, ið longu er inngoldið.
Um skattgjaldari í inntøkuárinum varnast, at hann hevur goldið ov lítlan skatt eftir fyribilsskrásetingini í mun til tað, hann metir endaliga skattin at verða, er møguligt hjá honum at gjalda inn eyka fyribilsskatt. Varnast hann hetta, tá inntøkuárið er at enda, hevur hann møguleika fram til 31. mars, at inngjalda ein møguligan írestandi skatt og soleiðis sleppa undan tí eykagjaldi upp á 12 %, ið ásett er í 78. gr., 2. stk.
77. gr. Í hesi grein verður ásett, hvussu endaligi skatturin verður mótroknaður teimum fyribils inngoldnu upphæddunum. Tá inntøkuárið er at enda, verður innlatin sjálvuppgáva av øllum inntøkum og útreiðslum, og verður tá ein endaligur skattur útroknaður. Her verða mótroknaðar tær upphæddir, sum inngoldnar eru sum fyribilsskattur bæði gjøgnum afturhaldsskipanina og smb. útskrivaðari skattarokning. Harumframt verða mótroknaðar tær upphæddir, sum av eintingum eru inngoldnar smb. 76. gr., eins og tær upphædddir, sum goldnar eru smb. 130. gr., meðan tað, sum útgoldið er smb. 75. gr. Verður lagt afturat.
78. gr. Um tann endaligi skatturin er hægri enn tær fyribils inngoldnu upphæddirnar smb. uppgerðina í 77. gr., verður hesin munur nevndur "írestandi skattur", og afturat hesum verður goldið eitt eykagjald uppá 12 %.
Í hesi grein verða ásettar reglurnar fyri gjalding av írestandi skatti.
1. Er írestandi skatturin íroknað eykagjald v. m. minni enn 5000 kr., og er endaliga álíkningin útskrivað innan 1. oktober í álíkningarárinum, verður hann at gjalda saman við næsta árs A- og B-skatti; hjá A-skattgjaldaranum við at leggja eitt eykaprosent í afturhaldskipanina, og hjá B-skattaborgaranum við at tann írestandi skatturin verður roknaður upp í næsta árs fyribilsskatt og verður útskrivaður saman við hesum skattarokningunum.
2. Allur annar írestandi skattur, enn tann sum nevndur er undir 1, verður uppkravdur við rokning á henda hátt:
a) Írestandi skattur við íroknaðum eykagjaldi v.m. størri enn 5ooo kr. og útskrivaður fyri 1. oktober eins og allur írestandi skattur útskrivaður millum 1. oktober og 1. januar, verður býttur í 3 gjøld, og falla tey til gjaldingar 1. januar, 1. februar og 1. mars, við somu gjaldsfreistum sum fyribils B-skatturin í inntøkuárinum.
b) Allur írestandi skattur, tá endaliga álíkningin er útskrivað eftir 1. januar, verður býttur í 3 gjøld eins og undir a) og falla tey til gjaldingar hvønn tann 1. í teimum 3 eftirfylgjandi mánaðunum.
Harumframt verður í hesi grein ásett, á hvønn hátt írestandi skattur v. m. verður uppkravdur hjá persónum, sum skattskyldan er burturfallin hjá, tá næsta inntøkuárið byrjar, antin vegna burturflyting ella andlát.
Hjá persóni, har inntøkan við byrjan av næsta inntøkuári er burturfallin, verður tann írestandi skatturin kravdur inn smb. omanfyristandandi reglum fyri innkrevjing av írestandi skatti, sum útskrivaður er aftan á 1. oktober.
Viðv. innkrevjing av eftirstøðum verður víst til 136. gr.
79. gr. Um tann endaligi skatturin er lægri enn tær fyribils inngoldnu upphæddirnar smb. uppgerðini í 77. gr., verður hesin munur nevndur "avlopsskattur", og verður hann, um hann er størri enn 25 kr., afturgoldin skattgjaldaranum við einum eykagjaldi upp á 12% afturatløgdum.
Um avlopsskatturin stavar frá teírri sjálvbodnu inngjalding, sum nevnd er í 76. gr., verður ikki latið eykagjald av hesum upphæddum, eins og eykagjald heldur ikki verður latið av upphæddum oman fyri 100.000 kr.
Afturgjaldingin fer fram í tíðini frá 1. oktober til 1. desember í álíkningarárinum. Verður avlopsskatturin ikki útgoldin fyrr enn aftan á 1. desember, ber hann rentu við 1% fyri hvønn mánað frá nevnda 1. desember.
80. gr. Um endaliga álíkningin fyri ávíst inntøkuár seinni verður broytt, og longu útroknaður írestandi skattur ella avlopsskattur sostatt verður broyttur, verður hesin munur, við teimum ískoytum og rentum, ið ásett eru í hesi grein, afturatløgdum ella frádrignum, javnaður eftir somu reglum sum fyri írestandi skatt og avlopsskatt, og er harafturat ásett, at afturgjalding smb. hesi grein skal verða gjørd innan mánaðurin, sum kemur aftan á broytingardagin, er úti.
81. gr. Í hesi grein verður ásett, at partafeløg og tey feløg v. m., sum nevnd eru í 1. gr. nr. 7 - 14, skulu rinda skattin fyri tað inntøkuár, sum fellur saman við ella endar í álmannakkaárinum undan álíkningarárinum, í álíkningarárinum í trimum gjøldum, tann 1. oktober, 1. november og 1. desember við vanligari gjaldsfreist til 20. í gjaldsmánaðinum.
Um hesin skattur, orsakað av eini broyting í álíkningini, verður hækkaður, fellur hækkingin til gjaldingar tann 1. í mánaðinum, aftan á at rokning er útsend við vanligari gjaldsfreist. Verður gjaldsfreistin ikki hildin, verður renta roknað við 1 % fyri hvønn byrjaðan mánað frá gjalddegnum. Í hesum sambandi verður eisini víst til 142. gr., 1. stk. Um broytingin í álíkningini hevur við sær, at skatturin verður lækkaður, skal ov nógv inngoldni skatturin gjaldast aftur innan 20. í mánaðinum, aftan á at broytingin er útsend. Ov nógv goldni skatturin ber rentu við 1 % fyri hvønn byrjaðan mánað frá inngjaldingardegnum at rokna.
82. gr. Í hesi grein verður ásett, at skattgjaldari altíð kann biðja um eitt avrit, sum fyri farna part av árinum vísir, hvussu stór tann inntøka er, sum goldin er honum um afturhaldsskipanina, og hvussu nógv er eftirhildið i henni.
83. gr. Í hesi grein verður greitt frá, hvussu inngoldin kommunu- og kirkjuskattur verður avroknaður hvørji kommunu sær.
Allur lands-, kommunu- og kirkjuskattur verður inngoldin á konto landskassans. Landskassin rindar innan tann 20. í hvørjum mánaði hvørji kommunu sær eina upphædd, sum svarar til hennara part av teimum inngoldnu fyribilsskattunum í mánaðinum frammanundan. Hetta verður gjørt fyri hvønn mánað í árinum. Seinasta fyribilsavrokning fyri eitt ávíst inntøkuár verður sostatt goldin kommununi stutt eftir árslok, innan 20 januar. Tann næsta avrokningin til kommununa verður tá fyri næsta inntøkuár.
Dømi: Inntøkuárið 1986.- Fyribilsskattaskrásetingin í kommununi vísir ein samanlagdan fyribils álíknaðan skatt upp á 3.000.000 kr., og verður hetta tal nýtt, tá kommunan ger fíggjarætlan sína og ásetur kommunuskattaprosentið.
Avrokningin til kommununa kann koma at síggja soleiðis út:
Avrokning | krónur |
Januar | 215.000 |
Februar | 205.000 |
Mars | 200.000 |
Apríl | 180.000 |
Mai | 250.000 |
Juni | 280.000 |
Juli | 300.000 |
August | 290.000 |
September | 300.000 |
Oktober | 250.000 |
November | 250.000 |
Desember | 260.000 |
Útgoldið tilsamans | 2.980.000 |
Fyribils avrokningarnar til kommununa fyri inntøkuárið l986 halda nú uppat, og í staðin fær kommunan avroknað fyribilsskatt fyri inntøkuárið l987 á sama hátt sum fyri l986.
Upphæddir fyri inntøkuárið l986, sum vegna ov seint inngoldnan B-skatt, írestandi skatt v.m., eru inngoldnar aftan á 1. januar l987 verða goymdar og avroknaðar kommununi beint aftan á endaligu álíkningina.
Endaliga álíkningin fyri inntøkuárið l986 verður gjørd 1. oktober l987.
Endaliga álíkningin í kommununi í frammanfyri nevnda dømi verður t. d. henda:
Um hesa endaligu álíkning fær kommunan fráboðan beint aftan á 1. november l987.
Samstundis fær kommunan eina uppgerð, sum vísir hvussu nógv er avroknað kommununi higartil, og um hon eigur nakað til góðar ella hevur fingið ov nógv útgoldið, t. d. soleiðis:
Inngoldið tilsamans 3.100.000 kr.
Fyribils avroknað kommununi tilsamans 2.980.000 kr.
Ágóði kommununnar 120.000 kr.
Hesin ágóði er ikki størri enn 5% av allari fyribilsupphæddini, 2.980.000 kr., sum kommunan hevur fingið útgoldna í inntøkuárinum l986, og verður hann tí útgoldin kommununi í einum beinanvegin eftir 1. november 1987.
Um tann samanlagda avroknaða fyribilsupphæddin í staðin hevði verið 2.750.000 kr., og hini tølini annars høvdu verið tey somu, hevði uppgerðin sæð soleiðis út:
Inngoldið tilsamans 3.100.000 kr.
Fyribils avroknað kommununi tilsamans 2.750.000 "
Ágóði komununnar 350.000 "
Hesin ágóði er størri enn 5% av samanløgdu fyribilsupphæddini, 2.750.000 kr., og verður tí í november útgoldið 5% av 2.750.0000 kr. = 137.500 kr., meðan tað sum eftir er við einum ískoyti upp á 8% verður goldið kommununi saman við teimum mánaðarligu fyribilsupphæddunum í 12 líka stórum gjøldum.
Um nú tann samanlagda avroknaða fyribilsupphæddin í staðin hevði verið 3.300.000 kr., og hini tølini annars vóru tey somu, hevði uppgerðin sæð soleiðis út:
Inngoldið tilsamans frá skattaborgarunum 3.100.000 kr.
Fyribils avroknað kommununi tilsamans 3.300.000 "
Ágóði landskassans 200.000 "
Henda upphædd uttan ískoyti verður mótroknað í teimum mánaðarligu ligu fyribilsupphæddunum í 12 líka stórum gjøldum.
Árið eftir í oktober 1988 verður endaliga álíkningin fyri inntøkuárið l987 gjørd. Harumframt verður uppgerð gjørd yvir tær broytingar, sum gjørdar eru í álíkningini fyri l986, yvirlit yvir tær upphæddir, sum inngoldnar eru av eftirstøðum frá hesum ári, og yvir upphæddir, sum vegna hækkan og lækkan í skattskyldugu inntøkuni eru inn- og útgoldnar. Uppgerðin kann tá koma at síggja soleiðis út:
Endalig álíkning 1987 3.650.000 kr.
Inngoldið frá skattaborgarunum - 3.200.000 kr. + 3.200.000 kr.
Útistandandi inntøkuárið 1987 450.000 kr.
Endalig álíkning 1986 3.250.000 "
Broytingar síðan síðstu uppgerð + 350.000 "
Nýggj endalig álíkning 1986 3.600.000 "
Inngoldið frá skattaborgarunum 3.400.000 " + 3.400.000 kr.
Útistandandi inntøkuárið 1986 200.000 "
Samanlagt útistandandi 650.000 "
Fyribils avroknað 1987-álíkning - 3.400.000 kr.
Fyribils avroknað 1986-álíkning - 3.100.000 kr.
At gjalda kommununi í einum 1. nov. 1988 100.000 kr.
Samanumtikið kann sigast, at hesin avrokningarháttur hevur til endamáls at avrokna tær inngoldnu skattaupphæddirnar leypandi í inntøkuárinum, meðan tær upphæddirnar, sum inngoldnar verða aftaná, at inntøkuárið er farið, ikki verða avroknaðar kommununi fyrr enn aftan á at endaliga líkningin er gjørd í oktober mánaði.
Í mun til núverandi skattaskipan má havast í huga, at tær skattaupphæddirnar, sum inngoldnar verða í inntøkuárinum, eru fyribilsupphæddir. Tann endaligi skatturin kann bæði gerast størri og minni, t.e. at skattaborgararnir antin fáa írestandi ann írestandi skatturin verður innkravdur sum frágreitt varð í 78. gr., og verður hann tí í fyrsta lagi inngoldin til landskassan árið eftir álíkningarárið, meðan avlopsskatturin, sum frágreitt í 79. gr. skal afturgjaldast skattaborgarunum at siga beinanvegin.
Við ta endaligu álíkningina kemur landskassin tískil í ta støðu, at hann skal gjalda aftur upphæddir til teir skattaborgarar, sum hava fingið avlopsskatt, og kann hetta samanlagt verða stórar upphæddir, tá allar kelduskattaskipanir leggja seg eftir, at tann inngoldni fyribilsskatturin er í hægra lagi.
Landskassin má tí skipa so fyri, at tann peningur, sum skal afturrindast borgarunum er tøkur, tá tann endaliga álíkningin er liðug. Hetta snýr seg tá um bæði lands-, kommunu- og kirkjuskatt. Um landskassin avroknar allar inngoldnar upphæddir beinanvegin, kunnu tær upphæddir, sum kommunan verður kravd at gjalda aftur til landskassan vegna henda avlopsskattin, og sum tískil, sum ásett í 83. gr. skulu mótroknast í teimum mánaðarligu fyribilsupphæddunum, gerast so stórar, at kommununar koma í fíggjarligar trupulleikar.
Í hesi lóg er tí skipað soleiðis fyri, at bert tær upphæddir, sum inngoldnar verða leypandi í inntøkuárinum av fyribilsskatti, verða avroknaðar beinanvegin, meðan allar seinni inngjaldingar vegna ov seint goldnan skatt, írestandi skatt, hækkanir o. s. fr. verða samansavnaðar í landskassanum og uppgjørdar hvønn 1. oktober. Tann útgoldni avlopsskatturin verður mótroknaður í hesi uppgerð, og avlopið verður síðani avroknað ella mótroknað kommununum eftir reglunum í 83. gr.
Í teimum førum tá landskassin hevur ligið inni við peningi, sum kommunan eigur, verður góðskrivað henni ein renta upp á 8 %, meðan kommunan ikki verður kravd eftir rentu, tá hon hevur fingið ov nÓgv útgoldið smb. nevndu uppgerð.
Viðmerkingar til 7. kapittul
Sambært løgtingslóg nr 45 frá 29. juni 1972 um føroysku kommunurnar verður ásett í 45. gr., at bygda(r)ráðið velur eina líkningarnevnd, sum sjálvstøðugt tekur sær av álíkningini. Talið á nevndarlimum verður ásett í teirri reglugerð, sum henda lóg áleggur kommunum at gera, og skal hetta tal verða stakt.
84. gr. Í hesi grein verður álagt bygda(r)ráðnum at skipa fyri skattaálíkningi í kommununi. Til hetta kunnu tær velja eina líkningarnevnd, sum sjálvstøðugt skal taka sær av skattingini í kommununi. Talið á nevndarlimum skal vera stakt. Minst 3 og hægst 5 kunnu veljast, og fyri hvønn av hesum verða eisini valdir tiltakslimir, sum kunnu innkallast, um tí fasta liminum berst frá.
Henda grein hevur við sær, at neyðugt er at strika 45. gr. í kommunulógini, tá annars bæði kommunulógin og skattalógin høvdu havt reglur um val av líkningarnevndum.
84. gr. sigur annars bert, at líkningarnevndir kunnu veljast. Landsstýrið kemur í kunngerð at áseta, hvussu nógvar íbúgvar ein kommuna skal hava, tá álagt skal verða henni at velja eina líkningarnevnd. Hugsað kundi verið um, at álagt verður sum higartil øllum kommunum við meira enn 1.000 íbúgvum at velja líkningarnevnd, soleiðis at skilja, at tær kommunur, sum hava færri íbúgvar sjálvar kunnu gera av, um tær velja eina líkningarnevnd til at taka sær av álíkningini, ella at bygda(r)- ráðið sjálvt velur at taka sær av henni.
2. stk. fyriskipar, at har líkningarnevnd verður vald, skal hon veljast fyri alt valskeiðið. Hetta forðar tó ikki eini kommunu við færri enn 1.000 íbúgvum mitt í einum valskeiði at viðtaka at velja eina líkningarnevnd, sum skal sita tað sum eftir er av valskeiðnum hjá bygda(r)ráðnum. Henda nevnd skipar seg tá eftir reglunum í hesi lóg.
Nývalda líkningarnevndin heldur so skjótt sum gjørligt, aftan á at hon er vald, sín fyrsta fund. Tann limur, sum hevur verið longst limur í nevndini, ella um fleiri hava verið líka leingi, so tann elsti, kallar inn til fyrsta fundin. Á hesum fundi velur nevndin formann og næstformann fyri alt valskeiðið. Valið fer fram eftir teirri starvsskipan, sum landsstýrið ger sambært 10. stk. í hesi grein.
Í 3. stk. verður álagt bygda(r)ráðnum at velja nýggjan lim, um ein limur sigur seg úr nevndini. Tiltakslimur hansara kann ikki verða innkallaður uttan so, at hann av bygda(r)ráðnum verður valdur til fastan lim, og skal tá ein nýggjur tiltakslimur limur veljast. Tiltakslimur kann bert verða innkallaður um fasta liminum berst frá at møta.
Í tí starvsskipan, sum landsstýrið ger sambært 10. stk., verða fastar reglur gjørdar fyri, nær tiltakslimur kann verða innkallaður. Í slíkari starvsskipan eigur at standa, at um tann fasti limurin krevur tað, so skal tiltakslimurin innkallast, og skal hann innkallast, um fasti limurin verður burtur í minsta lagi 1 mánað.
Sambært 4. stk. er nevndin viðtøkufør tá minst helmingurin av limunum eru á fundi, og skal ein avgerð fyri at hava gildi viðtakast av minst helminginum av teimum, ið eru á fundi. Formaðurin ella í hansara stað næstformaðurin skulu luttaka í øllum avgerðum. Um tað stendur á jøvnum millum atkvøðurnar um eitt uppskot, er atkvøða formansins, ella í hansara stað næstformansins, avgerandi.
6. og 7. stk. seta reglur fyri, nær ein limur ikki kann taka lut í eini avgerð á líkningarnevndarfundi. Somu reglur galda eisini fyri onnur vald í hesi lóg, sum t.d. líkningarráðið og landsskattanevndina. Ein limur skal sjálvur siga frá, um hann er í iva, um hann kann luttaka í eini avgerð. Líkningarnevndin tekur tá avgerð, um hann hevur slíkan áhuga í málinum, sum er til viðgerar, at hann kann metast ikki at vera luttøkuførur sambært 6. stk. í hesi grein. Um so er, skal hann bæði við viðgerðina og atkvøðuna um málið fara av fundinum, harafturímóti kann hann luttaka í bæði viðgerðini og atkvøðugreiðsluni í nevndini, tá spurningurin verður viðgjørdur, um hann skal fara av fundinum ella ikki, velur hann ikki at fara sjálvur.
Í 8. og 9. stk. verður møguleiki givin fyri, at bygda(r)ráðið við loyvi landsstýrisins kann veita formanninum og limunum samsýning.
10. stk. áleggur landsstýrinum at gera eina starvsskipan sum líkningarnevndirnar skulu arbeiða eftir. Slík starvskipan má verða soleiðis háttað, at hon eisini kann nýtast í sambandi við tær deildarskrivstovur, sum umrøddar eru í 85. gr.
85. gr. Samsvarandi samtykt Føroya løgtings í løgtingsmáli nr. 42/1982 er her skotið upp, at fyrisitingarskrivstovur fyri størri øki verða settar á stovn til m.a. tað endamál, sum nevnt er í hesi grein, nevniliga at taka sær av sjálvari fyrisitingini í sambandi við líkningina, sum bygda(r)ráð og líkningarnevndir, eins og undir núgaldandi skattaskipan, skulu hava um hendur.
Fyrisitingarskrivstovurnar skulu mannast við fólki frá Líkningarráðnum, soleiðis at tær formliga verða deildarskrivstovur hjá hesum stovni.
Landsstýrið skal fyriskipa nærri reglur fyri arbeiðsgongd og starvsskipan í sambandi við virksemi hjá deildarskrivstovunum og samstarvið við kommunulíkningarvaldini.
86. gr. og 87. gr. Her snýr tað seg um, hvussu farið skal verða fram, tá líkningarvaldið á staðnum ikki hevur farið eftir sjálvuppgávuni hjá skattgjaldara, og um møguleikarnir hjá hesum at kæra um eina avgerð, sum er tikin av skattavaldinum. Ongar munandi broytingar eru gjørdar í hesum reglum frá galdandi lóg. Einasta broyting av týdningi er, at í 86. gr. 2. stk. verður loyvt líkningarvaldinum á staðnum at lata kommunuskattafyrisitingina gera álíkningar teirra vegna, og kunnu slíkar avgerðir tiknar av fyrisitingini av einum skattaborgara verða kærdar til líkningarnevndina. Sambært gr. 84, 10. stk. ger landsstýrið nærri reglur fyri, hvussu ein slík starvskipan roynist í verki. Eisini skal verða nevnt, at tá skattaborgari hevur latið inn sjálvuppgávu rættstundis, skal líkningarvaldið, um tað ikki kann góðtaka sjálvuppgávuna, antin biðja hann koma á fund við seg, ella geva honum møguleika til skrivliga at veita greiniligar upplýsingar ella sannanir. Líkningarvaldið skal annars altíð skrivliga gera ein skattaborgara kunnugan við eina broyting í sjálvuppgivnu inntøku hansara, orsøkina til broytingina og møguleikan hjá honum at kæra um broytingina. Slík kæra frá einum skattaborgara skal vera skrivlig, og skal grundgeving fyri kæruni verða við, bæði um hann kærir til kommunulíkningarvaldið ella um hann kærir til landsskattanevndina. Kæra skal verða móttikin av líkningarvaldinum áðrenn 4 vikur eru farnar frá, at skattgjaldarin hevur fingið boð um álíkningina. Avgerðin hjá kommunulíkningarvaldinum kann kærast til landsskattanevndina, og skal slík kæra verða latin inn í seinasta lagi 4 vikur aftan á, at skattgjaldarin hevur fingið boð um avgerðina.
88. gr. áleggur felags skattaskrásetingini at senda kommununum ein lista fyri l5. januar yvir allar persónar, feløg o. s. fr., sum skulu setast í skatt til kommununa tað árið. Hesin listin skal eisini hava nøvnini á teimum, sum eru avmarkað skattskyldug sambært 2. gr.
89. gr. Sambært galdandi lóg skal skattalistin leggjast alment fram beint aftan á, at álíkningin í kommununum er liðug, og hevur hetta vanliga verið í mai/juni. Eftir hesum uppskoti verður nú skotið upp, at skattalistin verður framlagdur til alment eftirlit beint aftan á l. oktober. Tá skuldu flestu sjálvuppgávurnar verið endaliga viðgjørdar, soleiðis at endaliga inntøkan kemur at standa á honum, í mun til í dag, tá íð fleiri skattaborgarar ikki eru endaliga álíknaðir, og tí standa á listanum við fyribilstølum. Listin, sum eftir hesum uppskoti verður framlagdur, skuldi tí í allarflestum førum víst ta veruligu skattskyldugu inntøkuna hjá einum skattaborgara. Annars verður her ásett, hvussu fram skal farast, um ein skattaborgari ikki er komin við á listan til álíkningina, og nær listin og annað tilfar, sum álíkningin er gjørd eftir, skal sendast líkningarráðnum.
90. gr. Her verður bert ásett, hvussu líkningarvaldið skal fara fram, um ein persónur, sum ikki stendur á listanum, av hægri valdi verður skrivaður á listan, samstundis sum freistin hjá slíkum persóni til at senda líkningarvaldinum kæru í er avmarkað til í seinasta lagi 14 dagar frá tí, hann hevur fingið boð um álíkningina.
91. gr. ásetur, at hvørki skattalistin ella skattaútrokningin ella partur av listanum mega verða almannakunngjørd á annan hátt enn tann, sum er vanligur í kommununi. Hetta vil siga, at t. d. partur av listanum ikki kann verða almannakunngjørdur í dagella vikubløðnum, og at hann, ið almannakunnger listan ella partar av honum á nevnda hátt, ger seg sekan í lógarbroti.
Viðmerkingar til 8. kapittul.
Reglurnar um skipan og starv líkningarráðsins eru í síni heild varðveittar óbroyttar í hesi lóggávu.
Tó eru í 92. gr. 5. stk. og 95. gr. gjørdar broytingar, ið skulu geva ráðnum tær neyðugu lógarheimildirnar til ávísar fyrisitingarligar broytingar, herundir, at ráðið fær nýggjar arbeiðsuppgávur í sambandi við umskipanina av skattaskipanini til samtíðarskatt.
Her er einamest hugsað um tær fyrisitingareindirnar við starvsfólki settum av líkningarráðnum, sum sambært løgtingssamtykt í løgtingsmáli nr. 42/1982 er samtykt at seta á stovn fyri størri øki. Arbeiðið hjá hesum fyrisitingareindunum fer fyrst og fremst at hava samband við fyribilsskattaskrásetingina, álíkningina og við fyrisitingina av einum arbeiðsgevaraeftirliti.
Til tess at lýsa hesa skipan nærri kann verða tikið burtur úr teim viðmerkingum, sum vóru til pkt. 6 í uppskotinum til fyrr nevndu løgtingssamtykt.
Hvat fyribilskattaskrásetingingi viðvíkur, kemur starvsfólkið á fyrisitingareindunum at hava dagligu avgreiðsluna av øllum spurningum fyribilsskattaskrásetingini viðvíkjandi. Sambært viðmerkingunum til løgtingssamtyktina, er her "einamest hugsað um tað arbeiði, sum leypandi fer fram í árinum við at skráseta tilflytarar, broyta samb. fráflytingum, broytingar í samband við giftu, deyða og minkandi inntøkum vegna sjúku ella aldur, broyting av útreiðsluupphæddum vegna lántøku o.t."
Hvat líkningini viðvíkur, varð hugsanin um at skipa líkningarnevndir fyri størri øki slept í álitinum frá meirilutanum, og líknað skal eins og higartil verða í hvørjari kommunu sær, av tí einstaka bygda(r)ráð ella líkningarnevnd. Fyrisitingarskrivstovurnar fyri størri øki, t. e. umfatandi fleiri kommunur, skulu tó framvegis avgreiða tann fyrisitingarliga partin av hesi uppgávu.
Hvat endaliga tí sokallaða arbeiðsgevaraeftirlitinum viðvíkur, so stóð í umrøddu viðmerkingum: "Til at standa fyri eftirlitinum við arbeiðsgevarum verður skipað eitt arbeiðsgevaraeftirlit, ið verður stýrt frá líkningarráðnum. Ráðið setir serútbúgvið fólk, ið hevur ábyrgdina av arbeiðsgevaraeftirlitinum."
Tó verður lagt afturat í viðmerkingini, at dagligi fyristøðumaðurin á fyrisitingareindunum fer "at taka sær av tí regluliga samstarvinum við arbeiðsgevararnar, t. e. hann hjálpir arbeiðsgevarunum í økinum at fáa skipanina at virka og er leiðbeinandi og upplýsandi stovnur í økinum."
tur her verða víst á, at landsstýrið eftir 85. gr. skal fyriskipa nærri reglur fyri arbeiðsgongd og starvsskipan hjá fyrisitingareindunum ella deildarskrivstovunum og samstarvið hjá hesum skrivstovum við kommunulíkningarvaldini.
Viðmerkingar til 9. kapittul.
Smb. galdandi skattalóg skulu kærur verða sendar landsskattanevndini innan juni mánaður er úti, ella áðrenn 4 vikur eru lidnar frá tí, at skattgjaldarin fekk at vita skatt sín.
Í hesi lóg verða hesar freistir broyttar soleiðis, at kæran einans skal verða latin landsskattanevndini innan 4 vikur eftir, at skattgjaldarin fekk at vita skatt sín, tó soleiðis, at tá, smb. 98. gr. 3. stk., kært verður um, at inntøkan hjá øðrum skattgjaldara helst er ov lág, skal kært verða innan 4 vikur eftir, at skattalistin hevur ligið frammi til alment eftirlit.
Í 99. gr. 4. stk. er skoytt uppí, at landsskattanevndin, tá hon ger úrskurð um innkomnar kærur, skal grundgeva fyri støðutakan síni.
Viðmerkingar til 10. kapittul
Greinirnar við reglum um innlating av sjálvuppgávuni og um avleiðingarnar av ikki at lata hana inn rættstundis eru í støðum nakað broyttar.
Í 100. gr. 2.stk. er ásett, at nú verður tað líkningarráðið, afturímóti fyrr kommunulíkningarvaldið, sum við serligari kunngerð krevur, at tey sum skulu verða sett í skatt, geva upp skattskyldugu inntøku sína. Í 4. stk. í somu grein eru víðkaðar reglur um, hvørjar upplýsingar líkningarráðið kann áseta, og sum skulu setast á sjálvuppgávuna. M. a. kann verða ásett, at inntøkur, sum ikki skulu roknast upp í skattskyldugu inntøkuna, skulu tilskilast greiniliga. Her verður hugsað um t. d. endurgjald fyri at nýta egnan bil í tænastu arbeiðsgevarans, skattafrían studning, skattafríar viðbøtur til pensiónir, skattafría kostnaðarviðbótin hjá løgtingsmonnum o. l. Orsøkin til at hesar inntøkur kunnu krevjast tilskilaðar er tann, at tær kunnu fáa týdning, tá óbeinleiðis uppgerðir skulu gerast fyri at meta um samsvar er millum møguliga uppsparing og vunnan pening.
Eisini kann líkningarráðið, í sambandi við møguliga uppgerð av eginnýtslu, krevja, at á sjálvuppgávuni verður tilskilað, um skattgjaldari, sum ikki hevur roknskaparskyldu, hevur havt útreiðslur av størri útveganum í árinum eins og útreiðslur til húshjálp v. m. Somuleiðis kann verða kravt, at upplýsingar, ið kunnu hava týdning fyri fyribilsskattaskrásetingina, verða tilskilaðir á sjálvuppgávuni, so sum nýtikin byggilán o. l. Í 5. stk. í hesi grein er tað petti í galdandi skattalóg tikið burtur, sum sigur, at ikki kann verða kravt, at sundurliðanir verða gjørdar av ogn og skuld í ognaruppgerðini, tá tær frammanundan eru sundurliðaðar í fíggjarstøðuni. Henda fyriskipan er óneyðug, nú kunngerð um minstukrøv til roknskap er lýst at galda.
Í 101. gr. er tikin burturúr tann regla, ið sigur, at sjálvuppgáva skal sendast teimum, sum í skattaárinum verða skattskyldug, t. d. tilflytarum úr útlondum. Henda regla er uttan týdning í hesi lóg, tá reglurnar í 68. gr. greiniliga siga, hvussu farast skal fram viðv. persónum, ið ikki fyrr eru álíknaðir ella fyribilsskattaskrásettir.
Galdandi skattalóg talar um teir, ið eru skyldugir at føra góðkendar handilsbøkur, men er henda orðing í hesi lóg broytt til teir, ið skyldugir eru at føra roknskap. Henda broyting er gjørd orsakað av, at nútímans roknskaparførsla ikki longur verður gjørd í løggildum roknskaparbókum, men á leysbløð ella við edv.
Í 103. gr., 3. stk. er dagbótin, sum kommunulíkningarvaldið og líkningarráðið kunnu døma skattgjaldara at rinda vegna ikki innsendan roknskap, broytt frá 10 kr til 100 kr.
Reglurnar í 105. gr. um hvør, ið hevur heimild at leingja tær freistir, ið ásettar eru í hesi lóg, fyri innsending av sjálvuppgávu eru broyttar frá núgaldandi skattalóg.
Smb. galdandi skattalóg hevur kommunulíkningarvaldið heimild at leingja innsendingarfreistina við upp til einum mánaði. Aftan á henda dag hevur bert líkningarráðið heimild at leingja freistina.
Í hesi lóg verður nú sagt, at líkningarráðið kann gera reglur um, at freistirnar kunnu leingjast, og at kommunulíkningarvaldini bert í serstøkum førum hava heimild at leingja tær freistir, ið ráðið hevur sett.
Ætlanin við hesi broyting í orðingini er at áseta freistirnar hjá teimum, sum hava roknskaparskyldu soleiðis, at øll ið hava føðingardag í ávísum mánaði, skulu senda inn í seinasta lagi ein ávísan dag, t. d., soleiðis:
føðingardagur seinasti innsendingardagur
1/01-31/03 15/2
1/04-30/06 15/3
1/07-30/09 15/4
1/10-31/12 15/5
Henda mannagongd hevur eisini við sær, at alt tað stóra arbeiði, ið liggur í at geva loyvi til at leingja freistirnar, verður spart. Persónar, sum bert hava lønarinntøku, koma ikki undir hesa reglu, men skulu lata sjálvuppgávuna inn innan 15. februar. Persónar, sum ikki hava havt inntøku í inntøkuárinum, kunnu smb. reglum, ið líkningarráðið ásetur eftir 107. gr., bert senda inn til kommunulíkningarvaldið eina undirskrivaða váttan um hetta, ístaðin fyri at senda eina sjálvuppgávu. Líkningarráðnum er latið upp í hendur at gera slíkar váttanir, ið skulu verða innlatnar við somu freistum sum sjálvuppgávan.
Í 108. gr. verður sagt, at børn, sum eru undir 16 ár, tá inntøkuárið byrjar, bert skulu lata inn sjálvuppgávu, um tey hava inntøkur, sum nevndar eru í 5. gr. 1. stk.
Síðan verður sagt í 109. gr., at um gift kvinna hevur havt inntøku av tí slagnum, sum nevnd er í 4. gr. 2. stk., skal hon sjálv lata inn sjálvuppgávu av hesa inntøku.
Í hesum sambandi er í hesi grein sum nakað nýtt ásett, at hjúnafelagar, ið búgva saman, hava rætt til at gera seg kunnugar við sjálvuppgávurnar hvørt hjá øðrum, áðrenn tær verða innsendar, eins og líkningarvaldið hevur skyldu at lata einum hjúnafelaga upplýsingar um inntøku og skattarokning hjá hinum hjúnafelagnum. Somuleiðis kann ein hjúnafelagi kæra eftir vanligum reglum um skattsetingina hjá hinum hjúnafelagnum.
Viðmerkingar til 11. kapittul.
11. kapittul ásetur reglurnar fyri ognaruppgerðina. Her er eingin broyting gjørd frá verandi lóg.
Viðmerkingar til 12. kapittul.
Í hesum kapitli er ásett í hvønn mun persónar, feløg, stovnar og onnur hava skyldu at geva skattavaldinum upplýsingar um viðskifti síni við navngivnar persónar, feløg v. m., heruppií eisini upplýsingar um útgoldnar og góðskrivaðar lønir v.m.
Hesar reglur eru í høvuðsheitunum óbroyttar í mun til verandi lóggávu. Onkur ískoytí og onkrar broytingar eru tó gjørdar.
Í 119. gr. verður soleiðis skyldan at lata líkningarvaldinum alt roknskapartilfar víðkað til eisini at galda triðjamann, um hann hevur roknskapartilfarið um hendur. Tað vil siga, at eingin kann bera seg undan at lata inn nevnda tilfar við at vísa til, at tilfarið er hjá grannskoðara, bókhaldsstovu v. m., tá hesi nú hava somu skyldu at flýggja út tilfarið sum viðkomandi sjálvur. Tó verður ásett, at skjøl, sum verða latin líkningarvaldinum av nevnda triðjamanni, skulu latast aftur til hansara og ikki til viðkomandi, sum skjølini viðvíkja.
121. gr. Í hesi grein verður skyldan hjá vinnurekandi til at geva upplýsingar um viðskifti síni við einstakar viðskiftamenn, víðkað til eisini at galda fyri nevndir í feløgum, samløgufeløgum, partsreiðaríum, stovnanum v. m., uttan mun til um tey eru skattskyldug ella ikki.
122. gr. Í hesi grein verður upplýsingarskyldan hjá keyps- og sølufeløgum smb. 1. gr. nr. 12 og 13 víðkað til at galda øll viðurskifti teirra við einstakar navngivnar limir, t. e. eisini slík, sum ikki hava við vinnu limanna at gera.
Í 123. og 124. gr. verður eisini tann núverandi upplýsningsskyldan hjá peningastovnum, tryggingarfeløgum v. m. víðkað til eisini at galda Postverk Føroya og tollvaldið, Føroya Gjaldstova.
Nýskapanin í hesum kapitli í mun til núverandi lóg eru reglurnar í 125. gr., har landsstýrinum saman við líkningarráðnum verður heimilað at gera reglur fyri upprættan og viðlíkahald av eini skrá yvir allar teir, sum smb. reglunum í hesi lóg verða ávísingarskyldugir, t. e. eina arbeiðsgevaraskrá. Smb. hesa lóg verða allir, sum gjalda út A-inntøkur, t. e. eisini allir almennir og privatir stovnar og allar stovnanir, uttan mun til, um teir sjálvir eru skattskyldugir ella ikki, skyldugir at lata seg skráseta í arbeiðsgevaraskránni og at geva líkningarmyndugleikunum teir upplýsningar, ið kravdir verða smb. reglugerð.
Arbeiðsgevarin fær við tilmeldingina eitt "arbeiðsgevanummar", sum hann skal nýta, tá hann rindar út lønir gjøgnum afturhaldsskipanina.
Arbeiðsgevarar kunnu eftir hesi lóg ikki gjalda út løn beinleiðis til løntakarar, men skulu avrokna lønina gjøgnum ein av teimun peningastovnunum v.m., sum góðtiknir eru sum avrokningarstøð.
Reglugerðir og vegleiðingarskriv til arbeiðsgevarar um hvussu lønarútgjaldingarnar skulu fara fram, eins og eftirlit við at ásetingarnar verða fylgdar, verða gjørd av líkningarráðnum, og verður til hetta "arbeiðsgevaraeftirlit" sett fólk, sum fær serútbúgving innan hetta økið.
Arbeiðsgevaraeftirlitið skal fáa í lag neyvt samstarv við allar arbeiðsgevarar í landinum, og fáa ta skipan í lag, at teir vitja allar regluliga og virka sum leiðbeinandi stovnur hjá arbeiðsgevarunum. Eisini hevur ráðið heimild til at fara ígjøgnum alt roknskapartilfar arbeiðsgevarans, antin á staðnum ella við at innkalla alt tilfarið, fyrst og fremst við tí í hyggju at ansa eftir, at øll lønarútgjalding verður gjørd so sum fyriskipað í lógini.
Samanborið við tær kelduskattaskipanir, vit kenna aðra staðni frá, verður í hesi lóg ikki álagt arbeiðsgevarunum stórvegis arbeiði við útrokning, eftirhalding og inngjalding av skatti, og verður arbeiðsøki hjá arbeiðsgevaraeftirlitinum tí ikki so umfatandi sum aðrastaðni. Arbeiðið verður tó av alstórum týdningi, tá ein av høvuðstreytunum fyri, at samtíðarskattaskipanin fer at virka eftir ætlan, er at øll lønarútgjalding verður gjørd sum ásett í lógini.
Viðmerkingar til 13. kapittul
Í sambandi við tær skuldbindingar- og innheintingarreglur ið ásettar eru í hesum kapitli, verður her nærri fyriskipað, hvussu farast skal fram, um teir ávísingarskyldugu og skattskyldugu, ið nevndir eru í lógini, á ein ella annan hátt ikki halda skyldur sínar mótvegis tí almenna.
Serstakliga verður lagt áherðsla á, at hin ávísingarskyldugi altíð eigur og skal avrokna alla A-inntøku gjøgnum tey avrokningarstøð, ið landsstýrið góðkennir. Ger hann ikki skyldu sína hesum viðvíkjandi, ber hann sjálvur beinleiðis alla ábyrgd av, at tann skattur, ið møguliga vantar í, verður goldin.
Viðvíkjandi sjálvari innheintingini av skattinum er ásett, at tað undir ávísum umstøðum er loyvt skattavaldinum at innheinta ella panta skatt, sum ikki verður goldin av persónligum skattgjaldara, einum búgvi ella felag, sum verður avtikið og skift millum limirnar, hjá ávikavist hinum hjúnafelagnum, hjá arvingunum ella hjá limunum í felagnum.
Síðani verður sagt, at um skattur, sum eftir lógini skal gjaldast, ikki er goldin rættstundis, er skattavaldinum heimilð at halda eftir upp til 65 % av inntøkuni. Viðmerkjast skal, at hesi 65 % eru eitt avgjørt hægstamark, soleiðis hevur skattgjaldarin altíð eitt rímuligt krav um at fáa útgoldið tað, sum eina og hvørja tíð er ásett sum eitt avgjørt lágmark fyri, hvat ið krevst til lívsins uppihald.
Seinast í kapitlinum er nevnd tann vanliga fyrisitingarregla, at skattgjaldari ikki kann koma sær undan at gjalda skatt við at kæra ella mótmæla um skattsetingina ella tann framferðarhátt, ið nýttur er í samband við skattainnheintingina.
129. gr. Í hesi grein verður ásett, at tann arbeiðsgevari, virki v. m., sum letur vera við at avrokna A-inntøkur gjøgnum avrokningarstøð, ið landsstýrið góðkennir, - bankar - spari- kassar - posthús v. m., sjálvur ber ábyrgdina av, at tann skattur verður goldin, ið møguliga ikki verður latin tí almenna av honum, ið hevur tikið móti peninginum.
2. stk. Undir hesum stykki verður undirstrikað, at tann, sum hevur avroknað A-inntøku gjøgnum tey avrokningarstøð, ið landsstýrið góðkennir, er endaliga leysur og frítikin fyri eitt og hvørt krav frá skattavaldinum um skatt hesi somu A-inntøku viðvíkjandi, t. e. at í slíkum førum er tað avrokningarstaðið, sum ber ábyrgdina av, at tann neyðugi skatturin verður goldin.
130. gr. Um so skuldi borið á, at t. d. avrokningarstaðið av misgávum ikki hevur eftirhildið A-skatt av A-inntøku, t. e. løntakarin hevur fingið alla sína løn útgoldna uttan frádrátt fyri skatt, so er í hesi grein tilskilað tann natúrliga regla, at tá so er, skal skattgjaldarin sjálvandi gjalda ta írestandi upphæddina beinanvegin til skattamyndugleikarnar.
131. gr. Í hesi grein verður greitt frá, at í førum har ein persónur, felag v. m. hevur fulltrú vegna teir í gr. 2 avmarkaðu skattskyldugu, ber hann sjálvur ábyrgdina av, at teir skattir, ið verða álagdir hesum avmarkaðu skattskyldugu, verða goldnir.
132. gr. Her verður sagt, at um tað av einihvørjari orsøk ikki er gjørligt at innheinta skattin hjá skattgjaldaranum sjálvum, so er skattavaldinum heimilað at panta fyri tann skylduga skattin hjá hjúnafelagnum.
Hetta er tó treytað av, at tann ógoldni skatturin hevur sín uppruna í einum tíðarskeiði, tá hjúnini hava verið skattað saman, sbr. gr. 4. T. e. stavar skatturin frá einum tíðarskeiði, tá hjúnini hava verið skattað hvørt sær, ber hin hjúnafelagin onga ábyrgd av tí ógoldna skattinum.
133. gr. Í teimum førum ið skattur verður álíknaður einum persóni aftan á, at hann er deyður, hevur antin búgvið ella arvingarnir ábyrgdina av, at hann verður goldin. Arvingarnir hava samábyrgd av, at skatturin verður goldin, tó er ábyrgdin avmarkað til ta upphædd, teir hava móttikið ella fingið frammanundan. Síðan verður sagt, at skuldbinding ikki verður ávirkað av, at innkallað er við proklama, t. e. her kann altíð roknast við eini 5 ára fyrningarfreist, frá tí at skattavaldið hevur havt møguleika fyri at gera kravið galdandi.
134. gr. Í hesi grein verður somuleiðis fasthildið, at eigarnir, avtøkustjóri, ella møguliga nevndin, bera samábyrgd av ógoldnum skatti hjá felagi, sum er avtikið og síðani skift sundur millum eigararnar.
Til tess at avmarka omanfyri nevndu ábyrgd er síðani ásett, at móti nevndini/avtøkustjóra kann samábyrgd ikki verða kravd fyri meir enn ta samanløgdu upphæddina, sum er skift sundur millum parteigarar ella limir. Parteigarar og limir verða harafturímóti skuldbundnir í mun til tað, sum skift er sundur millum teir, t. e. teir ábyrgjast pro rata og uttan mark uppeftir.
135. gr. Her verður ein renta upp á 1 % um mánaðin ásett fyri ikki rættstundis goldnan skatt. Hon verður roknað fyri hvønn byrjaðan mánað frá gjaldsdegi. Innkrevjingin av teimum samanløgdu rentuupphæddunum fer fram á tann hátt, at kravt verður bert eina ferð um árið samstundis við tí írestandi skattinum.
Fyri ávísingarskyldugar er ein nakað hægri renta ásett. Teir skulu sambært 2. stk. gjalda eina rentu upp á 1.5 % fyri hvønn byrjaðan mánað, um skatturin ikki er inngoldin rættstundis.
Síðan verður í hesi grein nevnt, at um upphædd, sum eftir skattalógini skal gjaldast tí almenna, ikki er goldin rættstundis, so kann henda upphædd við afturatkomnum rentum v. m. nær sum helst krevjast inn við panting.
4. stk. vísir á, at um neyðugt kann ógoldin skattur hjá foreldrunum innheintast hjá børnunum. Vísandi til 5. gr. 4. stk. er tilskilað, at tílík innheinting bara kann verða gjørd í nevndu gávum frá foreldrum til børn.
136. gr. Um skattur og onnur gjøld samb. lógini ikki verða goldin rættstundis, gevur henda grein skattavaldinum heimild til at innheinta skattin á annan hátt enn við teirri áðurnevndu ofta truplu og kostnaðarmiklu pantingini. Skattavaldið kann nevniliga í staðin fyri eftirhalda í A-inntøku skattgjaldarans. Markið fyri hvussu nógv kann eftirhaldast er tó sett til hægst 65 % av A-inntøkuni. Síðani verður sagt, at áðurnevnda afturhaldan eisini kann vera gjørd í inntøku hjúnafelagans, um hjúnini kunnu roknast við at hava verið samskattað í tíðini, tá skuldin hevur sín uppruna.
4. stk. slær fast, at reglurnar fyri afturhaldan eisini galda fyri skuld, sum stavar frá tíðini, áðrenn tann nýggja lógin kom í gildi.
Annars verður vísandi til 63. gr. 6. stk. ásett, at reglurnar um afturhaldan í 1 - 4. stk. ganga fram um onnur krøv í inntøkuni, heruppií bæði mótkrøv frá ávísingarskylduga og avroknningarstaði.
At enda í hesi grein er nevnt, at viðvíkjandi eftirhaldan verða greinirnar 125, 129 og 146 somuleiðis nýttar, t. e. her er ein sokallað upplýsingarskylda galdandi, umframt at viðkomandi, sum skal eftirhalda, sjálvur ber ábyrgdina av, at peningurin verður goldin tí almenna, og harafturat kann koma undir revsing, um hann ikki ger tað, sum lógin býður honum.
137. gr. Her verða deyðsbúgv og trotabúgv sett at svara fyri skattaeftirstøður hjá ávikavist hinum deyða og trotamanninum. Skuldbindingin verður í hesum føri heldur ikki skerd av innkallan við proklama, t. e. roknast skal við eini 5 ára fyrningarfreist.
138. gr. Her er nevnd tann regla, at skattgjaldari ikki sleppur undan at gjalda skatt við at kæra ella mótmæla um skattsetingina, t. e. tann upphæddd, sum áløgd er av skattavaldinum, eigur í øllum førum at verða goldin.
Viðmerkingar til 14. kapittul.
Í hesum kapitli er ásett í hvønn mun tann, ið av svikalistum ella av stórum gáloysni greiðir skattamyndugleikunum rangt frá í samband við skattsetingina, verður revsaður.
Tann vanligi skattaborgarin kemur í flestum førum undir fyri,mælini í grein 139, um so er at hann ikki hevur hildið sína skyldu hesum viðvíkjandi. Harafturímóti er fyri tann, sum í starvi sínum greiðir rangt frá, t. e. hetta er ein partur av vinnu hansara, ásettar strangari revsingarreglur. Hann kann nevniliga vænta at koma undir varðhald um ikki nøkur avsakan er.
Er viðkomandi er deyður, áðrenn áløgd sekt er goldin, ella hann hevur virkað vegna felag v. m. og misbrotið er framt í hesum sambandi, so kann sekt vera áløgd ávikavist deyðsbúnum og felagnum.
Ábyrgd arvinganna er tá avmarkað á tann hátt, at teir einans ábyrgjast, um so er, at teir hava tikið við arvi ella hava fingið arv greiddan frammanundan. Teir bera samábyrgd av, at kravið verður goldið, men ábyrgdin er skerd soleiðis, at teir hefta pro rata, og hægst við teirri upphædd, teir hava fingið útgoldna úr búnum.
Síðani kann eftir hesum kapitli verða álagt teimum sekt, sum t. d. ikki avrokna A-inntøku gjøgnum tey avrokningarstøð, sum landsstýrið góðkennir, teimum feløgum sum lata vera við, ella geva rangar og villleiðandi upplýsingar viðvíkjandi eftirhaldi í sambandi við útlutan av vinningsbýti, og annars teimum sum hava upplýsingarskyldu í sambandi við lønútgjalding.
At enda skal verða nevnt, at landsstýrið í slíkum førum, har sektir og eykagjøld eru áløgd eftir hesum kapitli, hevur heimild at geva upp ella lækka hesi gjøld um viðurskiftini í stórum tala fyri tí.
139. gr. Í hesi grein er fyriskipað, at um ein persónur av svikalistum greiðir rangt frá ella gevur villleiðandi upplýsingar í sambandi við skattauppgerðina, verður hann revsaður við upp til 5 ferðir teirri peningahædd, ið kundi havt, ella hevur staðist av svikum hansara.
Her verður sostatt roknað við eini upphædd, sum skattavaldið antin hevur mist ella kundi havt mist í sambandi við tað svik, sum er framt. Henda upphædd verður síðan faldað við 5 ella um so er at svikið einans er gjørt av stórum gáloysni, við 3. Landsstýrið dømir áðurnevndu sekt, og sektarpeningurin verður býttur millum teir kassar, ið hava rætt til skattin. Býtislutfallið verður sett í mun til tað, ið hvør eigur av skattinum. Hevur viðkomandi, ið dømdur er í sekt, virkað vegna felag, ella er deyður áðrenn sektin er inngoldin, kunnu ávikavist felagið ella deyðsbúgvið verða kravd eftir sektini.
140. gr. Í hesi grein eru ásettar serligar reglur fyri teir, sum vinnuliga veita skattgjaldara hjálp og vegleiðing við sjálvuppgávuni. Revsingin fyri at sleppa ella royna at sleppa sær undan skatti, er fyri hesar persónar sett til varðhald, (t. e. frá 7 døgum til 6 mánaðir sbr. 44. gr. í revsilógini), ella um nøkur avsakan er til sekt.
141. gr. Her verður landsstýrinum heimilað at krevja hjálp frá løgregluni til tess at fremja álagda sekt ella revsing sambært 139. og 140. gr.
142. gr. Nevnt verður, at tann, sum er dømdur sekur í misbroti eftir 139. gr., skal umframt sektina sjálva, harafturat altíð gjalda tann skatt, ið hann hevur goldið ov lítið. Hetta er eisini galdandi um so er at tað kemur í ljósmála at skattgjaldari hevur goldið ov lítið í skatt, uttan at hann tó hevur gjørt nakað til sakar, sum revsing er løgd við.
143. gr. Um so er at skattgjaldari er deyður, og tað kemur í ljósmála, at hann hevur goldið ov lítlan inntøkuskatt, so skal gjaldast tvíføld tann peningahædd sum í vantar. Hesa ábyrgd, ið nevnd er, bera búgvið ella arvingarnir. Arvingarnir tó einans í tann mun teir hava tikið við arvi (viðgingið arv og skuld) ella fingið arv greiddan frammanundan. Arvingarnir ábyrgjast pro rata, men hægst svarandi til ta upphædd, teir hava fingið útgoldna úr búnum. Í teimum førum, hjúnafelagin livir eftir hin deyða, og ognirnar hjá hesum ikki verða tiknar upp í viðgerðina av búnum, kann tó verða pantað fyri eftirskattin hjá hesum, treytað av, at eftirkravið hevur sín uppruna í einum tíðarskeiði, tá hjúnini hava verið skattað saman. Kravið, ið omanfyri er nevnt, verður ikki skert av innkallan við proklama, t. e. her verður eisini ein 5 ára fyrningarfreist galdandi.
Í slíkum førum sum omanfyri nevnt kann málið við samtykki landsstýrisins verða avgjørt við sátt og semju. Verður eingin semja gjørd, verður málið endaliga avgjørt av rættinum.
144. gr. Sambært hesi grein hevur landsstýrið, tá viðurskiftini í stórum mæla fyri tí, heimild til at geva upp ella lækka eftirkrav, sektir og gjøld sum áløgd eru eftir hesum kapitli. Talað kann verða um fíggjarliga trongstøðu av einumhvørjum slag sum stendst av sjúku, óhappi v. m.
145. gr. Viðvíkjandi roknskapi er í hesi grein ásett, at tann, ið ikki lýkur tær treytir, ið álagdar eru sambært 103. gr. 3. stk., og sostatt verður sektaður, má ganga undir tær vanligu reglurnar um panting. Annars kann hann verða álagdur sekt, um so er, at hann ikki ger skyldur sínar viðvíkjandi teirri roknskaparskyldu, ið ásett er í skattalógini.
146. gr. Tann, sum ikki heldur skyldur sínar viðvíkjandi avrokning av A-inntøku gjøgnum tey avrokningarstøð, ið landsstýrið góðkennir, tað felag, sum ikki gevur neyðugar upplýsingar í sambandi við eftirhaldan av vinningsbýti, ella tann, ið ikki gevur neyðugar upplýsingar í sambandi við lønútgjalding, verður sambært hesi grein revsaður. Ein revsing upp til 5.000 kr. fyri ikki at halda fyriskipaninar í 118. gr. kann áleggjast av líkningarráðnum.
147. gr. Sambært hesi grein verður somuleiðis tann sektaður, sum tekur ímóti A-inntøku og veit av, at A-skattur ikki er goldin, og annars gevur villleiðandi ella rangar upplýsingar um tey viðurskifti sum røtt er um í 60. gr. 3. og 4. stk., 63. gr. 4. stk. 68. gr., 80. gr. ella 82. gr.
148. gr. Viðvíkjandi teimum fyriskipanum, sum sambært heimild í hesi lóg eru gjørdar, kunnu í hesum fyriskipanum verða ásettar reglur sum áleggja sekt, um fyriskiparnirnar ikki verða hildnar.
149. gr. Feløgum, felagskapum v. m. kann verða áløgd sektarábyrgd, um tey ikki halda fyriskipanirnar, ið nevndar eru í l46. og l48. gr.
150. gr. Henda grein ásetur, at um eitt lógarbrot verður mett ikki at føra við sær onnur revsitiltøk enn sekt, kann landsstýrið heimila, at málið verður avgjørt uttan rættarviðgerð, treytað av at viðkomandi viðgongur seg sekan í lógarbrotinum.
Viðmerkingar til 15. kapittul
Í hesum kapitli er í fyrstu atløgu álagt øllum teimum tagnarskyldu, ið hava starv, ið á einhvønn hátt nemur við skattlig viðurskifti. Víst verður her til borgarliga revsilóg fyri Føroyar, t. e. 152. gr. í revsilógini. Sambært hesi grein verður tann, sum avdúkar viðurskifti, ið skulu haldast loynilig, ella á annan hátt misnýtir slíkan kunnleika, revsaður við sekt, varðhaldi ella undir skerpandi umstøðum við fongsli upp í l ár. Er lógarbrotið framt við vinningi í hyggju, kann revsingin hækkast við upp til 3 ára fongsli.
Viðvíkjandi kommunulíkningarvaldunum er heimilt landsstýrinum at áleggja hvørjum einstøkum limi dagsekt, um teir ikki innan tær tíðarfreistir, íð eru ásettar í skattalógini, gera sína skyldu og greiða tað úr hondum, sum henda lóg ásetur.
Til tess at sleppast kann undan tvinnanda skatting, er í lógini heimilað landsstýrinum at gera sáttmála við fremmand lond um møguligar broytingar og játtanir skattskylduni viðvíkjandi, treytað av at samsvarandi játtanir kunnu fáast aftur í móti.
Somuleiðis kann sáttmáli gerast við annað land viðvíkjandi sínámillum fráboðanum um upplýsingar til nýtslu hjá avvarðandi fremmandu skattavaldum, um sínámillum innheintingar og pantingar fyri skatt í útlondum, og annars eisini viðvíkjandi eftirhalding í løn fyri ógoldnan skatt í avvarðandi fremmanda landi.
Annars er landsstýrinum og kommunustýrunum heimilað, tá umstøðurnar almikið tala fyri tí, so sum tá t. d. sjúka, andlát, vinnuloysi ella tílíkt hevur rakt viðkomandi serliga hart, at geva eftir, ella lækka ávikavist lands- og kommunuskatt.
151. gr. Í hesi grein verður sambært 152. grein í borgarligu revsilóg ásett, at skattavaldi, líkningarvaldi, limum í landsskattanevndini, teimum ið innheinta, eins og hjálparfólki yvirhøvur er bannað at siga óviðkomandi frá tí, ið tey í starvi sínum hava fingið at vita um inntøku-, vinnu- og ognarviðurskifti v. m. hjá skattskyldugum og ávísingarskyldugum.
Tey, ið taka við starvi hjá skattavaldinum, skulu sum ein fylgja av tí ið omanfyri er nevnt, skrivliga lova at halda hesa tagnarskyldu.
Annars er teimum, sum á einhvønn hátt fremja brot móti teirri reglu, sum ásett er í 91. gr. í skattalógini um, at hvørki skattalisti ella skattaútrokning skal almannakunngerast, einans álagt sekt, t. e. tey koma ikki undir tær omanfyri nevndu reglur í borgarligari revsilóg um tagnskyldu.
152. gr. Viðvíkjandi kommunulíkingarvaldunum, er í hesi grein ásett, at um tey ikki innan tær í lógini ásettu freistir hava avrikað tað ið lógin býður teimum, so kann hvørjum einstøkum limi verða áløgd dagsekt, sum ikki hevur fullgóða avsakan. Einans landsstýrið kann áleggja hesa sekt.
153. gr. Her verður bert tann vanliga regla nevnd, at tað stendur einum og hvørjum í boði, ið hevur fingið sekt av skattavaldinum, at krevja málið fyri dómsvaldið.
Tað er bert tann avmarking gjørd í hesum møguleika, at stig skulu verða gjørd til at fáa málið avgreitt við rættin innan 14 dagar eftir fráboðanina um sektina.
154. gr. Sambært hesi grein er heimilað landsstýrinum at gera sáttmála við útlond til tess at sleppast kann undan einari møguleigari tvinnanda skatting hjá persónum, sum t. d. hava havt inntøku her á landi, meðan teir eru búsitandi í øðrum landi, ella kanska øvugt.
Skattur, sum í slíkum førum er álíknaður ella goldin í øðrum landi, kann vera drigin frá í tí inntøkuskatti, ið latin skal verða í Føroyum. Frádrigið kann tó ikki verða meira enn tað, ið lutfalsliga fellur á ta inntøku, ið er skattað bæði í útlondum og Føroyum.
155. gr. Landsstýrið kann sambært hesi grein gera ein alment galdandi sáttmála við útlond viðvíkjandi øllum teimum persónum sum hava eitt ávíst samband við bæði londini, soleiðis at sleppast kann undan tvífaldari skattaálíkning. Nevndi sáttmáli er tó altíð treytaður av, at samsvarandi játtanir fáast afturímóti. Eisini kann gerast sáttmáli við útlond viðvíkjandi sínámillum fráboðanum um upplýsingar, sum nýtast skulu hjá skattamynduleikunum í avvarðandi landi. Reglur viðvíkjandi innheinting og panting kunnu eisini gerast í einum tílíkum sínámillum sáttmála, sum nevndur er omanfyri. Hetta ber í roynd í sær, at skattur sum fallin er til gjaldingar í einum landi, kann vera innheintaður ella pantaður í øðrum landi, t. e. tvingað gjøgnum á sama hátt sum galdandi er fyri krøv, sum antin vera innheintað ella pantað í landinum sjálvum. Somuleiðis kann sambært hesa grein gerast sáttmáli um eftirhalding í løn fyri skyldugan skatt í øðrum landi. Viðvíkjandi skatti sum goldin er í Grønlandi, kann hann vera drigin frá tí inntøkuskatti, ið latin skal verða í Føroyum. Tó kann ikki verða meira drigið frá enn tað, ið lutfalsliga fellur á ta inntøku, ið er skattað í Grønlandi.
gr. 156. Landsstýrið kann tá ið umstøðurnar almikið tala fyri tí geva upp ella lækka landsskatt, sum er endaliga álíknaður sum írestandi skattur eftir lógini. T. e. landsstýrinum er einans heimilað at geva upp ella lækka landsskatt, og ikki kommunuskatt. Harnæst er landsstýrinum bert heimilað at lækka írestandi skatt og ikki áður inngoldnan skatt.
gr. 157. Bygdarráðnum er sambært hesi grein somuleiðis heimilað at geva eftir endaligan álíknaðan skatt, tá umstøðurnar almikið tala fyri tí. Eins og í áðurnevndu grein er her eisini bert talan um írestandi skatt. Inngoldin skattur kann hvørki lækkast ella eftirgevast.
Viðmerkingar til 16. kapittul.
Nær, ið lógin verður sett í gildi, verður ásett við kunngerð frá Føroya landsstýri. Samstundis ásetur landsstýrið nærri reglur fyri, hvussu henda nýggja lógin skal verða framd. Um ikki annað verður ásett við løgtingslóg, verða øll mál viðvíkjandi skattgjaldi fyri skattaskeið, áðrenn henda lóg kemur í gildi, viðgjørd eftir higartil galdandi reglum. Um somu tíð, sum henda nýggja lógin kemur í gildi, fara úr gildi løgtingslóg nr. 50 frá 2. juli 1963 við seinni broytingum, og 45. gr. í løgtingslóg nr. 45 frá 29. juni l972 um føroyskar kommunur.
Annars verða tær eftir lógini frá 2. juli l963 givnu kunngerðir framvegis í gildi, í tann mun tær ikki stríða beinleiðis móti teirri nýggju lógini.